Il-Ftehim Ġenerali dwar il-Kummerċ fis-Servizzi (GATS)
X’inhu l-GATS?
Il-Ftehim Ġenerali dwar il-Kummerċ fis-Servizzi (GATS) huwa trattat tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO) li daħal fis-seħħ fl-1995.
L-għanijiet huma
- il-ħolqien ta’ sistema affidabbli u prevedibbli ta’ regoli internazzjonali għall-kummerċ fis-servizzi
- biex tiġi ffaċilitata l-liberalizzazzjoni progressiva tas-swieq tas-servizzi
Il-membri kollha tad-WTO huma partijiet għall-GATS.
Il-prinċipji fundamentali tal-GATS japplikaw, fil-prinċipju, għas-setturi kollha tas-servizzi.
Hemm żewġ eċċezzjonijiet
- servizzi pprovduti fl-eżerċizzju ta’ awtorità governattiva fuq bażi kon-kummerċjali, bħal skemi ta’ sigurtà soċjali, saħħa pubblika, edukazzjoni
- servizzi relatati mat-trasport bl-ajru
Il-GATS japplika wkoll għas-servizzi kollha akkwistati mil-livelli kollha tal-gvern (ċentrali, reġjonali, lokali, eċċ.).
Il-gvernijiet jibqgħu liberi li jiddeċiedu liema setturi tas-servizzi fil-fatt jilliberalizzaw.
Prinċipji fundamentali
It-trattament tan-nazzjon l-aktar iffavorit (MFN) jiżgura li kull pajjiż firmatarju jittratta s-servizzi u l-fornituri tas-servizzi ta’ kwalunkwe pajjiż membru b’mod indiskriminat, mhux inqas favorevoli minn dawk ta’ kwalunkwe pajjiż ieħor, skont il-kundizzjonijiet u l-limiti msemmija fl-Iskeda ta’ Impenji Speċifiċi.
ħlief taħt ċerti kundizzjonijiet, żewġ pajjiżi ma jistgħux jagħmlu arranġamenti preferenzjali li huma diskriminatorji għal oħrajn
Il-prinċipjutat-trattament Nazzjonali jiddikjara li kull pajjiż membru jittratta s-servizzi ta’ pajjiż membru ieħor b’mod xejn inqas favorevoli mill-prodotti nazzjonali tiegħu stess, skont il-kundizzjonijiet u l-limiti msemmija fl-Iskedi ta’ Impenji Speċifiċi.
il-pajjiżi ma jistgħux joperaw miżuri diskriminatorji li jibbenefikaw minnhom is-servizzi domestiċi jew il-fornituri tas-servizzi
Impenji oħra
- il-gvernijiet iridu jippubblikaw il-liġijiet u r-regolamenti rilevanti kollha b’mod trasparenti u faċilment aċċessibbli
- ir-regoli jridu jiġu amministrati b’mod raġonevoli, oġġettiv u imparzjali
- il-pajjiżi membri jridu jiżguraw li l-monopolji u l-fornituri tas-servizzi esklussivi ma jabbużawx mill-pożizzjoni tagħhom
- il-pajjiżi membri se jikkonsultaw dwar modi kif jeliminaw il-prattiki tan-negozju li jistgħu jirrestrinġu l-kompetizzjoni
- il-pajjiżi jistgħu jissieħbu fi ftehimiet dwar ir-rikonoxximent ta’ kwalifiki professjonali
- trasferimenti u pagamenti internazzjonali għal tranżazzjonijiet kurrenti relatati ma’ impenji ta’ servizzi ma jistgħux jiġu ristretti, ħlief f’każijiet ta’ diffikultajiet fil-bilanċ tal-pagamenti u taħt ċerti ċirkostanzi
Sib aktar informazzjoni dettaljata dwar il-Ftehim Ġenerali dwar il-Kummerċ fis-Servizzi (GATS)
Klassifikazzjoni tas-setturi tas-servizzi
Il-GATS ikopri s-servizzi kollha bi ftit eċċezzjonijiet. Il-lista tas-setturi u s-sottosetturi tas-servizzi koperti tinsab fil-lista tal-klassifikazzjoni settorjali tas-Servizzi.