Assigurazzjoni tal-merkanzija

Meta l-merkanzija tiġi nnegozjata internazzjonalment, l-assigurazzjoni hija aspett importanti tat-trasport tal-merkanzija. L-oġġetti huma esposti kemm għal riskji ordinarji kif ukoll għal dawk straordinarji. Ir-riskji ordinarji huma relatati mal-immaniġġjar, il-ħżin, it-tagħbija jew it-trasport tal-merkanzija, filwaqt li r-riskji straordinarji jistgħu jinkludu rvellijiet, strajkijiet, terroriżmu, eċċ.

Id-dokumentazzjoni tal-assigurazzjoni hija importanti għall-iżdoganar tal-merkanzija. It-taqsima li ġejja tipprovdi aktar dettall dwar tipi differenti ta’ dokumentazzjoni tal-assigurazzjoni skont it-tip ta’ trasport.

L-assigurazzjoni tal-merkanzija hija ftehim li jipproteġi l-merkanzija kontra telf jew ħsara kkawżati minn riskju kopert mill-polza. Fattura tal-assigurazzjoni normalment tkun meħtieġa biss għall-iżdoganar tal-merkanzija jekk id-dettalji rilevanti ma jidhrux fuq il-fattura kummerċjali.

Hemm differenza bejn l-assigurazzjoni tal-merkanzija u l-assigurazzjoni tar-responsabbiltà tat-trasportatur. Bl-assigurazzjoni tal-merkanzija, ir-riskji koperti u l-indennizz fiss tal-kuntratt huma f’idejn il-kumpanija esportatriċi jew l-individwu.

L-assigurazzjoni tar-responsabbiltà tat-trasportatur, min-naħa l-oħra, hija rregolata minn regoli differenti. Skont il-mezz tat-trasport, il-kumpens huwa limitat mill-piż u l-valur tal-merkanzija.

Il-kamp ta’ applikazzjoni standard tar-responsabbiltà tat-trasportatur huwa stabbilit fil-konvenzjonijiet internazzjonali li ġejjin.

It-trasport bit-triq

It-trasport internazzjonali tal-merkanzija bit-triq huwa rregolat mill-Konvenzjoni għall-Kuntratt tat-Trasport Internazzjonali tal-Merkanzija bit-Triq (il-Konvenzjoni CMR), iffirmata f’Ġinevra fl-1956.

Skont din il-Konvenzjoni, it-trasportaturi tal-merkanzija bit-triq mhumiex responsabbli għat-telf jew għall-ħsara lill-merkanzija jekk ikunu jistgħu jippruvaw li t-telf jew il-ħsara kienu kkawżati minn:

• id-difett(i) proprju/i tal-merkanzija
• force majeure (ċirkostanzi mhux previsti)
• tort min-naħa ta' min jgħabbi jew min jirċievi.

Ma hemm l-ebda regolament tal-Unjoni Ewropea dwar il-kumpens għat-trasport bit-triq.

Trasportaturi ferrovjarji

It-trasport internazzjonali ta’ merkanzija bil-ferrovija huwa rregolat mill-Konvenzjoni dwar l-Intercarriage bil-Ferrovija (il-Konvenzjoni CIM), iffirmata f’Berna fl-1980.

Il-kumpaniji ferrovjarji mhumiex responsabbli għat-telf jew għall-ħsara lill-merkanzija jekk ikunu jistgħu jippruvaw li t-telf jew il-ħsara kienu kkawżati minn:

• id-difett(i) proprju/i tal-merkanzija
• forza maġġuri
• tort min-naħa tal-konsenjatur jew tad-destinatarju.

Bħalissa ma hemm l-ebda regola tal-Unjoni Ewropea dwar il-kumpens. Normalment huwa limitat għal ammont massimu għal kull kilo gross mitluf jew bil-ħsara. Fil-biċċa l-kbira tal-każijiet, madankollu, il-kumpaniji x'aktarx li ma jirċievu xejn qrib il-valur tal-oġġetti tagħhom.

Kumpaniji tat-tbaħħir

Il-Konvenzjoni Internazzjonali dwar il-Polza ta’ Kargu tal-1968, magħrufa aħjar bħala r-“Regoli tal-Aja” jew il-“Konvenzjoni ta’ Brussell”, tistabbilixxi r-responsabbiltajiet tal-kumpaniji tat-tbaħħir meta jittrasportaw merkanzija internazzjonalment.

Il-kumpaniji tat-tbaħħir mhumiex responsabbli għat-telf jew għall-ħsara tal-oġġetti jekk ikunu jistgħu jagħtu prova li t-telf jew il-ħsara kienu kkawżati minn:

• id-difetti proprji tal-merkanzija u t-telf fil-piż matul it-trasport
• żball nawtiku mill-ekwipaġġ
• nar
• bastiment mhux tajjeb għat-tbaħħir
• forza maġġuri
• strajk jew lock-out
• min-naħa ta' min jgħabbi
• difetti moħbija abbord il-bastiment, li ma setgħux jiġu skoperti waqt spezzjoni rigoruża
• tentattivi biex jiġu salvati l-ħajjiet jew l-oġġetti fuq il-baħar.

Bħalissa ma hemm l-ebda armonizzazzjoni fil-livell tal-Unjoni Ewropea ta’ kumpens, li normalment ikun limitat għal ċertu ammont għal kull kilogramma ta’ oġġetti mitlufa jew bil-ħsara. Din is-sistema toħloq l-istess problemi bħal dawk għall-inċidenti ferrovjarji; l-esportatur x'aktarx jitlef ħafna mill-valur tal-merkanzija.

Trasportaturi ta' l-ajru

Il-Konvenzjoni ta' Varsavja tal-1929 u l-Konvenzjoni ta' Montreal tal-1975 jipprevedu li t-trasportaturi tal-ajru mhumiex responsabbli għal telf ta' jew ħsara lill-merkanzija jekk ikunu jistgħu jippruvaw li:

• it-trasportatur u l-aġenti tiegħu ħadu l-miżuri kollha meħtieġa biex jevitaw il-ħsara, jew li kien impossibbli li jittieħdu dawn il-miżuri (force majeure);
• il-ħsara kienet ikkawżata minn żball ta’ pilotaġġ jew ta’ navigazzjoni;
• ir-rikorrent ikkawża jew ikkontribwixxa għad-dannu.

Ma hemm l-ebda standard tal-Unjoni Ewropea għall-kumpens tal-parti li tkun sofriet ħsara. Il-kumpens normalment ikun limitat għal ammont fiss għal kull kilogramm gross ta’ oġġetti danneġġati jew mitlufa.

It-trasportaturi tal-ajru jistgħu jagħmlu prenotazzjonijiet speċifiċi meta jaċċettaw il-merkanzija. Dawn ir-riżervi huma rreġistrati fuq il-polza tal-vjeġġ bl-ajru (AWB) u jintużaw bħala evidenza. Madankollu, il-linji tal-ajru normalment jirrifjutaw pakketti suspettużi jew dawk li ma jaqblux mal-AWB.