Cáin bhreisluacha

Leithdháiltear céatadán d’ioncam ó Cháin Bhreisluacha (CBL), arna ríomh ar bhonn aontaithe, chun buiséad an Aontais a mhaoiniú. Forchuirtear CBL ar an mbreisluach ag gach céim de shlabhra táirgeachta aon táirge nó seirbhíse, a thoibhítear ar thomhaltas críochnaitheach agus a bhailítear ar bhonn codánach

• maidir le gach gníomhaíocht tráchtála, eadhon: soláthairtí earraí agus seirbhísí, allmhairí agus idirbhearta laistigh den Chomhphobal (earraí a thugtar isteach i dtír AE ó thír AE eile)
• ag gach céim de tháirgeadh agus de dháileadh earra nó seirbhíse trí chéatadán a ghearradh ar phraghas gach idirbhirt. Mar sin féin, is é an tomhaltóir deiridh a íocann CBL ar deireadh
• trí scéim ina ngearrann daoine inchánach áirithe (iad sin atá cláraithe le haghaidh CBL) CBL ar a ndíolacháin (cáin aschuir) agus ina n-aisghabhann siad an CBL a gearradh ar a gceannacháin earraí nó seirbhísí a úsáidtear ina ngníomhaíocht ghnó (cáin ionchuir). Is é an difríocht idir cáin aschuir agus cáin ionchuir ná an CBL a bhailítear ar deireadh

Reachtaíocht is infheidhme

Is í Treoir 2006/112/CE ón gComhairle an 28 Samhain maidir leis an gcomhchóras cánach breisluacha an reachtaíocht bhunúsach Eorpach maidir leis an gcomhchóras cánach breisluacha (CBL). Tá sé de chúram ar Ard-Stiúrthóireacht an Chánachais agus an Aontais Custaim rialacha CBL a chur chun feidhme.

Idirbhearta inchánach

Is iad seo a leanas na príomhghníomhaíochtaí atá faoi réir CBL:

• Soláthar earraí chun críocha tráchtála, laistigh de chríoch thír AE, arna ndéanamh ag duine inchánach
• Soláthar seirbhísí: Tá CBL inmhuirir sa tír AE ina bhfuil faighteoir na seirbhíse bunaithe
• Idirbhearta laistigh den Chomhphobal: ní mheastar gur allmhairí agus onnmhairí iad ceannacháin i measc trádálaithe a bhfuil cónaí orthu i dtíortha éagsúla an AE, ach meastar gur idirbhearta laistigh den Chomhphobal iad. Gearrfar fáltais agus soláthairtí earraí laistigh den Chomhphobal idir trádálaithe atá cláraithe le haghaidh CBL sa tír AE a seoltar na hearraí chuici.
• Allmhairí: Gearrtar CBL ar allmhairiú earraí agus gearrtar é de ghnáth nuair a tharlaíonn nósanna imeachta imréitigh custaim chun iad a scaoileadh le haghaidh cúrsaíochta. Mar sin féin, nuair a allmhairítear na hearraí isteach i dtír AE amháin ach go bhfuil siad beartaithe lena n-úsáid nó lena dtomhailt i dtír eile, is féidir iad a chur faoi shocrú fionraíochta CBL. Faoin socrú sin, gearrfar CBL sa tír is ceann scríbe san Aontas agus ní sa tír is bealach isteach san Aontas.

Íocaíocht CBL (Allmhairí)

Déileáiltear le híocaíochtaí CBL ar allmhairí ar an mbealach céanna agus a dhéileáiltear le dleachtanna custaim.

Ní mór do dhaoine inchánach an Doiciméad Riaracháin Aonair a líonadh isteach agus a chur faoi bhráid na n-údarás custaim, agus ní mór luach na n-earraí, an áit tionscnaimh, an coinsíní, an ceann scríbe, an praghas, an meáchan, etc. a bheith ar áireamh ann.

Ní mór faisnéis faoi CBL, máil agus dleachtanna custaim a líonadh isteach i mbosca uimh. 47 den fhoirm.

