Żona ta’ Kummerċ Ħieles Approfondita u Komprensiva bejn l-UE u l-Moldova

Daqqa t’għajn lejn il-ftehim

Il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika tal-Moldova ġie ffirmat f’Ġunju 2014 u ilu b’effett sħiħ minn Lulju 2016.

Ara t-test sħiħ u l-annessi tal-ftehim.

X’inhuma l-benefiċċji għan-negozju tiegħek?

Il-Ftehim ta’ assoċjazzjoni

• jagħmilha aktar faċli għalik li tesporta u timporta mir-Repubblika tal-Moldova (minn hawn’ il quddiem imsejħa “il-Moldova”)
• ibaxxi t-tariffi u jippermetti t-twettiq effiċjenti u rapidu tal-proċeduri doganali

Barra minn hekk, il-ftehim jistabbilixxi proċess gradwali ta’ approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni, ir-regoli u l-proċeduri tal-Moldova ma’ dawk tal-UE, pereżempju fil-qasam tal-istandards, u b’hekk jiġi ffaċilitat aktar in-negozjant.

Min jista’ jesporta mill-UE lejn il-Moldova skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova?

Jekk int kumpanija rreġistrata fi Stat Membru tal-UE, u ksibt dikjarazzjoni doganali valida — u fejn meħtieġ, liċenzja tal-esportazzjoni — tista’ tesporta skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

Min jista’ jesporta lejn l-UE mill-Moldova skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova?

Biex tesporta lejn l-UE skont il-ftehim bejn l-UE u l-Moldova, jeħtieġlek tkun kumpanija rreġistrata fir-Repubblika tal-Moldova.

 

L-UE hija waħda mill-akbar sħab kummerċjali tal-Moldova. Il-prodotti kummerċjali ewlenin bejn l-UE u l-Moldova jinkludu makkinarju u tagħmir, prodotti veġetali, tessuti u oġġetti tessili, kif ukoll metalli komuni.

It-tariffi

Il-prodotti industrijali:

Fid-data tad-dħul fis-seħħ proviżorju tal-ftehim, l-UE eliminat it-tariffi kollha fuq il-prodotti industrijali mill-Moldova, filwaqt li l-Moldova bdiet gradwalment tneħħi t-tariffi għal ċerti prodotti matul perjodu ta’ tranżizzjoni ta’ 3 sa 5 snin, bħal

• ċerti tipi ta’ plastik u prodotti simili
• għamara
• diversi prodotti tat-tessuti (eż. twapet u ħwejjeġ)

Il-Moldova neħħiet kompletament it-tariffi tagħha għal dawn il-prodotti sal-1 ta’ Settembru 2019.

Prodotti agrikoli

Il-Ftehim inaqqas ukoll it-tariffi fuq il-prodotti agrikoli.

Il-Moldova qablet li telimina t-tariffi għall-biċċa l-kbira tal-prodotti agrikoli tagħha wara perjodu ta’ tranżizzjoni sa għaxar snin. Dan huwa rilevanti, pereżempju, għal

• l-inbejjed
• xi preparazzjonijiet tal-ikel

Barra minn hekk, il-Moldova impenjat ruħha li telimina t-tariffi skont il-kwoti tariffarji speċifiċi (TRQ) għal għadd ta’ prodotti sensittivi bħal

• majjal
• tjur
• prodotti tal-ħalib
• prodotti ta’ laħam ipproċessat
• zokkor

It-TRQs mogħtija lill-esportazzjonijiet tal-UE ta’ dawn il-prodotti lejn il-Moldova huma definiti fl-Anness XV-D tal-Iskeda ta’ Konċessjonijiet kif ġej:

Il-Moldova — Il-kwota tar-rata tariffarja (f’tunnellati)

	2020	2021	2022
1. Majjal *	4,500	5,000	5,500
2. Tjur *	5,000	5,500	6,000
3. Tal-prodotti tal-ħalib *	1,500	2,000
4. Laħam ipproċessat	1,700
5. Zokkor *	7,000	8,000	9,000
6. Is-sustanzi tal-ħlewwa	640

* Il-kwoti għall-majjal, it-tjur, il-prodotti tal-ħalib u z-zokkor ġew riveduti fl-2020

Min-naħa tagħha, l-UE eliminat it-tariffi tagħha għall-prodotti agrikoli mill-ewwel jum, bl-eċċezzjoni ta’ prodotti sensittivi speċifiċi, li għalihom daħħlet ukoll il-Kwoti tar-Rata Tariffarja. Dan ifisser li kull sena ammont limitat biss ta’ prodotti sensittivi jista’ jiġi kkummerċjalizzat mingħajr dazji. L-ammonti eżatti huma definiti fl-Anness 15A tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni.

It-TRQs mogħtija lill-esportazzjonijiet tal-Moldova ta’ dawn il-prodotti lejn l-UE huma definiti fl-Anness XV-A Prodotti soġġetti għall-Kwoti Tariffati Annwali mingħajr Dazju (Unjoni) kif ġej:

UE — Kwota tar-rata tariffarja (f’tunnellati) *

Tadam	2,000
Tewm	220
Għeneb tal-mejda	20,000
Tuffieħ	40,000
Ċirasa friska	1,500,000
Pruna	15,000
Meraq ta’ l-għeneb	500

* Dawn il-kwoti huma ġestiti abbażi tal-prinċipju ta’ min jiġi l-ewwel jinqeda l-ewwel. Il-perjodu tal-applikazzjoni huwa mill-1 ta’ Jannar sal-31 ta’ Diċembru. Qabel ma tesporta, iċċekkja l-bilanċ ta’ kull kwota applikabbli.

Jekk xi importazzjonijiet li jaslu fl-UE jaqbżu dawn it-TRQs, japplika dazju doganali MFN. Barra minn hekk, jekk jogħġbok innota li ċerti frott u ħxejjex jeħtieġu ħlas ta’ prezzijiet tad-dħul fl-UE. Dan huwa l-każ, pereżempju, għat-tadam. Dan ifisser li jistgħu jiżdiedu soprataxxi mal-imposti tal-importazzjoni tal-prodott tiegħek jekk il-prezz tal-importazzjoni tiegħu jkun inqas minn prezz tad-dħul stipulat.

Barra minn hekk, l-Anness XV-C jinkludi lista ta’ prodotti agrikoli li għalihom l-UE tista’ tapplika “mekkaniżmu kontra ċ-ċirkomvenzjoni”. Dan ifisser li jekk l-importazzjonijiet mill-Moldova jaqbżu ċertu livell, l-UE titħalla tissospendi tariffi aktar baxxi għal dawn il-prodotti għal perjodu ta’ sitt xhur.

