Rialacha tionscnaimh

Níl na rialacha tionscnaimh a chuirtear i bhfeidhm maidir le gach tír chomhpháirtíochta faoi na comhaontuithe éagsúla comhionann, cé go bhfuil siad go léir bunaithe ar na coincheapa céanna. Dá bhrí sin, tá sraith shonrach rialacha tionscnaimh ag gabháil le gach córas fabhrach, agus ní mór duit breathnú orthu mar seo a leanas

• Liostaíonnmo Chúntóir Trádála na rialacha táirgeshonracha don mhargadh roghnaithe
• chun forléargas a fháil ar shainiúlachtaí na bprionsabal ginearálta, na bhforálacha agus na nósanna imeachta is infheidhme, léigh tuilleadh sa roinn Margaí Neamh-AE

Léigh tuilleadh chun míniú a fháil ar na bunphrionsabail.

Nósanna imeachta tionscnaimh

Cruthúnas ar thionscnamh

Is doiciméad trádála idirnáisiúnta é cruthúnas ar thionscnamh lena ndeimhnítear gur de thionscnamh tíre nó críche ar leith earraí atá san áireamh i gcoinsíneacht. Beidh deimhnithe tionscnaimh ag gabháil leis an Dearbhú Allmhairiúcháin Custaim (nó an Doiciméad Riaracháin Aonair, SAD) nuair a sholáthrófar d’Údarás Custaim an Aontais Eorpaigh iad.

Féadfaidh ceachtar díobh seo a leanas stádas tionscnaimh na n-earraí a chruthú:

• deimhniú tionscnaimh neamhfhabhair. Deimhníonn sé nach gcáilíonn tír thionscnaimh na n-earraí do chóir fhabhrach — is gnách gurb iad na comhlachais tráchtála a eisíonn na deimhnithe sin
• deimhniú tionscnaimh fhabhraigh — tugann sé deis d’earraí leas a bhaint as dleachtanna laghdaithe nó dleachtanna nialais nuair a allmhairítear iad ó thír neamh-AE a bhfuil comhaontú fabhrach ag an AE léi

Ní mór d’údaráis chustaim na tíre onnmhairithe na deimhnithe sin a eisiúint agus tabharfar ar aird iad tráth an imréitigh custaim.

Cén cineál deimhnithe atá le húsáid a chinntear le gach comhaontú fabhrach: Foirm A (le haghaidh chóras GSP), EUR MED (le haghaidh roinnt cásanna nithiúla i gcóras PEM) nó EUR 1 (an chuid eile de na cásanna ar fad).

De rogha air sin, i gcás coinsíneachtaí suas le EUR 6,000 féadfaidh onnmhaireoirí dearbhú sonraisc a eisiúint beag beann ar an tír chomhpháirtíochta trádála. I gcás coinsíneachtaí os cionn EUR 6,000, ní ghlactar le dearbhuithe sonraisc ach amháin nuair a eisíonn onnmhaireoir formheasta, mar a thugtar air, iad.  

Cás ar leith de dhearbhuithe sonraisc is ea córas REX:

Tá córas REX bunaithe ar phrionsabal an fhéindeimhnithe ag oibreoirí eacnamaíocha a eisíonn ‘ráitis maidir le tionscnamh’, mar a thugtar orthu.

Is éard is ráiteas maidir le tionscnamh ann dearbhú tionscnaimh a chuireann an t-onnmhaireoir cláraithe leis an sonrasc nó le haon doiciméad tráchtála eile. Tá téacs an ráitis maidir le tionscnamh le fáil in Iarscríbhinn 22-07 de IA Chód Custaim an Aontais (Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/2447 ón gCoimisiún (IO L-343 29/12/2015) (CELEX 32015R2447).

Chun bheith i dteideal ráiteas tionscnaimh a dhéanamh, ní mór d’údaráis inniúla a dtíre tionscnaimh oibreoirí eacnamaíocha a chlárú i mbunachar sonraí. Tar éis an chláraithe sin, beidh an t-oibreoir eacnamaíoch ina ‘onnmhaireoir cláraithe’.

Foilsítear faisnéis faoi shonraí an onnmhaireora chláraithe ar leathanaigh shonracha an Aontais maidir le REX. Ar an leathanach seo, is féidir le cuideachtaí bailíocht chlárúcháin na n-onnmhaireoirí cláraithe sin a thíolacann ráitis maidir le tionscnamh a fhíorú.

Tabhair faoi deara, i gcás coinsíneachtaí ar lú a luach ná EUR 6,000, gur féidir an ráiteas tionscnaimh a dhéanamh gan aon oibleagáid a bheith orthu clárú.

Córas REX a chur chun feidhme de réir a chéile

Tá córas REX ag teacht in ionad an chórais atá ann faoi láthair de réir a chéile, córas atá bunaithe ar dheimhnithe tionscnaimh arna n-eisiúint ag údaráis rialtais agus ar dhearbhuithe sonraisc arna ndéanamh ag oibreoirí eacnamaíocha.

Cuireadh i bhfeidhm é ar dtús agus de réir a chéile ar Chóras na bhFabhar Ginearálaithe (GSP). Féach staid reatha a chur chun feidhme agus liosta na dtíortha a chuireann i bhfeidhm é anseo.

Faisnéis Cheangailteach i leith Tionscnaimh (BOI)

Mura bhfuil tú cinnte faoi thionscnamh d’earraí, nó mura dteastaíonn uait ach deimhneacht dhlíthiúil, féadfaidh tú iarratas a dhéanamh ar chinneadh maidir le Faisnéis Cheangailteach faoi Thionscnamh (BOI).

Tá cinntí FCT ina gceangal ar an sealbhóir agus ar údaráis chustaim an Aontais. Tá siad bailí — agus ceangailteach — tar éis a n-eisiúna, ar choinníoll go bhfuil na hearraí agus na himthosca a gcuirtear síos orthu agus iarratas á dhéanamh ar chinneadh FCT comhionann i ngach gné.  Bíonn siad bailí de ghnáth ar feadh trí bliana ón dáta eisiúna.

Tá liosta anseo de na húdaráis atá freagrach as BOIanna a eisiúint i ngach ceann de na 27 mBallstát (féach lch. 19 in IO C29 an 28.1.2017). Tá Treoir bhreise maidir le Faisnéis Cheangailteach i leith Tionscnaimh le fáil anseo freisin.