Méid inchánach

Is é an tsuim incháinithe an tsuim iomlán a d’íoc nó atá iníoctha iarbhír ag an gceannaitheoir, ag an gcustaiméir nó ag tríú páirtí. Go ginearálta, is é an praghas a sonrascadh an méid inchánach, lena n-áirítear:

• cánacha, dleachtanna, tobhaigh agus muirir, gan an CBL féin a áireamh
• speansais theagmhasacha amhail costais choimisiúin, phacála, iompair agus árachais a ghearrann an soláthróir ar an gceannaitheoir nó ar an gcustaiméir.

Agus earraí á n-allmhairiú, áireofar sa mhéid inchánach freisin costais theagmhasacha arna dtabhú suas go dtí an ceann scríbe:

“Méid inchánach = Luach chun críocha custaim + Dleachtanna custaim agus aon chánacha eile atá dlite mar gheall ar allmhairiú + costais fhorlíontacha suas go dtí an ceann scríbe.”

Íosrátaí CBL

Tá idirbheartainchánach faoi réir na rátaí agus na rialachán atá faofa ag an tír AE dá soláthraítear na hearraí nó na seirbhísí. Is féidir le gach tír san Aontas rátaí a shocrú de réir na dteorainneacha seo a leanas:

• Ní fhéadfaidhan ráta caighdeánach a bheith níos lú ná 15 %. Féadfaidh tíorthaAE ráta laghdaithe amháin nó dhá ráta laghdaithe a chur i bhfeidhm freisin, ar ráta é nár cheart a bheith níos lú ná 5 % agus nach gcuirfear i bhfeidhm ach ar sholáthairtí earraí an-sonrach.
• ceadaítear leis an Treoir ráta laghdaithe nach lú ná 12 % (an “ráta páirceála”)a chur i bhfeidhm i gcás earraí nó seirbhísí áirithe.
• ceadaítear do thíortha áirithe de chuid an Aontais leis freisin rátaí laghdaithe níos ísle ná an t-íosmhéid 5 % a choinneáil (rátaísárlaghdaithe).

Earraí atá faoi réir rátaí laghdaithe CBL

Le hIarscríbhinn III a ghabhann leis an Treoir maidir le CBL, ceadaítear do thíortha an Aontais rátaí laghdaithe a chur i bhfeidhm maidir leis na catagóirí seo a leanas:

1. earraí bia (lena n-áirítear deochanna ach gan alcól a áireamh) lena gcaitheamh ag an duine agus ag ainmhithe. Áirítear leis sin ainmhithe beo, síolta, plandaí, comhábhair atá beartaithe de ghnáth lena n-úsáid in ullmhú earraí bia agus táirgí atá beartaithe de ghnáth chun earraí bia a fhorlíonadh nó a ionadú
2. soláthairtí uisce
3. táirgí cógaisíochta de chineál a úsáidtear de ghnáth le haghaidh cúram sláinte, galair a chosc agus cóireáil chun críocha míochaine agus tréidliachta, lena n-áirítear táirgí a úsáidtear le haghaidh frithghiniúna agus cosaint sláintíochta
4. trealamh leighis, áiseanna leighis agus fearais eile atá ceaptha de ghnáth chun míchumas a mhaolú nó a chóireáil, d’úsáid phearsanta eisiach daoine faoi mhíchumas. Áirítear leis seo deisiú na n-earraí sin, chomh maith le suíocháin ghluaisteáin do leanaí
5. paisinéirí agus an bagáiste a ghabhann leo a iompar
6. leabhair a sholáthar (lena n-áirítear leabhair ar iasacht ó leabharlanna). Cuimsíonn sé seo bróisiúir, bileoga pictiúir do leanaí, leabhair líníochta nó dathúcháin, ceol clóite nó i lámhscríbhinn, léarscáileanna, cairteacha hidreagrafacha, nuachtáin agus tréimhseacháin. Eisiatar ábhar atá dírithe go hiomlán nó go substaintiúil ar ábhar fógraíochta
7. cead isteach chuig seónna, amharclanna, sorcais, aontaí, páirceanna siamsaíochta, ceolchoirmeacha, músaeim, zúnna, pictiúrlanna, taispeántais, imeachtaí agus saoráidí cultúrtha comhchosúla agus glacadh seirbhísí craolacháin ar deireadh
8. seirbhísí a sholáthraíonn scríbhneoirí, cumadóirí agus taibhealaíontóirí (tá ríchíosanna san áireamh)
9. soláthar, tógáil, athchóiriú agus athrú tithíochta a sholáthraítear mar chuid de bheartas sóisialta
10. soláthairtí earraí agus seirbhísí de chineál a bheartaítear de ghnáth lena n-úsáid i dtáirgeadh talmhaíochta, ach gan earraí caipitiúla amhail innealra nó foirgnimh a áireamh
11. cóiríocht arna soláthar ag óstáin agus bunachais dá samhail lena n-áirítear cóiríocht saoire a sholáthar agus láithreáin champála agus páirceanna carbhán a ligean
12. cead isteach chuig imeachtaí spóirt
13. saoráidí spóirt a úsáid
14. soláthar earraí agus seirbhísí ag eagraíochtaí atá aitheanta ag tíortha AE mar charthanais agus atá ag gabháil d’obair leasa nó slándála sóisialta
15. seirbhísí a sholáthraíonn gnóthairí agus seirbhísí créamtha, mar aon le soláthar earraí gaolmhara
16. cúram leighis agus fiaclóireachta a sholáthar chomh maith le cóireáil theirmeach
17. seirbhísí a sholáthraítear i dtaca le glanadh sráide, bailiú bruscair agus cóireáil dramhaíola