Il-Ftehim ma jippermettix dazji doganali fuq l-esportazzjonijiet. Hija tinkludi wkoll l-hekk imsejħa klawżola ta’ “standstill”. Din il-klawżola tfisser li la l-UE u lanqas il-Moldova ma jistgħu jżidu d-dazji doganali jew jintroduċu dazji ġodda li jimmiraw il-merkanzija mill-parti l-oħra. Il-Ftehim jipprojbixxi wkoll restrizzjonijiet kwantitattivi fuq l-importazzjonijiet u l-esportazzjonijiet (bl-eċċezzjoni ta’ restrizzjonijiet permessi skont ir-regoli tad-WTO, bħall-Artikolu XI tal-GATT).

 

Sib ir-rata tariffarja applikabbli għall-prodott tiegħek fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi.

Regoli ta’ l-oriġini

Din it-taqsima tintroduċi r-regoli ewlenin tal-oriġini u l-proċeduri tal-oriġini tal-ftehim kummerċjali.

L-oriġini hija ċ- “nazzjonalità ekonomika” tal-oġġetti kkummerċjati. Jekk int ġdid dwar is-suġġett, tista’ ssib introduzzjoni għall-kunċetti ewlenin fit-taqsima tal-oġġetti.

Regoli ta’ l-oriġini

Il-prodott tiegħek jeħtieġ li jikkonforma ma’ ċerti regoli li jagħtu prova tal-oriġini tiegħu sabiex jikkwalifika għar-rata preferenzjali.

Fejn nista’ nsib ir-regoli tal-oriġini?

Ir-regoli tal-oriġini applikabbli skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni mal-Moldova huma definiti fl-Appendiċi I tal-Konvenzjoni Reġjonali dwar ir-regoli preferenzjali tal-oriġini pan-Ewro-Mediterranji (il-Konvenzjoni PEM). Dawk ir-regoli qed jiġu riveduti u sett ġdid ta’ regoli tal-oriġini alternattivi għandu jkun applikabbli f’nofs l-2021, inklużi dispożizzjonijiet dwar l-akkumulazzjoni, ir-rifużjoni tad-dazju, it-tolleranza u r-regola ta’ nonalterazzjoni (ara hawn taħt) li se jiġu llaxkati.

Il-Konvenzjoni PEM dwar ir-regoli tal-oriġini għandha l-għan li tistabbilixxi regoli komuni ta’ oriġini u akkumulazzjoni fost 25 Parti Kontraenti (l-UE, l-EFTA, il-pajjiżi Balkani, u s-sħab tal-FTA mir-Reġjun tal-Viċinat tan-Nofsinhar u tal-Lvant tal-UE) u l-UE biex tiffaċilita l-kummerċ u tintegra l-ktajjen tal-provvista fiż-żona.

Il-lista tal-Partijiet Kontraenti tal-PEM

Informazzjoni dettaljata dwar is-sistema pan-Ewro-Mediterranja hija disponibbli fil-Manwal għall-Utent.

Il-prodott tiegħi joriġina fl-UE jew fil-Moldova skont il-Konvenzjoni PEM?

Biex il-prodott tiegħek jikkwalifika għat-tariffa preferenzjali aktar baxxa jew żero skont il-Konvenzjoni PEM irid joriġina fl-UE jew fil-Moldova.

Prodott “joriġina” jekk ikun jew

• miksuba kompletament fl-UE jew fil-Moldova, jew
• Manifatturati fl-UE jew fil-Moldova bl-użu ta’ materjali mhux oriġinarji, jekk tali materjali jkunu nħadmu jew ġew ipproċessati biżżejjed f’konformità mar-regoli speċifiċi għall-prodott (PSR) stabbiliti fl-Anness II tal-Appendiċi I tal-Konvenzjoni PEM
  Ara wkoll l-Anness I “Noti introduttorji” għar-regoli tal-oriġini speċifiċi għall-prodott. Għal ċerti prodotti, hemm xi regoli alternattivi speċifiċi għall-prodott — ara l-Appendiċi II

Il-prodott jeħtieġ ukoll jissodisfa r-rekwiżiti applikabbli l-oħra kollha speċifikati fil-Kapitolu, bħal xogħol jew ipproċessar insuffiċjenti, u r-regola tat-trasport dirett. Hemm ukoll xi flessibbiltajiet addizzjonali biex jgħinuk tikkonforma ma’ regoli speċifiċi għall-prodott bħat-tolleranza jew l-akkumulazzjoni.

 

Eżempji tat-tipi ewlenin ta’ regoli speċifiċi għall-prodotti fil-ftehimiet kummerċjali tal-UE

• ir-regola tal-valur miżjud — il-valur tal-materjali kollha mhux oriġinarji fi prodott ma jistax jaqbeż ċertu perċentwal tal-prezz mill-fabbrika tiegħu
• il-bidla fil-klassifikazzjoni tariffarja — il-proċess tal-produzzjoni jirriżulta f’bidla fil-klassifikazzjoni tariffarja bejn il-materjali mhux oriġinarji u l-prodott finali — pereżempju l-produzzjoni tal-karta (il-Kapitolu 48 tas-Sistema Armonizzata) minn polpa mhux oriġinarja (il-Kapitolu 47 tas-Sistema Armonizzata)
• operazzjonijiet speċifiċi — huwa meħtieġ proċess ta’ produzzjoni speċifiku, pereżempju għażil ta’ fibri fi ħjut — tali regoli jintużaw l-aktar fis-setturi tat-tessuti u tal-kimika

 

Tista’ ssib ir-regoli applikabbli speċifiċi għall-prodott fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi.

Pariri li jgħinuk tikkonforma mar-regoli speċifiċi għall-prodott

Il-Ftehim jipprovdi flessibbiltà addizzjonali biex jgħinek tikkonforma mar-regoli speċifiċi għall-prodott, bħat-tolleranzi jew l-akkumulazzjoni.

Tolleranza

• ir-regola tat-tolleranza tippermetti lill-produttur juża materjali mhux oriġinarji li normalment huma pprojbiti mir-regola speċifika għall-prodott sa 10 % tal-prezz tal-prodott mill-fabbrika
• din it-tolleranza ma tistax tintuża biex jinqabeż kwalunkwe limitu tal-valur massimu ta’ materjali mhux oriġinarji elenkati fir-regoli speċifiċi għall-prodott
• Tolleranzi speċifiċi japplikaw għat-tessuti u l-ilbies ikklassifikati fil-Kapitoli 50 sa 63 tas-SA, li huma inklużi fin-Noti 5 sa 6 tal-Anness I Noti introduttorji għal-lista fl-Anness II

