Investeringen — de pijlers
Het internationale investeringsbeleid van de EU is gebaseerd op drie belangrijke pijlers:
Vergemakkelijking van investeringen
Het faciliteren van investeringen is een breed concept dat in de afgelopen jaren tot meer erkenning in beleggingskringen heeft geleid, als een belangrijk middel om investeringen aan te trekken.
De faciliterende maatregelen zijn erop gericht het voor investeerders gemakkelijker te maken om investeringen in te voeren, te exploiteren en uit te breiden. Deze maatregelen zijn in het algemeen gericht op het verbeteren van de transparantie en voorspelbaarheid van het investeringsklimaat, het vereenvoudigen en stroomlijnen van de investeringen en administratieve procedures/vereisten en het instellen van beroepsprocedures.
Deze maatregelen omvatten in concreto verschillende vereisten inzake publicatie en informatie met betrekking tot de invoering en de werking van investeringen, het opzetten van contact- en informatiepunten, voorschriften betreffende documentatie en behandeling van onvolledige aanvragen, éénloketsystemen voor de vermelding van een paar. Uit onderzoeken van investeerders is gebleken dat deze gebieden als cruciale factoren in hun investeringsbeslissing zijn aangemerkt.
Liberalisering van investeringen
Liberalisering van investeringen beoogt gelijke voorwaarden voor buitenlandse investeerders op de markten van derde landen.
Liberalisering heeft betrekking op beginselen (bijvoorbeeld markttoegang, nationale behandeling en meestbegunstigingsbehandeling) en verbintenissen, die het mogelijk maken markten van derde landen te openen voor investeerders uit de EU. Dergelijke regels zijn bedoeld om de oprichting van ondernemingen (dochterondernemingen, filialen, vertegenwoordigingen) in diensten en niet-diensten (bv. productie, landbouw, winning, energieproductie) mogelijk te maken of te vergemakkelijken.
De regels inzake markttoegang kunnen bijvoorbeeld de afschaffing omvatten van beperkingen op het aantal exploitanten of de waarde van transacties (bijvoorbeeld quota, monopolies en onderzoek naar de economische behoefte), de vermindering of de afschaffing van vereisten inzake buitenlandse eigendom of de vereisten voor joint ventures.
Bescherming van investeringen
De normen voor investeringsbescherming bieden investeerders en hun investeringen garanties en het recht van de ontvangende regeringen om de legitieme doelstellingen van het overheidsbeleid te regelen.
De toezeggingen in de investeringsbeschermingsovereenkomsten omvatten beginselen als non-discriminatie, eerlijke en billijke behandeling (FET) voor investeerders of compensatie in geval van onteigening in verband met de activa van beleggers in derde landen.
Investeringsbeschermingsovereenkomsten kunnen helpen om de waargenomen risico’s van investeringen in bepaalde landen te verkleinen. Sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon in 2009 is de EU exclusief bevoegd voor de bescherming van investeringen in buitenlandse directe investeringen. In haar meest recente overeenkomsten heeft de EU duidelijkere regels ingevoerd voor het recht om regels vast te stellen voor de doelstellingen van het overheidsbeleid en heeft zij ook het mechanisme van geschillenbeslechting (Investment Court System) grondig herzien.
Van oudsher omvatten investeringsbeschermingsovereenkomsten ook mechanismen voor de beslechting van geschillen tussen investeerders en staten (ISDS) die investeerders rechtstreeks toegang geven tot arbitrage tegen staten.