Comhaontú Domhanda idir an tAontas Eorpach agus Meicsiceo

Sracfhéachaint ar an gComhaontú

Tá an caidreamh trádála déthaobhach idir an tAontas agus Meicsiceo á rialú ag colún trádála an Chomhaontaithe Comhpháirtíochta Eacnamaíche, Comhordaithe Pholaitiúil agus Comhair idir an tAontas agus Meicsiceo (dá ngairtear an ‘Comhaontú Domhanda’ freisin).

Tháinig an Comhaontú seo i bhfeidhm in 2000 agus cumhdaítear leis idirphlé polaitiúil, caidreamh trádála agus comhar. D’fhorbair forálacha trádála an Chomhaontaithe Dhomhanda ina dhiaidh sin ina gComhaontú Saorthrádála cuimsitheach, lena gcumhdaítear trádáil in earraí agus trádáil i seirbhísí. Tháinig na forálacha sin i bhfeidhm i mí Dheireadh Fómhair 2000 agus i mí Dheireadh Fómhair 2001, faoi seach.

In 2016 chinn an tAontas Eorpach agus Meicsiceo an Comhaontú Domhanda idir an tAontas Eorpach agus Meicsiceo a nuachóiriú ar bhealach cuimsitheach uaillmhianach. Tháinig an dá thaobh ar ‘chomhaontú i bprionsabal’ maidir leis an gcuid trádála den Chomhaontú Domhanda nuachóirithe idir an tAontas agus Meicsiceo i mí Aibreáin 2018 agus thug siad na sonraí teicniúla deiridh maidir le soláthar poiblí i gcrích i mí Aibreáin 2020. Tá na nósanna imeachta inmheánacha is gá á ndéanamh ar an dá thaobh den Chomhaontú Domhanda Nuachóirithe idir an tAontas agus Meicsiceo.

Tuilleadh eolais ar leathanach Ard-Stiúrthóireacht na Trádála faoi Mheicsiceo

Rialacha Tionscnaimh

Chun cáiliú do chóireáil fhabhrach, beidh ar do tháirge na rialacha tionscnaimh faoin gcomhaontú a chomhlíonadh. Féach anuirlis idirghníomhach Féinmheasúnaithe Rialacha Tionscnaimh (ROSA) i Mo Chúntóir Trádála chun a mheas an gcomhlíonann do tháirge na rialacha tionscnaimh agus chun a fháil amach conas na doiciméid chearta a ullmhú.

Tá faisnéis ghinearálta faoi na rialacha tionscnaimh agus na nósanna imeachta tionscnaimh le fáil sa roinn seo.

Is ionann tionscnamh agus 'náisiúntacht eacnamaíoch' na n-earraí trádáilte. Má tá tú nua ar an ábhar, is féidir leat réamhrá a fháil ar na príomhchoincheapa sa rannán earraí.

Cá bhfaighidh mé na rialacha tionscnaimh?

Leagtar amach na rialacha tionscnaimh in Iarscríbhinn III a ghabhann le Cinneadh Uimh. 2/2000 ó Chomhairle Chomhpháirteach CE-Meicsiceo an 23 Márta 2000, maidir le Sainmhíniú an Choincheapa um Tháirgí Tionscnaimh agus Modhanna Comhair Riaracháin (IO L 245 an 29.9.2000, lch. 953).

Cuireadh rialacha táirgeshonracha in oiriúint do na modhnuithe ar aicmiú earraí a tugadh isteach le Córas Comhchuibhithe 2002. I gCinneadh Comhpháirteach Uimh. 5/2002 ón gComhairle (IO L 44 an 18.2.2003, lch. 1) tá Foscríbhinn II is infheidhme (mar aon le roinnt forálacha eile) a athfhoilsíodh ina hiomláine.

Leasaíodh Iarscríbhinn III chun méadú 2004 an Aontais a chur san áireamh le Cinneadh Uimh. 3/2004 ón gComhairle Chomhpháirteach (IO L 293, 16.9.2004, lch. 15). Tugadh isteach leasuithe a bhaineann le méadú 2007 an Aontais le Cinneadh Uimh. 2/2008 ón gComhairle Chomhpháirteach (IO L 198, 26.7.2008 lch. 55) agus le leasuithe a bhaineann le haontachas na Cróite le Cinneadh Uimh. 1/2020 ón gComhairle Chomhpháirteach (IO L 259 40, 10.8.2020, lgh. 40–48).