Akkumulazzjoni

Il-Konvenzjoni PEM tipprovdi għal tliet modi ta’ akkumulazzjoni tal-oriġini

• kumulazzjoni bilaterali — materjali li joriġinaw fil-Moldova jistgħu jingħaddu bħala li joriġinaw fl-UE (u viċi versa) meta jintużaw fil-produzzjoni tal-prodott fl-UE
• Kumulazzjoni djagonali — materjali li joriġinaw f’Parti Kontraenti waħda tal-Konvenzjoni PEM jistgħu jingħaddu bħala li joriġinaw f’Parti Kontraenti oħra meta jiġi vvalutat jekk il-prodott finali joriġinax biex jibbenefika minn aċċess preferenzjali meta jiġi esportat lejn Parti Kontraenti terza fiż-żona pan-Ewro-Mediterranja.
  Madankollu, akkumulazzjoni djagonali tapplika biss jekk ikun hemm Ftehim Kummerċjali fis-seħħ bejn il-Partijiet Kontraenti kollha kkonċernati u dawk il-pajjiżi japplikaw l-istess regoli ta’ oriġini. Jekk jogħġbok iċċekkja l— “matriċi” (tabella li fiha l-ftehimiet kollha fis-seħħ bl-użu tal-Konvenzjoni PEM) li tispeċifika l-Partijiet Kontraenti li magħhom il-Moldova tista’ tapplika l-akkumulazzjoni djagonali. F’April 2020, is-sħab komuni tal-UE u tar-Repubblika tal-Moldova eliġibbli għal akkumulazzjoni djagonali kienu t-Turkija u l-Balkani tal-Punent (sħab fil-qafas tal-Ftehim ta’ Kummerċ Ħieles tal-Ewropa Ċentrali — CEFTA).
• Akkumulazzjoni sħiħa — il-ħidma jew l-ipproċessar imwettqa f’Parti Kontraenti tal-PEM jistgħu jitqiesu bħala operazzjonijiet imwettqa f’Parti Kontraenti oħra tal-PEM, irrispettivament minn jekk l-ipproċessar huwiex biżżejjed biex jikkonferixxi status oriġinarju,
  il-Moldova tista’ tuża l-akkumulazzjoni sħiħa fil-kummerċ fi ħdan il-pajjiżi tas-CEFTA.

 

Kif taħdem il-kumulazzjoni djagonali?

Akkumulazzjoni djagonali sseħħ fost diversi pajjiżi differenti li jikkondividu l-istess regoli ta’ oriġini u li għandhom ftehimiet kummerċjali ma’ xulxin. Dan huwa meta produttur ta’ oġġetti fi kwalunkwe pajjiż jista’ jimporta materjali u jużahom daqslikieku oriġinaw f’pajjiżhom stess. Pereżempju, skont il-Konvenzjoni PEM, negozjant Moldovan li qed jifforma ħwejjeġ għall-esportazzjoni lejn l-UE jista’ juża drappijiet li joriġinaw fit-Turkija biex jipproduċi l-ħwejjeġ u jista’ jgħoddhom bħala li joriġinaw mill-Moldova. Ir-rekwiżit ta’ trasformazzjoni doppja, jiġifieri l-manifattura tad-drappijiet minn ħjut (mhux oriġinarji) u l-produzzjoni tal-ħwejjeġ, ġie ssodisfat u l-ħwejjeġ jitqiesu li joriġinaw fil-Moldova meta jiġu esportati lejn l-UE u għalhekk se jibbenefikaw minn aċċess liberu fis-suq tal-UE.

Aktar spjegazzjonijiet dwar l-akkumulazzjoni tal-PEM jistgħu jinstabu hawn

Rekwiżiti oħra

Il-prodott jeħtieġ ukoll li jissodisfa r-rekwiżiti applikabbli l-oħra kollha speċifikati fil-Konvenzjoni, bħal xogħol jew ipproċessar insuffiċjenti, jew ir-regola tat-trasport dirett.

Trasport minn pajjiż terz: regola ta’ trasport dirett

Il-prodotti oriġinarji jridu jiġu ttrasportati mill-UE lejn il-Moldova (u viċi versa) jew mit-territorji tal-Partijiet Kontraenti li magħhom hija applikabbli l-akkumulazzjoni mingħajr ma jiġu pproċessati aktar f’pajjiż terz.

Xi operazzjonijiet jistgħu jitwettqu f’pajjiż terz jekk il-prodotti jibqgħu taħt is-superviżjoni doganali, bħal

• ħatt
• illowdjar mill-ġdid
• kwalunkwe operazzjoni oħra maħsuba biex tippreserva prodotti f’kundizzjoni tajba

Evidenza li dawn il-kondizzjonijiet ġew sodisfatti għandha tingħata lill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż importatur permezz tal-produzzjoni ta’

• dokument uniku tat-trasport (eż. polza ta’ kargu) li jkopri l-passaġġ mill-pajjiż esportatur minn ġol-pajjiż terz li minnu għaddew l-oġġetti
• ċertifikat maħruġ mill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż terz li minnu tkun qed tittrasporta l-oġġetti tiegħek
• fin-nuqqas ta’ dawn, kwalunkwe dokument li jissostanzja

Rifużjoni tad-dazju

Skont il-Konvenzjoni PEM fil-kummerċ bejn l-UE u l-Moldova, mhuwiex possibbli li jinkiseb rimborż tad-dazji mħallsa qabel fuq materjali mhux oriġinarji użati biex jiġi prodott prodott li jiġi esportat skont tariffa preferenzjali.

Proċeduri tal-oriġini

L-esportaturi u l-importaturi jridu jsegwu l-proċeduri tal-oriġini. Il-proċeduri huma stabbiliti fit-Titolu V dwar il-Prova tal-Oriġini u fit-Titolu VI dwar l-Arranġamenti għall-Kooperazzjoni Amministrattiva. Dawn jiċċaraw eż. kif tiddikjara l-oriġini ta’ prodott, kif titlob il-preferenzi jew kif l-awtoritajiet doganali jistgħu jivverifikaw l-oriġini ta’ prodott.

Kif titlob tariffa preferenzjali

Biex jibbenefikaw minn tariffa preferenzjali, l-importaturi jridu jipprovdu prova tal-oriġini.

Il-prova tal-oriġini tista’ tkun jew

• ċertifikat ta’ moviment EUR.1 jew EUR-MED, jew
• dikjarazzjoni tal-oriġini jew dikjarazzjoni tal-oriġini EUR-MED

Il-prova tal-oriġini hija valida għal perjodu ta’ 4-il xahar mid-data tal-ħruġ.

Ċertifikati ta’ moviment EUR.1 jew EUR-MED

• iċ-ċertifikati tal-moviment EUR.1 jew EUR-MED jinħarġu mill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż esportatur
• L-Anness III a u l-Anness III b jinkludu l-kampjun taċ-ċertifikati EUR.1 u EUR-MED u jagħtu struzzjonijiet biex jimtlew
• l-esportatur li japplika għaċ-ċertifikat għandu jkun lest li jippreżenta dokumenti li jagħtu prova tal-istatus oriġinarju tal-prodotti kkonċernati

Aktar spjegazzjonijiet dwar meta għandu jintuża ċ-ċertifikat EUR.1 jew EUR-MED jingħataw fil-paġna 72 tal-manwal.

