Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (EER)

In een notendop

De Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (EER) brengt IJsland, Liechtenstein en Noorwegen (EER-EVA-landen) op de interne markt van de EU, waarbij het vrije verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal wordt gewaarborgd, evenals eensgezind beleid (mededinging, vervoer, energie, economische en monetaire samenwerking).

• Voor alle bedrijven binnen de EER gelden dezelfde regels en voorwaarden. De EU-wetgeving met betrekking tot de interne markt maakt deel uit van de wetgeving van de EER-landen.

Wat valt onder de EER-Overeenkomst?

Naast de verbintenissen die onder de interne markt en het daarmee verband houdende beleid vallen, waarborgt de EER-overeenkomst de deelname van de drie staten aan een aantal EU-programma’s en -agentschappen op het gebied van:

• onderzoek en ontwikkeling (O & O)
• onderwijs
• Sociaal beleid
• omgeving
• consumentenbescherming
• toerisme
• cultuur

Noorwegen, IJsland en Liechtenstein hebben formeel geen toegang tot het besluitvormingsproces van de EU. Zij kunnen echter wel input leveren tijdens de voorbereidende fasen. Zij hebben bijvoorbeeld het recht deel te nemen aan deskundigengroepen en comités van de Commissie en opmerkingen in te dienen over toekomstige wetgeving die in de EER-overeenkomst moet worden opgenomen.

Wat valt niet onder de EER-Overeenkomst?

De EER-overeenkomst heeft geen betrekking op het volgende EU-beleid:

• Gemeenschappelijk landbouw- en visserijbeleid (hoewel de overeenkomst bepalingen bevat over verschillende aspecten van de handel in landbouw- en visserijproducten);
• Douane-unie;
• Gemeenschappelijk handelsbeleid;
• Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid;
• Justitie en Binnenlandse Zaken (ook al maken de EVA-landen deel uit van het Schengengebied);
• de economische en monetaire Unie (EMU).

Handel in goederen

De EER-Overeenkomst voorziet in een hoge mate van handelsliberalisering in de meeste sectoren. Landbouw en visserij vallen echter niet onder de EER-Overeenkomst.

Landbouwproducten

Protocol 3 bij de EER-overeenkomst voorziet in een prijscompensatieregeling voor verwerkte landbouwproducten. Dit systeem is bedoeld om de verschillen in prijzen van basislandbouwproducten binnen de EER te compenseren. Dit wordt bereikt door exportsubsidies te verlenen en invoerrechten te heffen. De subsidies en douanerechten worden berekend op basis van door de overeenkomstsluitende partijen overeengekomen referentieprijzen. Protocol 3 is niet van toepassing op Liechtenstein.

Vis

De EER-EVA-staten nemen niet deel aan het gemeenschappelijk visserijbeleid van de EU. IJsland en Noorwegen geven hun eigen vangstquota af en handhaven bepaalde beperkingen op eigendom en vestiging in de visserijsector.

Op basis van de EER-Overeenkomst en aanvullende bilaterale overeenkomsten zijn de douanerechten op de meeste soorten witvisproducten afgeschaft. Bovendien worden de douanerechten op andere vis en verwerkte visproducten aanzienlijk verlaagd. De EER-Overeenkomst voorziet echter niet in verlagingen van de douanerechten voor enkele van de belangrijkste soorten in IJsland en Noorwegen.

De EER-overeenkomst belet de EU derhalve niet vrijwaringsmaatregelen, zoals antidumpingrechten en compenserende maatregelen, op visproducten toe te passen.

Tarieven

• Alle producten van oorsprong uit de EER, met uitzondering van bepaalde vis en landbouwproducten en overeenkomstig de oorsprongsregels, mogen vrij van tarieven binnen de EER worden verhandeld.
• De EU en de EER-EVA-landen passen echter verschillende tarieven toe op invoer uit derde landen.
• Controleer de tarieven die van toepassing zijn op uw product in de My Trade Assistant

Oorsprongsregels

Om in aanmerking te komen voor een preferentiële behandeling krachtens de EER-Overeenkomst moet een product van oorsprong uit de EER zijn. De EER-Overeenkomst bevat daarom oorsprongsregels die bepalen in welke mate een product binnen de EER moet worden geproduceerd of verwerkt om de status van product van preferentiële oorsprong in de EER te verkrijgen.