Socruithe fionraíochta agus saorchriosanna

Is féidir earraí allmhairithe a chur faoi cheann de na socruithe custaim a liostaítear thíos:

• earraí a chuirtear i stóráil shealadach
• earraí faoi fhaoiseamh próiseála isteach (córas fionraí dleachta)
• earraí a cuireadh i stórasú custaim nó i saorchriosanna
• allmhairiú sealadach
• nósanna imeachta idirthurais
• Saorchriosanna ina bhfuil earraí saor ó CBL, agus dleachtanna agus muirir iompórtála

Ní bheidh CBL inmhuirearaithe, áfach, go dtí go dtiocfaidh earraí isteach sa mhargadh lena ndíol leis an bpobal.

Rátaí CBL i dtíortha an Aontais

Is iad seo a leanas na rátaí reatha CBL (%) i dtíortha an Aontais:

(+) Tá rátaí CBL d’earraí sonracha laghdaithe go sealadach ag Ballstáit áirithe de chuid an Aontais chun tacú le COVID-19 a chomhrac i gcomhréir leis na forálacha a leagtar síos ina reachtaíocht náisiúnta.

Críocha speisialta

Féadfar roinnt críoch de chuid thíortha an Aontais a eisiamh ó raon feidhme CBL nó féadfaidh siad rátaí speisialta a chur i bhfeidhm.

Críocha thíortha an Aontais atá eisiata ó CBL a chur i bhfeidhm

• An Ghearmáin: oileán Helgoland agus críoch Büsingen
• An Iodáil: Livigno, Campione d’Italia agus uiscí na hIodáile de Loch Lugano
• An Fhrainc: Guadalupe, an Ghuáin, Martinique, La Réunion, Mayotte
• An Spáinn: Ceuta, Melilla agus na hOileáin Chanáracha
• An Ghréig: Sliabh Athos
• An Ostair: Jungholz agus Mittelberg
• An Danmhairg: An Ghraonlainn agus Oileáin Fharó
• An Fhionlainn: Oileáin Åland

Críocha ag a bhfuil rátaí speisialta

• An Phortaingéil: Na hAsóir agus Maidéara
• An Ghréig: roinnt oileán ar an Muir Aeigéach
• An Fhrainc: An Chorsaic

Tríú críocha a gcaitear leo mar thíortha AE

Láimhseáiltear idirbhearta de thionscnamh Phrionsacht Mhonacó nó atá beartaithe le haghaidh Phrionsacht Mhonacó mar idirbhearta de thionscnamh na Fraince nó atá beartaithe le haghaidh na Fraince.

Sonraí CBL in aghaidh na tíre

an Ostair

an Bheilg

an Bhulgáir

an Chróit

an Chipir

Poblacht na Seice

an Danmhairg

an Eastóin

an Fhionlainn

an Fhrainc

an Ghearmáin

an Ghréig

an Ungáir

Éire

an Iodáil

an Laitvia

an Liotuáin

Lucsamburg

Málta

an Ísiltír

an Pholainn

an Phortaingéil

an Rómáin

Poblacht na Slóvaice

an tSlóivéin

an Spáinn

an tSualainn