Le Cinneadh Uimh. 1/2007 ó Chomhchoiste AE-Meicsiceo (IO L 279 an 23.10.2007, lch. 15), tugadh isteach leasuithe áirithe ar na rialacha tionscnaimh atá in Iarscríbhinn III, a bhaineann leis an méid seo a leanas

• Síneadh a chur le cur i bhfeidhm sealadach na rialacha táirgeshonracha a leagtar amach i bhFoscríbhinn II(a) agus a bhaineann le táirgí leathair, go dtí go dtabharfar caibidlíocht reatha EDT i gcrích
• Athrú ar an modh bainistíochta a úsáidtear chun cuótaí bliantúla a leithdháileadh a leagtar amach i bhFoscríbhinní II agus II (a) le haghaidh teicstílí agus coisbheart a onnmhairítear ón Aontas go Meicsiceo, ó chóras ceantála go dtí bonn ‘tús freastail ar an gceann is túisce’
• Athrú ar an riail tionscnaimh a leagtar amach i bhFoscríbhinn II le haghaidh táirgí a aicmítear faoi cheannteidil 1904 agus 7601 den Chóras Comhchuibhithe

Le Cinneadh Uimh. 1/2019 ó Chomhchoiste AE-Meicsiceo (IO L 3 an 07.01.2019, lgh. 37-40), tugadh isteach Foscríbhinn VI maidir le cóireáil táirgí de thionscnamh Andóra agus San Mairíne agus cóireáil táirgí de thionscnamh Mheicsiceo a onnmhairítear chuig an dá thír sin.

An de thionscnamh an Aontais nó Mheicsiceo é mo tháirge de réir Chomhaontú Domhanda AE-Mheicsiceo?

Chun go gcáileoidh do tháirge don taraif fhabhrach níos ísle nó nialasach faoin gComhaontú Domhanda idir an tAontas agus Meicsiceo, ní mór dó a bheith de thionscnamh an Aontais nó Mheicsiceo.

Is de thionscnamh an Aontais nó Mheicsiceo é táirge, má tá

• a fuarthas go hiomlán san Aontas nó i Meicsiceo, nó
• a mhonaraítear san Aontas nó i Meicsiceo agus úsáid á baint as ábhair neamhthionscnaimh ar choinníoll go ndearnadh oibriú nó próiseáil leordhóthanach ar na hábhair sin trí na rialacha táirgeshonracha a leagtar amach i bhFoscríbhinn II
  a chomhlíonadh Féach freisin Foscríbhinn I ‘Nótaí tosaigh’ a ghabhann le rialacha tionscnaimh táirgeshonracha.    
  I gcás táirgí áirithe, tá roinnt rialacha malartacha táirgeshonracha ann - féach Foscríbhinn IIa

Samplaí de rialacha táirgeshonracha i gcomhaontuithe trádála an Aontais

• an riail bhreisluacha – ní féidir le luach na n-ábhar neamhthionscnaimh uile i dtáirge a bheith níos mó ná céatadán áirithe dá phraghas díreach ón monarcha
• an t-athrú ar aicmiú taraife – is é an toradh atá ar an bpróiseas táirgthe athrú ar aicmiú taraife idir na hábhair neamhthionscnaimh agus an táirge deiridh – mar shampla táirgeadh páipéir (Córas Comhchuibhithe Caibidil 48) ó laíon neamhthionscnaimh (Córas Comhchuibhithe Caibidil 47)
• oibríochtaí sonracha – tá gá le próiseas táirgthe sonrach, mar shampla snáithíní a shníomh ina snáth – úsáidtear rialacha den sórt sin go príomha in earnálacha na dteicstílí agus na n-éadaí, agus na gceimiceán

Leideanna chun cabhrú leat cloí leis na rialacha táirgeshonracha

Cuireann an comhaontú solúbthacht bhreise ar fáil chun cabhrú leat rialacha táirgeshonracha a chomhlíonadh, amhail lamháltas nó carnadh.

Lamháltas

• leis an riail lamháltais, ceadaítear don táirgeoir ábhair neamhthionscnaimh a úsáid a dtoirmisctear iad de ghnáth leis an riail tháirgeshonrach suas le 10 % de phraghas an táirge díreach ón monarcha
• ní féidir lamháltas a úsáid chun aon tairseach uasluacha d’ábhair neamhthionscnaimh a liostaítear sna rialacha táirgeshonracha a shárú
• tá feidhm ag lamháltais shonracha maidir le teicstílí agus éadaí a aicmítear i gCaibidlí 50 go 63 den Chóras Comhchuibhithe, a áirítear i Nótaí 5 go 7 d’Fhoscríbhinn I ‘Nótaí tosaigh’ de rialacha tionscnaimh táirgeshonracha

Carnadh

• Carnadh déthaobhach — is féidir ábhair de thionscnamh Mheicsiceo a áireamh mar ábhair de thionscnamh an Aontais Eorpaigh (agus vice versa) nuair a úsáidtear iad chun táirge a mhonarú

Ceanglais eile

Ní mór don táirge freisin gach ceanglas eile is infheidhme a shonraítear sa Phrótacal a chomhlíonadh, amhail oibriú nó próiseáil neamhleor, nó riail an iompair dhírigh. 

