Investiment — il-pilastri
Il-politika ta’ investiment internazzjonali tal-UE hija bbażata fuq tliet pilastri ewlenin
Faċilitazzjoni tal-investiment
Il-faċilitazzjoni tal-investiment hija kunċett wiesa’ li kiseb rikonoxximent akbar fiċ-ċrieki tal-investiment matul dawn l-aħħar snin bħala mezz importanti biex jiġi attirat l-investiment.
Il-miżuri ta’ faċilitazzjoni jiffukaw fuq li jagħmluha aktar faċli għall-investituri biex jistabbilixxu, joperaw u jespandu l-investimenti. B’mod ġenerali, dawn il-miżuri jindirizzaw it-titjib tat-trasparenza u l-prevedibbiltà tal-ambjent tal-investiment, is-simplifikazzjoni u r-razzjonalizzazzjoni tal-investiment u l-proċeduri/rekwiżiti amministrattivi u jipprevedu proċeduri ta’ appell u rieżami.
F’termini konkreti, tali miżuri jinkludu diversi rekwiżiti ta’ pubblikazzjoni u informazzjoni rigward id-dħul u l-operat tal-investiment, l-istabbiliment ta’ punti ta’ kuntatt u ta’ informazzjoni, ir-rekwiżiti rigward id-dokumentazzjoni u t-trattament ta’ applikazzjonijiet mhux kompluti, mekkaniżmi tat-tip ta’ punt uniku ta’ servizz biex jissemmew xi wħud. L-istħarriġ tal-investituri enfasizza dawn l-oqsma bħala fatturi kritiċi fid-deċiżjoni tagħhom li jinvestu.
Liberalizzazzjoni tal-investiment
Il-liberalizzazzjoni tal-investiment tfittex li toħloq kundizzjonijiet ekwi għall-investituri barranin fis-swieq ta’ pajjiżi terzi.
Il-liberalizzazzjoni tkopri l-prinċipji (eż. l-aċċess għas-suq, it-trattament nazzjonali u t-trattament tan-nazzjon l-aktar iffavorit) u l-impenji, li jippermettu l-ftuħ ta’ swieq ta’ pajjiżi terzi għall-investituri tal-UE. Tali regoli għandhom l-għan li jippermettu jew jiffaċilitaw l-istabbiliment ta’ intrapriżi (sussidjarji, fergħat, uffiċċji rappreżentattivi) fis-servizzi u mhux fis-servizzi (eż. il-manifattura, l-agrikoltura, l-estrazzjoni, il-produzzjoni tal-enerġija).
Pereżempju, ir-regoli dwar l-aċċess għas-suq jistgħu jinkludu l-eliminazzjoni ta’ limitazzjonijiet fuq l-għadd ta’ operaturi jew il-valur tat-tranżazzjonijiet (eż. kwoti, monopolji, u testijiet tal-ħtiġijiet ekonomiċi), tnaqqis jew eliminazzjoni ta’ rekwiżiti ta’ sjieda barranija jew rekwiżiti tal-impriżi konġunti.
Protezzjoni tal-investiment
L-istandards tal-protezzjoni tal-investiment jipprovdu garanziji lill-investituri u l-investimenti tagħhom kif ukoll id-dritt tal-gvernijiet ospitanti li jirregolaw l-objettivi leġittimi tal-politika pubblika.
L-impenji fi ftehimiet ta’ protezzjoni tal-investiment jinkludu prinċipji bħan-nondiskriminazzjoni, it-trattament ġust u ekwu (FET) għall-investituri jew kumpens f’każ ta’ esproprjazzjoni fir-rigward tal-assi tal-investituri f’pajjiżi terzi.
Il-ftehimiet dwar il-protezzjoni tal-investiment jistgħu jgħinu biex jitnaqqsu r-riskji perċepiti tal-investiment f’ċerti pajjiżi. Mid-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Lisbona fl-2009, l-UE għandha kompetenza esklużiva għall-protezzjoni tal-investiment tal-investiment dirett barrani. Fil-ftehimiet l-aktar reċenti tagħha, l-UE introduċiet regoli aktar ċari dwar id-dritt ta’ regolamentazzjoni għall-objettivi tal-politika pubblika u rrevediet ukoll b’mod sinifikanti l-mekkaniżmu tas-soluzzjoni tat-tilwim (Is-Sistema ta’ Qorti tal-Investiment, Gwida għas-Sistemata’ Qorti tal-Investiment).
Tradizzjonalment, il-ftehimiet dwar il-protezzjoni tal-investiment kienu jinkludu mekkaniżmi ta’ soluzzjoni tat-tilwim bejn l-investitur u l-Istat (ISDS) li jagħtu lill-investituri aċċess dirett għall-arbitraġġ kontra l-Istati.