Dikjarazzjoni tal-oriġini jew dikjarazzjoni tal-oriġini EUR-MED

L-esportaturi jistgħu jiddikjaraw huma stess li l-prodott tagħhom joriġina fl-UE jew fil-Parti Kontraenti tal-Konvenzjoni PEM billi jipprovdu dikjarazzjoni tal-oriġini. Id-dikjarazzjoni tal-oriġini tista’ ssir jew

• esportatur approvat
• kwalunkwe esportatur, jekk il-valur totali tal-konsenja ma jaqbiżx EUR 6,000

Kif tagħmel dikjarazzjoni tal-oriġini

L-esportatur għandu jittajpja, jittimbra jew jistampa d-dikjarazzjoni li ġejja fuq il-fattura, in-nota tal-konsenja jew dokument kummerċjali ieħor li jidentifika l-prodott (Anness IV a):

“L-esportatur tal-prodotti koperti b’dan id-dokument (awtorizzazzjoni doganali Nru... ) jiddikjara li, ħlief fejn indikat b’mod ċar mod ieħor, dawn il-prodotti huma ta’... oriġini preferenzjali.”

Kif tagħmel dikjarazzjoni tal-oriġini EUR-MED

F’dan il-każ, id-dikjarazzjoni hija kif ġej (Anness IV b):

“L-esportatur tal-prodotti koperti minn dan id-dokument (awtorizzazzjoni doganali Nru...) jiddikjara li, ħlief fejn indikat b’mod ċar mod ieħor, dawn il-prodotti huma ta’... oriġini preferenzjali.

kumulazzjoni applikata ma’... (isem tal-pajjiż/pajjiżi).

— L-ebda kumulazzjoni applikata”

Id-dikjarazzjoni tal-oriġini tista’ ssir bi kwalunkwe lingwa uffiċjali tal-UE jew lingwi uffiċjali fiż-żona PEM kif imsemmi fl-Anness IV a u b (id-dikjarazzjoni relatata mal-kumulazzjoni dejjem għandha tkun bl-Ingliż).

Għandek tiffirma d-dikjarazzjoni tal-oriġini tiegħek bl-idejn. Jekk int esportatur approvat, inti eżentat minn dan ir-rekwiżit sakemm inti tagħti lill-awtoritajiet doganali tiegħek impenn bil-miktub li taċċetta r-responsabbiltà sħiħa għal kwalunkwe dikjarazzjoni li tidentifikak.

Verifika tal-oriġini

L-awtoritajiet doganali jistgħu jivverifikaw jekk prodott importat huwiex tabilħaqq oriġinarju jew jissodisfax rekwiżiti oħra tal-oriġini. Il-verifika hija bbażata fuq

• kooperazzjoni amministrattiva bejn l-awtoritajiet doganali fil-partijiet importaturi u esportaturi
• kontrolli li jsiru mid-dwana lokali. Żjarat mill-Parti importatriċi lill-esportatur mhumiex permessi

L-awtoritajiet tal-parti li tesporta jagħmlu d-determinazzjoni finali ta’ l-oriġini u jinfurmaw lill-awtoritajiet tal-parti li timporta bir-riżultati.

Rekwiżiti tal-prodotti

Regoli u rekwiżiti tekniċi

Il-Moldova ħadet passi biex tqarreb il-leġiżlazzjoni, l-istandards u l-proċeduri tagħha dwar l-ostakli tekniċi għall-kummerċ ma’ dawk tal-UE. Dan jagħmilha aktar faċli għalik biex tinnegozja bejn il-Moldova u l-UE.

Il-Moldova approssimat ir-regolamenti inklużi

• l-akkreditazzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti. Dan jistabbilixxi l-moduli tal-proċeduri ta’ valutazzjoni tal-konformità
• is-sikurezza ġenerali tal-prodotti li tistabbilixxi l-kriterji dwar x’għandu jitqies meta prodott jiġi ddeterminat bħala sikur, u li tiddetermina meta għandu jiġi pprojbit prodott minħabba li dan joħloq riskju serju għas-saħħa u s-sikurezza

Għal lista ta’ dawn ir-regolamenti u leġiżlazzjoni oħra li implimentat il-Moldova, ara l-Anness XVI tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

Il-Moldova qablet ukoll li tqarreb

• rekwiżiti ta’ sikurezza ta’ firxa wiesgħa ta’ prodotti inklużi makkinarju, liftijiet, ġugarelli, apparat mediku u reċipjenti sempliċi taħt pressjoni
• Prodotti li ma jeħtiġux tikketta Conformité Européenne (CE), eż. prodotti kożmetiċi, vetturi bil-mutur, kimiċi u farmaċewtiċi

F’termini ta’ standards, il-Moldova

• kienu qed jadottaw standards internazzjonali u Ewropej skont l-aħjar prattiki
• impenjati li jħassru kwalunkwe standard nazzjonali konfliġġenti. Dan jinkludi kwalunkwe standards konfliġġenti tal-GOST(GosudarstvennyStandart) użati fi stati post-Sovjetiċi — il-korp nazzjonali tal-istandardizzazzjoni tal-Moldova waqqaf seba’ kumitati tekniċi biex jidentifikaw standards kontradittorji għar-revoka

 

Jekk tixtieq timporta oġġetti fl-UE mill-Moldova minn manifattur li għażel li juża l-ispeċifikazzjonijiet tiegħu stess mill-Moldova, jeħtieġlek tikseb Dikjarazzjoni ta’ Konformità tal-UE ffirmata mill-manifattur.

Id-dikjarazzjoni ta’ Konformità tal-UE tiċċertifika u tiddikjara li l-prodotti kkonċernati jissodisfaw ir-rekwiżiti u l-istandards rilevanti. Wara li jimla dan, il-manifattur jista’ jwaħħal it-tikketta Conformité Européenne (CE) mal-oġġetti tiegħu, li jindika li ssodisfa l-istandards tal-UE.

Jekk il-manifattur tiegħek jagħżel li jagħti prova tal-konformità permezz ta’ Dikjarazzjoni ta’ Konformità tal-UE, din tista’ tiswa aktar flus u ħin milli taħdem mal-istandards armonizzati tal-UE li jagħtu ekwivalenza.

Ara l-istandards armonizzati miġbura mid-direttivi settorjali eżistenti dwar il-prodotti.

Kuntatti għar-rekwiżiti tekniċi

Kif se nkun naf li l-oġġetti li qed nimporta fl-UE jikkonformaw mar-regolamenti u l-istandards tal-UE?

