Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (EER)

In een oogopslag

De Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (EER) brengt IJsland, Liechtenstein en Noorwegen (EER-EVA-landen) op de interne markt van de EU, waardoor het vrije verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal wordt gewaarborgd, evenals een uniform daarmee samenhangend beleid (concurrentie, vervoer, energie, economische en monetaire samenwerking).

• Dezelfde regels en voorwaarden gelden voor alle bedrijven binnen de EER. De EU-wetgeving inzake de interne markt maakt deel uit van de wetgeving van de EER-landen.

Waarop is de EER-Overeenkomst van toepassing?

Naast de verbintenissen die onder de interne markt en het daarmee verband houdende beleid vallen, waarborgt de EER-overeenkomst de deelname van de drie staten aan een aantal EU-programma’s en -agentschappen op het gebied van:

• onderzoek en ontwikkeling (R&D)
• onderwijs
• sociaal beleid
• milieu
• consumentenbescherming
• toerisme
• cultuur

Noorwegen, IJsland en Liechtenstein hebben formeel geen toegang tot het besluitvormingsproces van de EU. Zij zijn echter in staat om input te leveren tijdens de voorbereidende fasen. Zij hebben bijvoorbeeld het recht deel te nemen aan deskundigengroepen en commissies van de Commissie en opmerkingen in te dienen over toekomstige wetgeving die in de EER-overeenkomst moet worden opgenomen.

Wat valt er niet onder de EER-Overeenkomst?

De EER-overeenkomst heeft geen betrekking op het volgende EU-beleid:

• gemeenschappelijk landbouw- en visserijbeleid (hoewel de overeenkomst bepalingen bevat over verschillende aspecten van de handel in landbouw- en visserijproducten);
• douane-unie;
• gemeenschappelijk handelsbeleid;
• het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid;
• justitie en binnenlandse zaken (ook al maken de EVA-landen deel uit van het Schengengebied);
• de Economische en Monetaire Unie (EMU).

Handel in goederen

De EER-overeenkomst voorziet in een hoge mate van handelsliberalisering in de meeste sectoren. Landbouw en visserij vallen echter niet onder de EER-overeenkomst.

Landbouwproducten

Protocol nr. 3 bij de EER-overeenkomst voorziet in een systeem van prijscompensatie voor verwerkte landbouwproducten. Dit systeem is bedoeld om de prijsverschillen voor basislandbouwproducten binnen de EER te compenseren. Zij doet dit door exportsubsidies toe te kennen en invoerrechten te heffen. De subsidies en douanerechten worden berekend op basis van door de overeenkomstsluitende partijen overeengekomen referentieprijzen. Protocol nr. 3 is niet van toepassing op Liechtenstein.

Vis

De EER-EVA-staten nemen niet deel aan het gemeenschappelijk visserijbeleid van de EU. IJsland en Noorwegen geven hun eigen vangstquota af en handhaven bepaalde beperkingen op eigendom en vestiging in de visserijsector.

Op basis van de EER-overeenkomst en aanvullende bilaterale overeenkomsten zijn de douanerechten op de meeste soorten witvisproducten afgeschaft. Bovendien worden de douanerechten voor andere vis en verwerkte visproducten aanzienlijk verlaagd. De EER-Overeenkomst voorziet echter niet in verlagingen van de douanerechten voor enkele van de belangrijkste soorten in IJsland en Noorwegen.

De EER-Overeenkomst belet de EU derhalve niet vrijwaringsmaatregelen, zoals antidumpingrechten en compenserende maatregelen, toe te passen op visserijproducten.

Tarieven

• Alle producten van oorsprong uit de EER, met uitzondering van bepaalde vis- en landbouwproducten en in overeenstemming met de oorsprongsregels, mogen vrij van rechten binnen de EER worden verhandeld.
• De EU- en EER-EVA-landen passen echter verschillende tarieven toe op de invoer uit derde landen.
• Bekijk de tarieven die van toepassing zijn op uw product in de My Trade Assistant

Oorsprongsregels

Om in aanmerking te komen voor een preferentiële behandeling (lager of geen douanerecht) in het kader van de EER-overeenkomst, moet uw product voldoen aan bepaalde oorsprongsregels, de oorsprongsregels, die zijn vastgesteld in de pan-Euro-mediterrane overeenkomst.