Iompar trí thríú tír: riail an iompair dhírigh

Ní mór táirgí tionscnaimh a iompar ón Aontas go Meicsiceo (agus a mhalairt) gan tuilleadh próiseála a dhéanamh orthu i dtríú tír.

Ceadaítear trasloingsiú nó trádstóráil shealadach i dtríú tír má fhanann táirgí faoi fhaireachas na n-údarás custaim agus mura ndéantar oibríochtaí orthu seachas

• díluchtú
• athluchtú
• aon oibríocht atá ceaptha chun dea-bhail a choinneáil orthu

Beidh ort fianaise a sholáthar maidir leis an iompar díreach chuig údaráis chustaim na tíre allmhairithe.

Aisíoc dleachta

Faoin gComhaontú Domhanda idir an tAontas Eorpach agus Meicsiceo, ní féidir aisíocaíocht a fháil ar dhleachtanna a íocadh roimhe sin ar ábhair neamhthionscnaimh a úsáideadh chun táirge a tháirgeadh a onnmhairítear faoi tharaif fhabhrach.

Nósanna imeachta tionscnaimh

Más mian leat taraif fhabhrach a éileamh, beidh ort na nósanna imeachta tionscnaimh a leanúint agus a chur faoi deara go ndéanfaidh údaráis chustaim na tíre ina bhfuil tú ag iompórtáil d'earraí d'éileamh a fhíorú. Leagtar amach na nósanna imeachta i dTeideal V maidir le Cruthúnas Tionscnaimh agus i dTeideal IV maidir le Socruithe le haghaidh Comhar Riaracháin.

Conas taraif fhabhrach a éileamh

Chun tairbhe a bhaint as taraif fhabhrach, ní mór d’allmhaireoirí cruthúnas tionscnaimh a sholáthar.

Is féidir leis an cruthúnas tionscnaimh a bheith

• deimhniú gluaiseachta EUR.1, nó
• dearbhú tionscnaimh

Beidh cruthúnas tionscnaimh bailí go ceann 10 mí ón dáta eisiúna.

Ní éilítear aon chruthúnas ar thionscnamh nuair nach mó luach iomlán na coinsíneachta ná

• €500 do phacáistí beaga nó
• €1,200 do bhagáiste pearsanta

Féach na Nótaí Míniúcháin a ghabhann le hIarscríbhinn III (lena n-áirítear an Nóta Míniúcháin athbhreithnithe a ghabhann le hAirteagal 17)le haghaidh sonraí maidir le cruthúnais tionscnaimh a chomhlánú nó a dhéanamh amach. 

Deimhniú gluaiseachta EUR.1

Is é ‘Secretaría de Economía’ (an Aireacht Geilleagair) a eisíonn deimhnithe gluaiseachta EUR.1 i Meicsiceo. Tá an Aireacht Geilleagair freagrach freisin as

• údaruithe a dheonú d’onnmhaireoirí formheasta, faireachán a dhéanamh orthu agus iad a tharraingt siar
• seiceálacha iarfhíoraithe tar éis iarraidh a fháil ó údarás custaim i mBallstát den Aontas

Is féidir leis an údarás custaim i Meicsiceo a iarraidh ar údaráis chustaim i mBallstáit an Aontais stádas tionscnaimh na n-earraí nó barántúlacht an chruthúnais tionscnaimh a fhíorú. An t-onnmhaireoir a bhfuil iarratas á dhéanamh aige ar an deimhniú, ba cheart dó a bheith sásta doiciméid a chur isteach lena gcruthaítear stádas tionscnaimh na dtáirgí lena mbaineann. Go sonrach, i gcás Mheicsiceo, ní mór aicmiú taraife 4 dhigit na n-earraí onnmhairithe a léiriú i mbosca 8 den deimhniú gluaiseachta EUR. 1

Áirítear i bhFoscríbhinn III sampla de dheimhniú EUR.1 agus tugtar tásca maidir lena chomhlánú.