Jekk qed timporta oġġetti li jippreżentaw riskju għoli għall-interess pubbliku (eż. reċipjenti taħt pressjoni, liftijiet u ċertu makkinarju) fl-UE, għandha titwettaq valutazzjoni tal-konformità minn Korp Notifikat (li normalment tkun organizzazzjoni speċifika bħal laboratorji jew korpi ta’ spezzjoni u ċertifikazzjoni akkreditati mill-gvern tal-Moldova).

Il-Ministeru tal-Ekonomija u l-Infrastruttura jimmonitorja istituzzjonijiet subordinati responsabbli għal kompiti bħal proċeduri ta’ valutazzjoni tal-konformità, verifiki metroloġiċi u l-akkreditazzjoni ta’ kumpaniji. Dawn l-istituzzjonijiet jinkludu

• L-Istitut għall-Istandardizzazzjoni tal-Moldova (ISM), li huwa responsabbli għall-iżvilupp tal-politika nazzjonali fil-qasam tal-istandardizzazzjoni u għaż-żamma ta’ katalogu ta’ regolamenti u standards tekniċi tal-Moldova
• Il-Ministeru tas-Saħħa, ix-Xogħol u l-Protezzjoni Soċjali tal-Moldova, li huwa responsabbli għall-istandards u n-normi għall-oġġetti tal-ikel u l-prodotti tat-tabakk. F’dan ir-rigward, hija inkarigata li taġġusta l-qafas legali nazzjonali għar-regolamenti internazzjonali jew reġjonali.

Jekk jogħġbok innota li għal għadd kbir ta’ oġġetti, se tkun meħtieġ tikseb ċertifikazzjoni obbligatorja, li tista’ tingħata minn waħda mill-istituzzjonijiet akkreditati tal-valutazzjoni tal-konformità.

L-UE u l-Moldova bħalissa qed jaħdmu fuq tip ta’ ftehim ta’ rikonoxximent reċiproku li se jippermetti li ċerti prodotti industrijali li jissodisfaw ir-rekwiżiti ta’ konformità jitqiegħdu fis-suq mingħajr aktar ittestjar jew proċeduri ta’ konformità.

Rekwiżiti TAS-SAĦĦA u TAS-SIGURTÀ — SPS

Is-sikurezza tal-ikel, is-saħħa tal-annimali u tal-pjanti

Fir-rigward tal-kummerċ fi pjanti, prodotti agrikoli u tal-ikel li huma konjiżanti tas-saħħa u s-sikurezza tal-bniedem u tal-annimali, il-Moldova qablet li tapprossima l-liġijiet tal-UE, inkluż

• regoli għas-sigurtà tal-prodotti agroalimentari
• regoli speċifiċi għall-għalf tal-annimali
• regoli dwar organiżmi ġenetikament modifikati
• regoli dwar oġġetti mediċi għal skopijiet veterinarji

Għal lista tal-prodotti kollha koperti, ara l-Anness XVII-A tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

Qed tippjana li timporta oġġetti fl-UE mill-Moldova?

• L-oġġetti tiegħek iridu jiġu rreġistrati mal-Aġenzija Nazzjonali dwar is-Sigurtà fl-Ikel (ANSA)
• għandek tissottometti dikjarazzjoni li tinnotifika lill-ANSA dwar l-oġġetti speċifiċi li qed timporta
• trid tikseb Ċertifikat Fitosanitarju maħruġ fil-Moldova, li jagħmilha possibbli għall-merkanzija tiegħek li tidħol fl-UE

Jekk jogħġbok innota

• jekk qed timporta fl-UE kwalunkwe merkanzija elenkata bħala speċi skont il-Konvenzjoni dwar il-Kummerċ Internazzjonali fl-Ispeċijiet fil-Periklu (CITES), se tkun tista’ tagħmel dan biss b’permess mill-Ministeru tal-Agrikoltura, l-Iżvilupp Reġjonali u l-Ambjent tal-Moldova. It-tajjeb tiegħek huwa elenkat? Ejja skopri!
• jekk qed timporta fl-UE kwalunkwe sustanza u materjal kimiku tossiku, għandek tikseb permess ta’ importazzjoni mill-Ministeru tal-Agrikoltura tal-Moldova
• jekk qed timporta xi sustanzi kimiċi tossiċi, għandek tikkuntattja lill-Punt ta’ Kuntatt Uffiċjali (OCP) nazzjonali tiegħek

Id-dipartiment tas-Saħħa tal-Annimali assenjat lill-Aġenzija Nazzjonali dwar is-Sigurtà fl-Ikel huwa responsabbli għall-kontrolli veterinarji tal-annimali ħajjin fil-Moldova. Għal lista ta’ dispożizzjonijiet dettaljati dwar kif għandu jiġi ttrattat il-mard tal-annimali jew tal-pjanti u tal-ħut, ara l-Anness XVIII-A tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

Kuntatti għar-Rekwiżiti Sanitarji/Fitosanitarji (SPS)

Ostakoli Tekniċi għall-Kummerċ

Għalkemm ir-regoli tekniċi huma importanti, xi kultant jistgħu jaġixxu bħala ostakli għall-kummerċ internazzjonali u għalhekk jistgħu jkunu piż konsiderevoli għalik bħala esportatur

• jekk taħseb li qed tiffaċċja ostaklu għall-kummerċ li jdewwem in-negozju tiegħek jew iwaqqfek milli tesporta, tista’ tgħidilna
• irrapporta x’qed iwaqqaf l-esportazzjonijiet tiegħek lejn il-Moldova billi tuża l-formola online — l-UE se tanalizza s-sitwazzjoni tiegħek u tieħu azzjoni xierqa

Ikkuntattjana

Dokumenti u proċeduri ta’ żdoganar

Il-Ftehim jiżgura proċeduri doganali aktar trasparenti u simplifikati biex jiġi ffaċilitat il-kummerċ u jitnaqqsu l-ispejjeż għan-negozji.

Dokumenti

Il-gwidi pass pass jiddeskrivu t-tipi differenti ta’ dokumenti li għandek tipprepara għall-iżdoganar tal-prodotti tiegħek.

Skont il-prodott tiegħek, l-awtoritajiet doganali jistgħu jeħtieġu l-elementi kollha ta’ hawn taħt jew xi wħud minnhom

• Fattura kummerċjali (sib ir-rekwiżiti speċifiċi rigward il-forma u l-kontenut tagħha fl-Assistent Kummerċjali Tiegħi)
• lista ta’ imballaġġ
• Liċenzji tal-importazzjoni għal ċerti oġġetti
• Iċ-ċertifikati li juru li l-prodott tiegħek jikkonforma mar-regolamenti obbligatorji dwar il-prodotti, bħar-rekwiżiti tas-saħħa u s-sikurezza, it-tikkettar u l-imballaġġ.
• Prova tal-oriġini — dikjarazzjoni tal-oriġini

Għal aktar ċertezza, tista’ tapplika għal Informazzjoni Vinkolanti dwar it-Tariffi u/jew Informazzjoni Vinkolanti dwar l-Oriġini minn qabel.