Raadpleeg de interactieve "Rules of Origin Self Assessment tool (ROSA)" in My Trade Assistant om te beoordelen of uw product voldoet aan de oorsprongsregels en hoe u de juiste documenten kunt opstellen. Meer informatie over het gebruik van ROSA is beschikbaar.

Productvereisten

Goederen kunnen vrij circuleren tussen de EU en de andere EER-landen. Productvereisten tussen EER-landen (inclusief de EU) zijn:

• Geharmoniseerd en identiek, omdat op Europees niveau vastgestelde regels die in de hele EER van toepassing zijn, in de plaats zijn gekomen van nationale productvoorschriften. Daarom kunnen goederen circuleren zonder aanvullende goedkeuring of testen.
• Niet-geharmoniseerde maar wederzijdse erkenning is van toepassing. Producten die in een EER-staat rechtmatig in de handel zijn gebracht, kunnen derhalve in alle andere EER-staten in de handel worden gebracht, ook al voldoet het product niet volledig aan de technische voorschriften van de invoerende EER-staat.

Technische voorschriften en vereisten

• Lees meer over de technische vereisten, regels en procedures waaraan goederen moeten voldoen om in de Europese Economische Ruimte te worden ingevoerd.
• Zoek naar de specifieke regels en voorschriften die van toepassing zijn op uw product en het land van herkomst in de My Trade Assistant. Om de vereisten voor uw product te bekijken, moet u eerst de douanecode identificeren. Als u de douanecode niet kent, kunt u deze zoeken met de naam van uw product in de ingebouwde zoekmachine.

Gezondheids- en veiligheidseisen SPS

• Veterinaire en fytosanitaire aangelegenheden vallen onder bijlage I bij de EER-overeenkomst en de levensmiddelenwetgeving onder hoofdstuk XII van bijlage II. Wetgeving inzake levensmiddelen en veterinaire aangelegenheden is niet van toepassing op Liechtenstein, dat vanwege zijn douane-unie met Zwitserland de veterinaire bepalingen van de overeenkomst tussen Zwitserland en de EU inzake de landbouw toepast.
• De EU en de EER-EVA-staten beschikken niet over volledig geharmoniseerde wetgeving inzake planten. De EER-overeenkomst bevat wetgeving betreffende plantenzaden, die onder hoofdstuk III van bijlage I (fytosanitaire aangelegenheden) valt, met uitzondering van bepalingen betreffende invoer en grenstoezicht.
• Lees meer over de gezondheids-, veiligheids-, sanitaire en fytosanitaire normen waaraan goederen moeten voldoen om in de Europese Unie te kunnen worden ingevoerd.
• Zoek in de Mijn handelsassistent naar de gezondheids-, veiligheids- en sanitaire en fytosanitaire voorschriften die van toepassing zijn op uw product en het land van oorsprong. Om de vereisten voor uw product te bekijken, moet u eerst de douanecode identificeren. Als u de douanecode niet kent, kunt u deze zoeken met de naam van uw product in de ingebouwde zoekmachine.