Dearbhú tionscnaimh

Is féidir le honnmhaireoirí féindearbhú a dhéanamh gur de thionscnamh an Aontais nó Mheicsiceo a dtáirge trí dhearbhú tionscnaimh a sholáthar. Is féidir é a dhéanamh trí

• onnmhaireoir ceadaithe, nó
• aon onnmhaireoir ar choinníoll nach mó ná €6,000 luach iomlán na dtáirgí

Chun bheith i d’onnmhaireoir formheasta, ní mór duit a bheith in ann na húdaráis chustaim inniúla (‘Secretaria Economia’ de chuid na hAireachta Geilleagair ar thaobh Mheicsiceo) a shásamh maidir le stádas tionscnaimh do tháirgí, chomh maith le haon cheanglas eile a d’fhéadfaidís a fhorchur. Féadfaidh na húdaráis inniúla do stádas formheasta a tharraingt siar má bhaineann tú mí-úsáid as ar bhealach ar bith. Chun tuilleadh eolais a fháil faoi na nósanna imeachta, déan teagmháil leis na húdaráis chustaim inniúla (‘Secretaria Economia’ den Aireacht Geilleagair ar thaobh Mheicsiceo).

Conas dearbhú tionscnaimh a dhéanamh

ba cheart don onnmhaireoir an dearbhú seo a leanas a chló, a stampáil nó a phriontáil (sa teanga iomchuí) ar an sonrasc, ar an nóta seachadta nó ar dhoiciméad tráchtála eile ina bhfuil tuairisc ar na táirgí lena mbaineann agus atá mionsonraithe go leor chun iad a shainaithint.

Dearbhaíonn onnmhaireoir na dtáirgí a chumhdaítear leis an doiciméad seo (údarú custaim Uimh...) gur de ... thionscnamh fabhrach iad na táirgí sin, ach amháin i gcás ina léirítear a mhalairt go soiléir.

Is féidir téacs an dearbhaithe sonraisc a dhéanamh in aon cheann de theangacha oifigiúla an Aontais Eorpaigh agus is féidir teacht air i bhFoscríbhinn IV. Seiceáil le d'údaráis chustaim le haghaidh aon riachtanais bhreise a d'fhéadfadh a bheith acu.

Ní mór duit do dhearbhú sonraisc a shíniú de láimh. Más onnmhaireoir formheasta thú, tá tú díolmhaithe ón gceanglas sin ar choinníoll go dtugann tú gealltanas i scríbhinn do d’údaráis chustaim go nglacann tú freagracht iomlán as aon dearbhú lena sainaithnítear tú. Agus dearbhú sonraisc á líonadh isteach agat, ba cheart duit a bheith réidh chun doiciméid a chur isteach lena gcruthaítear stádas tionscnaimh do tháirgí

Féadfaidh an t-onnmhaireoir dearbhú sonraisc a dhéanamh nuair a onnmhaireofar na táirgí lena mbaineann sé, nó tar éis a n-onnmhairithe ar choinníoll go dtíolacfar d’údarás custaim na tíre allmhairiúcháin é tráth nach faide ná an tréimhse a bhunaítear i ndlí náisiúnta gach Páirtí: dhá bhliain san Aontas agus bliain amháin i Meicsiceo

Tionscnamh a fhíorú

Féadfaidh na húdaráis chustaim a fhíorú an táirge tionscnaimh é táirge a allmhairítear nó an gcomhlíonann sé ceanglais eile maidir le tionscnamh. Tá an fíorú bunaithe ar

• comhar riaracháin idir údaráis chustaim na bpáirtithe allmhairiúcháin agus onnmhairiúcháin
• seiceáil arna déanamh ag custaim áitiúla. Ní cheadaítear cuairteanna an Pháirtí allmhairiúcháin ar an onnmhaireoir

Déanfaidh údaráis an Pháirtí is onnmhaireoir an cinneadh críochnaitheach maidir le tionscnamh agus cuirfidh siad údaráis an Pháirtí is allmhaireoir ar an eolas faoi na torthaí.

Caibidil FBM

• Ceanglaítear ar an Aontas agus ar Mheicsiceo araon faisnéis atá ábhartha do FBManna a sholáthar maidir le conas rochtain a fháil ar mhargaí a chéile agus gnó a dhéanamh iontu. Tá faisnéis den sórt sin le soláthar ar ardán digiteach amháin a bhfuil rochtain ag an bpobal air, amhail suíomh gréasáin sonrach FBM; agus
• Ceanglaítear leis go gceapfar pointí teagmhála FBManna ar gach taobh, a chomhoibreoidh chun bealaí a shainaithint chun go mbainfidh FBManna tairbhe as na deiseanna a chuirtear ar fáil leis an gcomhaontú.

Áiritheofar leis sin gur féidir le FBManna ar an dá thaobh rochtain éasca a fháil ar an bhfaisnéis ábhartha uile atá cothrom le dáta maidir le gnó a dhéanamh agus a chur ar bun sa Pháirtí eile, rud a chuirfidh lena gcumas tairbhe a bhaint as an gcomhaontú saorthrádála.