Għal informazzjoni dettaljata dwar liema dokumenti għandek tippreżenta għall-approvazzjoni doganali għall-prodott tiegħek, mur għand l-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi.

Proċeduri għall-prova u l-verifika tal-oriġini

Għal deskrizzjonijiet ta’ kif tipprova l-oriġini tal-prodotti tiegħek biex titlob tariffi preferenzjali u tar-regoli relatati mal-verifika tal-oriġini mill-awtoritajiet doganali, jekk jogħġbok irreferi għat-taqsima dwar ir-regoli tal-oriġini hawn fuq.

Għal informazzjoni dwar il-proċeduri doganali għall-importazzjoni u l-esportazzjoni b’mod ġenerali, żur is-sit web tad-DĠ Tassazzjoni u Unjoni Doganali.

Proprjetà intellettwali u indikazzjonijiet ġeografiċi

Il-Ftehim jipproteġi d-drittijiet tal-proprjetà intellettwali tiegħek meta timporta u/jew tesporta l-oġġetti tiegħek lejn il-Moldova.

Trademarks u drittijiet tal-awtur

Il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova jipprovdi sistema ġusta u trasparenti għar-reġistrazzjoni tal-marki kummerċjali. Jekk l-applikazzjoni tiegħek tiġi rrifjutata mill-amministrazzjoni tat-trademark, id-deċiżjoni trid tiġi kkomunikata lilek bil-miktub, u tagħti r-raġunijiet għar-rifjut.

Disinji u privattivi

Id-disinji maħluqa indipendentement tiegħek li għandhom karattru individwali huma protetti taħt reġistrazzjoni għal perjodu ta’ mhux aktar minn 25 snin. Dan jipprovdilek id-dritt esklużiv li tuża d-disinn u tipprevjeni lil partijiet terzi li ma għandhomx il-kunsens tiegħek milli jużawh, joħolqu mill-ġdid, ibigħuh jew jimportawh u/jew jesportawh.

Indikazzjonijiet ġeografiċi

Kumitat speċifiku dwar l-indikazzjonijiet ġeografiċi stabbilit skont il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova jimmonitorja l-implimentazzjoni tal-ftehim fir-rigward tal-indikazzjonijiet ġeografiċi, u jirrapporta lill-Kumitat għall-Kummerċ. Għal aktar informazzjoni dwar l-indikazzjonijiet ġeografiċi ta’ prodotti agrikoli, oġġetti tal-ikel, tipi ta’ nbid u xorb spirituż, ara l-Anness XXX tal-ftehim bejn l-UE u l-Moldova.

Kif tikseb protezzjoni?

L-Aġenzija tal-Moldova għall-protezzjoni tad-drittijiet tal-awtur hija l-Aġenzija tal-Istat dwar il-Proprjetà Intellettwali (AGEPI). Din l-aġenzija taħdem biex ittejjeb il-qafas legali u taġġustah għan-normi tal-UE, kif ukoll iżżid l-għarfien pubbliku u tibni l-kapaċità fl-infurzar tal-liġi.

Tista’ tapplika biex tirreġistra l-proprjetà intellettwali mal-AGEPI online. Iż-żmien meħtieġ biex tinkiseb il-protezzjoni tal-IPR fil-Moldova jvarja skont it-tip ta’ protezzjoni li qed tfittex

• id-drittijiet tal-awtur: 15–30 jum
• marki kummerċjali: 10–12 xhur
• privattiva għall-pjanti: 1.5–3 snin
• privattiva għal żmien qasir għall-invenzjoni: 7–8 xhur
• privattiva fit-tul għall-invenzjoni: 17–18 xhur
• disinn industrijali: 10–12 xhur
• indikazzjonijiet ġeografiċi, denominazzjonijiet ta’ oriġini jew speċjalitajiet tradizzjonali: 10–12 xhur

Kummerċ f’servizzi

Kemm il-gvern tal-Moldova kif ukoll l-UE stabbilixxew il-limitazzjonijiet jew ir-riżervi eżistenti tagħhom rigward il-forniment tas-servizzi, b’livell għoli ta’ trasparenza. Għal lista ta’ riżervi speċifiċi tal-Moldova, ara l-Anness XXVII-E sa — G tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni UE-Moldova.

Kif tinnaviga fl-Annessi?

Il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni UE-Moldova fih tliet Annessi b’riżervi mill-Moldova li jista’ jkollhom impatt fuq in-negozju tiegħek

• qed tfittex li tistabbilixxi negozju fil-Moldova?L-Anness XXVII-E għandu lista negattiva tas-setturi kollha tas-servizzi li m’għandekx aċċess għalihom. Dan ifisser li tista’ tieħu vantaġġ mill-opportunitajiet fis-setturi l-oħra kollha li mhumiex elenkati.
• interessat fil-kummerċ transkonfinali tas-servizzi tiegħek?L-Anness XXVIII-F għandu lista pożittiva tas-setturi tas-servizzi li għandek aċċess għalihom. Din il-lista ssemmi s-setturi kollha li fihom tista’ tinnegozja.
• qed tfittex apprendisti gradwati jew opportunitajiet ta’ persunal ewlieni?L-Anness XXVII-G jelenka s-setturi jew is-subsetturi fejn jiġu applikati l-limitazzjonijiet.
• inti fornitur ta’ servizz professjonali jew kuntrattwali indipendenti?L-Anness XXVII-H jelenka r-riżervi applikati.

Min jista’ jistabbilixxi negozju fil-Moldova?

Jekk int...

• intrapriża, il-ftehim bejn l-UE u l-Moldova jippermettilek tistabbilixxi jew takkwista fergħat tan-negozju jew uffiċċji rappreżentattivi tiegħek fil-Moldova jew fl-UE
• individwu, il-ftehim bejn l-UE u l-Moldova jipprovdilek opportunitajiet biex toħloq u tistabbilixxi n-negozju tiegħek permezz ta’ impjieg indipendenti jew impriżi li huma fil-kontroll tiegħek

Dawn l-allowances jiżguraw li inti tirċievi l-istess trattament bħaċ-ċittadini tal-Moldova.

Provvista transkonfinali tas-servizzi

F’setturi li ngħataw aċċess għall-Moldova, il-ftehim ineħħi l-limiti li ġejjin

• fuq il-valur totali ta’ tranżazzjonijiet jew assi ta’ servizz
• dwar l-għadd totali ta’ operazzjonijiet ta’ servizz jew il-kwantità totali ta’ outputs tas-servizz

Se tkun permess ukoll li tipprovdi servizzi lill-Moldova taħt l-istess kundizzjonijiet bħaċ-ċittadini tal-Moldova.