Documenten en procedures voor douaneafhandeling

• De EU-douane-unie strekt zich niet uit tot Noorwegen, Liechtenstein en IJsland. De douanegrenzen en -procedures tussen deze landen en de EU zijn nog steeds van kracht.
• Voor sommige producten die als producten met een hoog risico worden beschouwd, is een conformiteitsbeoordelingsinstantie (CAB) vereist om te beoordelen of een product voldoet aan de toepasselijke productcertificering die is uitgevoerd door een door één EER-staat aangewezen CBI en in de hele EER wordt erkend.
• Lees meer over andere inklaringsdocumenten en -procedures die nodig zijn om in de Europese Economische Ruimte te importeren.
  • Intellectuele eigendom (IE) en geografische aanduidingen (GI)
• De EER-overeenkomst bevat geharmoniseerde bepalingen inzake intellectuele-eigendomsrechten en waarborgt een hoog niveau van bescherming van industriële rechten (uitvindingen, modellen, handelsmerken, enz.) en auteursrechten (muziek, films, gedrukte media, software, enz.) in alle EER-staten.
• De regels bevatten ook het beginsel van regionale uitputting van intellectuele-eigendomsrechten, dat in de gehele EER van toepassing is. Wanneer een product eenmaal door een rechthebbende (of met diens toestemming) in de EER in de handel is gebracht, kan deze zich in de praktijk niet langer op zijn uitsluitende recht beroepen om de invoer van dergelijke producten uit een andere EER-staat te verhinderen.
• Op grond van artikel 65, lid 2, van de EER-overeenkomst is de wetgeving inzake intellectuele eigendom opgenomen in bijlage XVII. Toch zijn niet alle EU-initiatieven op dit gebied opgenomen.
• Lees meer over de wetgeving inzake intellectuele eigendom en geografische aanduidingen in de EU en over het EU-beleid inzake intellectuele-eigendomsrechten ten aanzien van handel.

Handel in diensten

Meer informatie over de regels, voorschriften en faciliteiten voor de handel in diensten

Overheidsopdrachten

Bij de EER-Overeenkomst werd een interne markt voor overheidsopdrachten tot stand gebracht ter waarde van ongeveer 18% van het bbp van de EER. Daarom zijn er aanzienlijke kansen voor bedrijven binnen de EER, omdat zij kunnen concurreren voor overheidscontracten in de hele interne markt.

Hier vindt u algemene informatie over de wetgeving inzake overheidsopdrachten, de regels en de toegang tot verschillende markten. Hier vindt u specifieke informatie over de EU-markt voor overheidsopdrachten.

Investeringen

Vind algemene informatie om uw investering in het buitenland mogelijk te maken i. Als u vanuit het buitenland in de EER investeert, zoek dan specifieke informatie.

Andere (concurrentie, handel en duurzame ontwikkeling)

Concurrentie

Om een homogene EER met gelijke concurrentievoorwaarden te waarborgen, gelden dezelfde mededingingsregels voor alle ondernemingen in de gehele EER. De mededingingsregels op de interne markt bestrijken vier hoofdgebieden en zijn identiek in de drie EER-EVA-staten en de EU-lidstaten. Deze regels zijn:

• Afschaffing van overeenkomsten die de mededinging beperken en misbruik van een machtspositie (bv. prijsafspraken tussen concurrenten)
• Controle op fusies tussen ondernemingen (bv. een fusie tussen twee grote groepen die ertoe leidt dat zij de markt domineren)
• Liberalisering van monopolistische economische sectoren (bv. telecommunicatie)
• Verbod - behoudens bepaalde uitzonderingen - op staatssteun die de mededinging zou vervalsen door selectieve begunstiging van bepaalde ondernemingen of nationale industriële sectoren.

Als gevolg van de strikte mededingingsregels die in de EER-Overeenkomst zijn opgenomen, zijn antidumpingmaatregelen, compenserende rechten en andere handelsmaatregelen in de regel verboden tussen de EER-Staten.

Staatssteun

Overeenkomstig de EU-Verdragen verbiedt de EER-Overeenkomst in het algemeen alle maatregelen die als staatssteun kunnen worden aangemerkt, met inbegrip van subsidies, zachte leningen en belastingvoordelen, die het handelsverkeer kunnen verstoren. Bepaalde politieke, economische en sociale overwegingen kunnen echter tot uitzonderingen op dit verbod leiden.

Nuttige links en documenten

• Controleer de specifieke regels en tarieven die van toepassing zijn op het product dat u wilt importeren / exporteren in de Mijn handelsassistent
• Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte - Slotakte