Zorg ervoor dat u voordat u exporteert/importeert:

• Controleer de oorsprongsregels die van toepassing zijn op uw product in de My Trade Assistant
• Raadpleeg uw douaneautoriteiten.

Productvoorschriften

Goederen kunnen vrij circuleren tussen de EU en de andere EER-landen. Productvereisten tussen EER-landen (met inbegrip van de EU) zijn:

• Geharmoniseerd en identiek, omdat op Europees niveau vastgestelde regels die in de hele EER van toepassing zijn, in de plaats zijn gekomen van nationale productvoorschriften. Daarom kunnen goederen zonder aanvullende goedkeuring of tests circuleren.
• Niet-geharmoniseerde maar wederzijdse erkenning is van toepassing. Producten die in één EER-staat rechtmatig in de handel zijn gebracht, kunnen derhalve in alle andere EER-Staten in de handel worden gebracht, ook al voldoet het product niet volledig aan de technische voorschriften van de EER-staat van invoer.

Technische voorschriften en eisen

• Lees meer over de technische vereisten, regels en procedures waaraan goederen moeten voldoen om in de Europese Economische Ruimte te kunnen worden ingevoerd.
• Zoek de specifieke regels en voorschriften die van toepassing zijn op uw product en het land van oorsprong in de My Trade Assistant. Om de voorschriften voor uw product te vinden, moet u eerst de douanecode vaststellen. Als u het douanecode niet kent, kunt u dit met de naam van uw product zoeken in de ingebouwde zoekmachine.

Gezondheids- en veiligheidseisen SPS-voorschriften

• Veterinaire en fytosanitaire aangelegenheden vallen onder bijlage I bij de EER-overeenkomst en de levensmiddelenwetgeving valt onder hoofdstuk XII van bijlage II. De levensmiddelen- en veterinaire wetgeving is niet van toepassing op Liechtenstein, dat vanwege zijn douane-unie met Zwitserland de veterinaire bepalingen van de landbouwovereenkomst tussen Zwitserland en de EU toepast.
• De EU en de EER-EVA-staten beschikken niet over een volledige harmonisatie van de wetgeving inzake installaties. De EER-overeenkomst bevat wetgeving inzake plantenzaad, die onder hoofdstuk III van bijlage I (fytosanitaire aangelegenheden) valt, met uitzondering van de bepalingen betreffende invoer en grenscontrole.
• Lees meer over de gezondheids-, veiligheids-, sanitaire en fytosanitaire normen waaraan goederen moeten voldoen om in de Europese Unie te mogen worden ingevoerd.
• Zoek de regels op het gebied van gezondheid, veiligheid en sanitaire en fytosanitaire maatregelen die van toepassing zijn op uw product en zijn land van herkomst in My Trade Assistant. Om de voorschriften voor uw product te vinden, moet u eerst de douanecode vaststellen. Als u het douanecode niet kent, kunt u dit met de naam van uw product zoeken in de ingebouwde zoekmachine.