Żjarat temporanji

Il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova jippermettilek tiċċaqlaq temporanjament lejn il-Moldova (jew l-UE) biex taħdem bħala apprendist gradwat, bejjiegħ tan-negozju, jew bħala persunal ewlieni ta’ kumpanija f’dak il-pajjiż.

Il-perjodi ta’ permanenza temporanja huma kif ġej:

• Ħaddiem bi trasferiment intra-azjendali (persunal ewlieni ta’ kumpanija fil-Moldova (jew fl-UE), jew apprendisti gradwati) — sa 3 snin
• Viżitatur tan-negozju (eż. ivvjaġġar biex jistabbilixxi negozju fil-Moldova (jew fl-UE), jew bejjiegħ tan-negozju) — sa 90 jum fi kwalunkwe perjodu ta’ 12-il xahar
• Apprendist gradwat li mhuwiex ħaddiem bi trasferiment intra-azjendali — sa sena (1)

Il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova joħloq ukoll opportunitajiet għall-fornituri ta’ servizzi kuntrattwali f’setturi speċifiċi fi kwalunkwe pajjiż. F’dan ir-rigward, madankollu, il-fornitur irid

• ikunu qed jipprovdu s-servizz inkwistjoni fuq bażi temporanja bħala impjegat ta’ entità li kisbet kuntratt ta’ servizz li ma jaqbiżx sena (1)
• ikollhom mill-inqas 3 snin esperjenza ta’ xogħol professjonali fis-settur
• ikollhom lawrja universitarja jew kwalifika li turi għarfien ta’ livell ekwivalenti u kwalifiki professjonali rilevanti

Għal aktar informazzjoni dwar il-limiti li jitqiegħdu fuq il-persunal, l-apprentisti gradwati, il-bejjiegħa tan-negozju u l-fornituri ta’ servizzi kuntrattwali, ara l-Anness XXVII-G u l-Anness XXVII-H tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

L-akkwist pubbliku

L-UE u l-Moldova jipprevedu aċċess reċiproku għas-swieq tal-akkwist pubbliku f’kull pajjiż fil-livelli nazzjonali, reġjonali u lokali. Dan huwa fir-rigward ta’ kuntratti pubbliċi u konċessjonijiet fis-setturi tradizzjonali, kif ukoll fis-settur tal-utilitajiet.

Il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova jiżgura wkoll li l-konsiderazzjoni tal-applikazzjonijiet għall-offerti fiż-żewġ pajjiżi ssir b’mod ġust, bl-istess trattament għall-applikanti lokali u barranin.

Il-Ftehim jobbliga kemm lill-UE kif ukoll lill-Moldova biex jiżguraw li

• l-akkwisti kollha maħsuba jsiru pubbliċi — dan isir biex is-suq jinfetaħ għall-kompetizzjoni u biex tingħatalek aċċess għal informazzjoni dwar l-akkwist intenzjonat qabel l-għoti tal-kuntratt
• hemm deskrizzjoni mhux diskriminatorja tas-suġġett tal-kuntratt, li turi limiti ta’ żmien xierqa, aċċessibbli għall-operaturi ekonomiċi kollha
• m’hemm l-ebda diskriminazzjoni kontrik bħala operatur ekonomiku, li tista’ tiddiżattivak milli tikkwalifika għall-offerta
• hemm trasparenza fil-proċess tal-għoti tal-offerta sat-tħabbira tal-offerta rebbieħa
• id-Deċiżjoni finali se tiġi kkomunikata lill-applikanti kollha — fuq talba, l-applikanti li ma jirnexxux jirċievu spjegazzjoni li tippermettilek tanalizza d-deċiżjoni

Il-pjattaforma tal-akkwist elettroniku għan-netwerking tal-MTender tipprovdi informazzjoni tal-akkwist aktar faċilment disponibbli, inkluż it-tħabbir tal-attivitajiet ta’ akkwist maħsuba, id-disponibbiltà ta’ dokumenti elettroniċi tal-offerti, il-bullettin awtomatizzat tal-akkwist pubbliku, u l-ġenerazzjoni ta’ mudell elettroniku tal-offerti għall-operaturi elettroniċi.

Links, kuntatti, dokumenti

Istituzzjonijiet nazzjonali

Rappreżentazzjonijiet, kmamar tal-kummerċ u assoċjazzjonijiet tan-negozju

Kuntatti għar-rekwiżiti tekniċi

Kuntatti għar-Rekwiżiti Sanitarji/Fitosanitarji (SPS)

Istituzzjonijiet nazzjonali

Kunsill Ekonomiku għall-Prim Ministru fil-Moldova	Websajt: https://consecon.gov.md/en/misiune/
Diviżjoni dwar il-Kontroll tal-Kummerċ ta’ Oġġetti b’Użu Doppju taħt il-Ministeru tal-Ekonomija u l-Infrastruttura	Il-Moldova hija parti għall-Konvenzjoni Internazzjonali dwar l-Armi Kimiċi (CWC) u tissorvelja l-importazzjoni ta’ sustanzi li jistgħu jintużaw biex jiġu prodotti tali armi. L-importazzjonijiet jistgħu għalhekk jeħtieġu awtorizzazzjoni partikolari. Secl-IFRS ia control al circulamessi iei mărfurilor cu dubla destinatissuie al Ministerul Economiei si Infrastructurii BD. Piata Marii Adunari Nationale 1, MD-2033 Chisinau, il-Moldova Tel.:+ 373 22 250669 Faks: + 373 22 234064
Il-Bank Nazzjonali tal-Moldova (BNM)	L-organu responsabbli għall-kontroll tal-munita u l-istabbiltà huwa l-Bank Nazzjonali tal-Moldova (BNM). Il-Kumitat Nazzjonali għall-Istabbiltà Finanzjarja huwa subordinat għall-BNM. Banca Naviżuri ională a Moldovei (BNM) BD.Grigore Vieru No. 1, MD-2005 Chisinau, Moldova Tel.:+ 373 22 822348, 822502, 822606
Dwana tal-Moldova	Serviciul Vamal al Republicii Moldova Triq N. Starostenco 30, MD-2065 Chisinau, Moldova Tel.: + 373 22 574201, 574206 Ċentru telefoniku: + 373 22 574111 Faks: + 373 22 273061 Posta elettronika:Vama@customs.gov.md Websajt:Http://www.customs.gov.md/
Id-Direttorat għall-Prevenzjoni tat-Tniġġis u l-Ġestjoni tal-Iskart taħt il-Ministeru tal-Agrikoltura	Direcemi ia prevenire poluării żviluppi i managementul deżvilupation eurilor a Ministerul Agriculturii, Dezvoltarii Regionale jirrispettavii Mediului Triq Constantin Tanase 9, MD-2005 Chisinau, Moldova Tel.: + 373 22 204512, 204525, 204526 Faks: + 373 22 226858

