Investeringen — de pijlers
Het internationale investeringsbeleid van de EU is gebaseerd op drie belangrijke pijlers
Vergemakkelijking van investeringen
Het faciliteren van investeringen is een breed concept dat de afgelopen jaren in de investeringskringen meer erkenning heeft gekregen als een belangrijk middel om investeringen aan te trekken.
De faciliterende maatregelen zijn erop gericht het voor investeerders gemakkelijker te maken investeringen te vestigen, te exploiteren en uit te breiden. In het algemeen hebben deze maatregelen betrekking op het verbeteren van de transparantie en voorspelbaarheid van het investeringsklimaat, het vereenvoudigen en stroomlijnen van investerings- en administratieve procedures/vereisten en het voorzien in beroeps- en beroepsprocedures.
Concreet gaat het om diverse publicatie- en informatievereisten met betrekking tot de binnenkomst en werking van investeringen, de oprichting van contact- en informatiepunten, vereisten met betrekking tot documentatie en behandeling van onvolledige aanvragen, mechanismen van het type „one-stop shop” om er enkele te noemen. Uit enquêtes onder beleggers is gebleken dat deze gebieden cruciale factoren zijn bij hun beslissing om te investeren.
Liberalisering van investeringen
De liberalisering van investeringen heeft tot doel een gelijk speelveld voor buitenlandse investeerders op de markten van derde landen tot stand te brengen.
Liberalisering omvat beginselen (bv. markttoegang, nationale behandeling en meestbegunstigingsbehandeling) en verbintenissen die het mogelijk maken markten van derde landen open te stellen voor EU-investeerders. Dergelijke regels hebben tot doel de oprichting van ondernemingen (dochterondernemingen, filialen, vertegenwoordigingskantoren) op het gebied van diensten en niet-diensten (bv. productie, landbouw, winning, energieproductie) mogelijk te maken of te vergemakkelijken.
De regels inzake markttoegang kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het opheffen van beperkingen op het aantal exploitanten of de waarde van transacties (bv. quota, monopolies en onderzoek naar de economische behoefte), het verminderen of afschaffen van vereisten inzake buitenlandse eigendom of vereisten voor joint ventures.
Bescherming van investeringen
Normen voor de bescherming van investeringen bieden garanties aan investeerders en hun beleggingen, alsook het recht van de regeringen van het gastland om regels vast te stellen voor legitieme doelstellingen van overheidsbeleid.
De verbintenissen in investeringsbeschermingsovereenkomsten omvatten beginselen zoals non-discriminatie, eerlijke en billijke behandeling (FET) voor investeerders of compensatie in geval van onteigening met betrekking tot de activa van investeerders in derde landen.
Investeringsbeschermingsovereenkomsten kunnen de waargenomen risico’s van investeringen in bepaalde landen helpen verminderen. Sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon in 2009 is de EU exclusief bevoegd voor de bescherming van buitenlandse directe investeringen. In haar meest recente overeenkomsten heeft de EU duidelijkere regels ingevoerd inzake het recht om regels vast te stellen met het oog op beleidsdoelstellingen van de overheid en heeft zij ook het mechanisme voor geschillenbeslechting aanzienlijk herzien(het stelsel van investeringsgerechten, Gids voor het stelsel van investeringsgerechten).
Traditioneel omvatten investeringsbeschermingsovereenkomsten mechanismen voor de beslechting van geschillen tussen investeerders en staten (ISDS) die investeerders rechtstreekse toegang bieden tot arbitrage tegen staten.