Douaneformaliteiten en -procedures

• De douane-unie van de EU strekt zich niet uit tot Noorwegen, Liechtenstein en IJsland. Tussen deze landen en de EU bestaan nog steeds douanegrenzen en -procedures.
• Voor sommige producten die als producten met een hoog risico worden beschouwd, moet een overeenstemmingsbeoordelingsorgaan (CBI) beoordelen of een product in overeenstemming is met de toepasselijke productcertificering die wordt uitgevoerd door een door één EER-staat aangewezen CBI, die in de gehele EER wordt erkend.
• Lees meer over andere douanedocumenten en -procedures die nodig zijn voor invoer in de Europese Economische Ruimte.
  • Intellectuele eigendom (IP) en geografische aanduidingen (GA)
• De EER-Overeenkomst bevat geharmoniseerde bepalingen inzake intellectuele-eigendomsrechten en waarborgt een hoog niveau van bescherming van industriële rechten (uitvindingen, ontwerpen, merken, enz.) en auteursrechten (muziek, films, gedrukte media, software enz.) in alle EER-Staten.
• De regels bevatten ook het beginsel van regionale uitputting van intellectuele-eigendomsrechten, dat van toepassing is in de gehele EER. Zodra een product door een houder van een recht (of met zijn toestemming) in de EER in de handel is gebracht, kan deze laatste zich in de praktijk niet meer beroepen op zijn uitsluitend recht om de invoer van dergelijke producten uit een andere EER-staat te verhinderen.
• Op basis van artikel 65, lid 2, van de EER-Overeenkomst is de wetgeving inzake intellectuele eigendom opgenomen in bijlage XVII. Toch zijn niet alle EU-initiatieven op dit gebied opgenomen.
• Lees meer over de wetgeving inzake intellectuele eigendom en geografische aanduidingen in de EU en over het EU-beleid inzake intellectuele-eigendomsrechten ten aanzien van handel.

De handel in diensten

Meer informatie over de regels, voorschriften en faciliteiten voor de handel in diensten

Overheidsopdrachten

Bij de EER-Overeenkomst is een interne markt voor overheidsopdrachten tot stand gebracht ter waarde van ongeveer 18 % van het bbp van de EER. Daarom zijn er aanzienlijke kansen voor ondernemingen binnen de EER omdat zij in de hele interne markt kunnen concurreren om overheidsopdrachten.

Algemene informatie over wetgeving inzake overheidsopdrachten, regels en toegang tot verschillende markten. Zoek specifieke informatie over de EU-markt voor overheidsopdrachten.

Investeringen

Algemene informatie om uw investering in het buitenland mogelijk te maken i. Als u vanuit het buitenland in de EER investeert, vind dan specifieke informatie.

Overige (concurrentie, handel en duurzame ontwikkeling)

Concurrentie

Om een homogene EER met gelijke mededingingsvoorwaarden te waarborgen, gelden voor alle ondernemingen in de gehele EER dezelfde mededingingsregels. De mededingingsregels op de interne markt bestrijken vier belangrijke gebieden en zijn identiek in de drie EER-EVA-staten en de EU-lidstaten. Deze regels zijn:

• Opheffing van overeenkomsten die de mededinging beperken en misbruik van een machtspositie (bv. prijsafspraken tussen concurrenten)
• Controle op fusies tussen ondernemingen (bv. een fusie tussen twee grote groepen waardoor zij de markt domineren)
• Liberalisering van monopolistische economische sectoren (bv. telecommunicatie)
• Verbod — behoudens bepaalde uitzonderingen — op staatssteun die de mededinging zou vervalsen door selectieve begunstiging van bepaalde ondernemingen of nationale industriesectoren.

Als gevolg van de strenge mededingingsregels die in de EER-Overeenkomst zijn opgenomen, zijn antidumpingmaatregelen, compenserende rechten en andere handelsmaatregelen in de regel verboden tussen de EER-Staten.

Overheidssteun

Overeenkomstig de EU-Verdragen verbiedt de EER-Overeenkomst in het algemeen alle maatregelen die als staatssteun kunnen worden aangemerkt, met inbegrip van subsidies, zachte leningen en belastingvoordelen, die het handelsverkeer kunnen verstoren. Bepaalde politieke, economische en sociale overwegingen kunnen echter leiden tot uitzonderingen op dit verbod.

Nuttige links en documenten

• Controleer de specifieke regels en tarieven die van toepassing zijn op het goed dat u wilt importeren/exporteren in My Trade Assistant
• Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte — Slotakte