Rappreżentazzjonijiet, kmamar tal-kummerċ u assoċjazzjonijiet tan-negozju

Delegazzjoni tal-Unjoni Ewropea għar-Repubblika tal-Moldova	Delegamentati ia Uniunii Europene în Repubblika tal-Moldova TriqM. Kogalniceanu 12, MD-2001 Chisinau, Moldova Tel: + 373 22505210 Faks: + 373 22272622 Posta elettronika:Delegation-Moldova@eeas.europa.eu
Missjoni tar-Repubblika tal-Moldova għall-Unjoni Ewropea	Avenue Franklin Roosevelt 55/Franklin Rooseveltlaan 55 1050 Brussell, il-Belġju Tel.: + 32 27400660 Faks: + 32 27400669 Posta elettronika:Mission.bru@mfa.gov.md Websajt:mrmue.mfa.gov.md
Il-Kamra tal-Kummerċ u l-Industrija tar-Repubblika tal-Moldova	Camera de Comert si Industrie a Republicii Moldova 151, Stefan cel Mare blv., Chisinau, MD2004, Moldova Tel.: + 373 22 22 15 52 Faks:+ 373 22 2 44 25 Posta elettronika: camera@chamber.md
Assoċjazzjoni Ewropea tan-Negozju Moldova	AsociaNikkollegaw ia Businessului European (EBA) 30, Vlaicu pârcălab str., minn. 7, Chisinau, MD2012, il-Moldova Tel.: + 373 22 90 70 25 Ċellulari:+ 373 79 025 999 Posta elettronika:Info@eba.md
EU4Negozju	EU4Segretarjat tan-Negozju De Kleetlaan 2, B-1831 Diegem, il-Belġju Tel.: + 32 27491851 Posta elettronika:Secretariat@eu4business.eu

Kuntatti għar-rekwiżiti tekniċi

L-Istitut għall-Istandardizzazzjoni tal-Moldova (ISM)	Institutul de Standardizare din il-Moldova (ISM) Triq Eugen Coca 28, MD-2064 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 905300 Faks: + 373 22 905310 Bħala organizzazzjoni oħra kkontrollata mill-Ministeru ddikjarat, iċ-Ċentru Nazzjonali għall-Akkreditazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova (MOLDAC) huwa maħtur bħala l-korp nazzjonali uniku ta’ akkreditament fil-Moldova. Katalogu ta’ standards u regolamenti tekniċi tal-Moldova: www.estandard.md
Ministeru tas-Saħħa, ix-Xogħol u l-Protezzjoni Soċjali	Ministerul Sviluppnżul tmessi ții, Muncii si Protectiei Sociale Triq Vasile Alecsandri 2, MD-2009 Chisinau, Moldova Tel.: + 373 22 729907, 268818 Faks: + 373 22 738781
Aġenzija tas-Servizzi Pubbliċi	Il-vetturi bil-mutur li jkunu għadhom kif ġew importati jridu jdaħħlu fir-reġistru tal-mezzi tat-trasport tal-Aġenzija tas-Servizzi Pubbliċi. Barra minn hekk, il-kundizzjonijiet tekniċi għall-vetturi bil-mutur jeħtieġ li jiġu ddikjarati u identifikati mill-importatur. Aġenzija Is-Servicii Publice Triq Pushkin 42, MD-2012 Chisinau, Moldova Tel.:+ 373 22 257070 Faks: + 373 22 212259
L-Aġenzija Nazzjonali tat-Trasport bit-Triq	L-awtorità inkarigata mill-kontroll u l-monitoraġġ tal-miżuri legali dwar it-trasport bit-triq hija l-Aġenzija Nazzjonali tat-Trasport bit-Triq. Agenitolu ia Naviżuri ionala Transport Auto (ANTA) subordonat Ministerului Transporturilor Ls i Infrastructurii Drumurilor Triq Alecu Russo 1, MD-2068 Chisinau, il-Moldova Tel.:+ 373 22 498810 Faks: + 373 22 220657

Kuntatti għar-Rekwiżiti Sanitarji/Fitosanitarji (SPS)

Organizzazzjoni Nazzjonali għall-Protezzjoni tal-Pjanti (NPPO)/Direttorat għall-Protezzjoni tas-Saħħa tal-Pjanti	Direckludu ia Protecl-Albanija ia erazzjonijiet i Sănătatea plantelor atribuite Agenżinjiei Naassoluti ionale pentru Siguranedix a Alimentelor (ANSA) Triq Mihail Kogălniceanu 63, MD-2009 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 264674, 294730 Faks: + 373 22294730
Dipartiment tas-Saħħa tal-Annimali assenjat lill-Aġenzija Nazzjonali dwar is-Sigurtà fl-Ikel	Departamentul de sănătate Animală atribuit celei Agenżinjiei Naassoluti ionale pentru Siguranlett a Alimentelor (ANSA) Triq Mihail Kogălniceanu 63, MD-2009 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 210178, 294730 Faks: + 373 22 294730
Il-Ministeru tal-Agrikoltura, l-Iżvilupp Reġjonali u l-Ambjent	Ministerul Agriculturii, Dezvoltării Regionale dazzjonijiet i Mediului Triq Constantin Tanase 9, MD-2005 Chisinau, Moldova Tel.: + 373 22 204579 Faks: + 373 22 220748
Punt ta’ Kuntatt Uffiċjali (OCP) għal sustanzi kimiċi tossiċi	Direcemi ia prevenire poluării żviluppi i managementul deżvilupation eurilor a Ministerul Agriculturii, Dezvoltarii Regionale jirrispettavii Mediului Triq Constantin Tanase 9, MD-2005 Chisinau, Moldova Tel.: + 373 22 204512, 204525, 204526 Faks: + 373 22 226858
Kummissjoni Nazzjonali dwar is-Sigurtà Bijoloġika	Comisia Nażviluppională pentru Securitate Biologică Triq Mitropolit Dosoftei 156 A, MD-2004 Chisinau, Moldova Tel. u Faks: + 373 22 226874

Links oħra

• Tista’ ssib aktar informazzjoni dwar il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni u r-relazzjonijiet kummerċjali bejn l-UE u l-Moldova fuq is-sit web tad-DĠ Kummerċ. Tista’ wkoll tfittex informazzjoni oħra dwar ir-relazzjonijiet kummerċjali bejn l-UE u l-Moldova taħt din il-link
• jekk int interessat f’informazzjoni dwar l-implimentazzjoni tad-DCFTA fil-Moldova, ara hawn. EU Monitor jipprovdi wkoll informazzjoni dwar il-ħidma li għaddejja fil-Kumitat ta’ Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ.
• Is-servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) jipprovdi wkoll informazzjoni dettaljata dwar ir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Moldova. Għal ħarsa ġenerali, tista’ tikkonsulta wkoll skeda informattiva.