Inwestycje – filary
Międzynarodowa polityka inwestycyjna UE opiera się na trzech filarach:
Ułatwienia inwestycyjne
Ułatwienia inwestycyjne to szeroko pojęta koncepcja, która w ostatnich latach zyskała większe uznanie w kręgach inwestycyjnych jako ważny środek przyciągania inwestycji.
Ułatwienia dla inwestorów w zakresie tworzenia, prowadzenia i rozszerzania inwestycji są skoncentrowane na ułatwianiu inwestycji. Ogólnie rzecz biorąc, środki te dotyczą poprawy przejrzystości i przewidywalności otoczenia inwestycyjnego, uproszczenia i usprawnienia procedur/wymogów inwestycyjnych i administracyjnych oraz zapewnienia procedur odwoławczych i kontrolnych.
Konkretnie rzecz ujmując, takie środki obejmują różne wymogi w zakresie publikacji i informacji w odniesieniu do wjazdu i funkcjonowania inwestycji, ustanowienie punktów kontaktowych i punktów informacyjnych, wymogi dotyczące dokumentacji i postępowania w przypadku niekompletnych wniosków, mechanizmy typu „one-stop”, aby wymienić kilka. Badania dla inwestorów podkreśliły te obszary jako czynniki o kluczowym znaczeniu w swojej decyzji inwestycyjnej.
Liberalizacja inwestycji
Liberalizacja inwestycji ma na celu wyrównanie szans inwestorów zagranicznych na rynkach państw trzecich.
Liberalizacja obejmuje zasady (np. dostęp do rynku, traktowanie narodowe i zasady największego uprzywilejowania) oraz zobowiązania, które umożliwiają otwarcie rynków państw trzecich dla inwestorów z UE. Przepisy te mają na celu umożliwienie lub ułatwienie tworzenia przedsiębiorstw (jednostek zależnych, oddziałów, przedstawicielstw) w sektorze usług i usług niebędących usługami (np. produkcja, rolnictwo, wydobycie, produkcja energii).
Na przykład przepisy dotyczące dostępu do rynku mogą obejmować zniesienie ograniczeń dotyczących liczby podmiotów lub wartości transakcji (np. kontyngenty, monopole i testy potrzeb ekonomicznych), ograniczenie lub wyeliminowanie wymogów w zakresie własności zagranicznej lub wymogi wspólnych przedsięwzięć.
Ochrona inwestycji
Standardy ochrony inwestycji zapewniają inwestorom i ich inwestycjom gwarancje oraz prawo państwa przyjmującego do regulowania uzasadnionych celów polityki publicznej.
Zobowiązania zawarte w umowach o ochronie inwestycji obejmują zasady takie jak niedyskryminacja, sprawiedliwe i równe traktowanie („FET”) dla inwestorów lub odszkodowanie w przypadku wywłaszczenia w odniesieniu do aktywów inwestorów w państwach trzecich.
Porozumienia o ochronie inwestycji mogą przyczynić się do zmniejszenia postrzeganego ryzyka inwestowania w niektórych krajach. Od wejścia w życie Traktatu z Lizbony w 2009 r. UE ma wyłączną kompetencję w zakresie ochrony inwestycji w zakresie bezpośrednich inwestycji zagranicznych. W najnowszych umowach UE wprowadziła jaśniejsze zasady dotyczące prawa do regulowania celów polityki publicznej, a także znacznie zmieniła mechanizm rozstrzygania sporów (system sądów ds. inwestycji).
Tradycyjnie umowy o ochronie inwestycji obejmowały mechanizmy rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem (ISDS), które umożliwiają inwestorom bezpośredni dostęp do arbitrażu w stosunku do państw.