Żona ta’ Kummerċ Ħieles Approfondita u Komprensiva bejn l-UE u l-Moldova

Daqqa t’għajn lejn il-ftehim

Il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika tal-Moldova ġie ffirmat f’Ġunju 2014 u ilu fis-seħħ għal kollox minn Lulju 2016.

Ara t-test sħiħ u l-annessi tal-ftehim.

X’inhuma l-benefiċċji għan-negozju tiegħek?

Il-Ftehim ta’ assoċjazzjoni

• jagħmilha aktar faċli għalik li tesporta lejn u timporta mir-Repubblika tal-Moldova (minn hawn’ il quddiem imsejħa “il-Moldova”)
• inaqqas it-tariffi u jippermetti impenn effiċjenti u rapidu ta’ proċeduri doganali

Barra minn hekk, il-ftehim jistabbilixxi proċess gradwali ta’ approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni, ir-regoli u l-proċeduri tal-Moldova ma’ dawk tal-UE, pereżempju fil-qasam tal-istandards, u b’hekk ikompli jiffaċilita lin-negozjanti.

Min jista’ jesporta mill-UE lejn il-Moldova skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova?

Jekk int kumpanija rreġistrata fi Stat Membru tal-UE, u ksibt dikjarazzjoni doganali valida — u fejn meħtieġ, liċenzja tal-esportazzjoni — tista’ tesporta skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

Min jista’ jesporta lejn l-UE mill-Moldova skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova?

Biex tesporta lejn l-UE skont il-ftehim bejn l-UE u l-Moldova, trid tkun kumpanija rreġistrata fir-Repubblika tal-Moldova.

 

L-UE hija waħda mill-akbar sħab kummerċjali tal-Moldova. Il-prodotti kummerċjali ewlenin bejn l-UE u l-Moldova jinkludu makkinarju u apparat, prodotti veġetali, tessuti u oġġetti tessili, kif ukoll metalli komuni.

Tariffi

Oġġetti industrijali

Fid-data tad-dħul fis-seħħ proviżorju tal-ftehim, l-UE eliminat it-tariffi kollha fuq il-prodotti industrijali mill-Moldova, filwaqt li l-Moldova bdiet tneħħi gradwalment it-tariffi għal ċerti prodotti fuq perjodu ta’ tranżizzjoni ta’ 3 sa 5 snin, bħal

• ċerti tipi ta’ plastik u prodotti simili
• għamara
• diversi prodotti tat-tessuti (eż. twapet u ħwejjeġ)

Il-Moldova neħħiet kompletament it-tariffi tagħha għal dawn il-prodotti sal-1 ta’ Settembru 2019.

Oġġetti agrikoli

Il-Ftehim inaqqas ukoll it-tariffi fuq il-prodotti agrikoli.

Il-Moldova qablet li telimina t-tariffi għall-biċċa l-kbira tal-prodotti agrikoli tagħha wara perjodu ta’ tranżizzjoni sa għaxar snin. Dan huwa rilevanti, pereżempju, għal

• l-inbejjed
• xi preparazzjonijiet tal-ikel

Barra minn hekk, il-Moldova impenjat ruħha li telimina t-tariffi skont kwoti tariffarji (TRQ) speċifiċi għal għadd ta’ prodotti sensittivi bħal

• majjal
• tjur tal-irziezet
• prodotti tal-ħalib
• prodotti ta’ laħam ipproċessat
• zokkrijiet

It-TRQs mogħtija lill-esportazzjonijiet tal-UE ta’ dawn il-prodotti lejn il-Moldova huma definiti fl-Anness XV-D Skeda ta’ Konċessjonijiet kif ġej:

Moldova — Kwota tar-rata tariffarja (f’tunnellati)

	2020	2021	2022
1. Majjal *	4,500	5,000	5,500
2. Tjur tal-irziezet *	5,000	5,500	6,000
3. Prodotti tal-ħalib *	1,500	2,000
4. Laħam ipproċessat	1,700
5. Zokkor *	7,000	8,000	9,000
6. Sustanzi li jagħtu l-ħlewwa	640

* Il-kwoti għall-majjal, it-tjur, il-prodotti tal-ħalib u z-zokkor ġew riveduti fl-2020

Min-naħa tagħha, l-UE eliminat it-tariffi tagħha għall-prodotti agrikoli mill-ewwel jum, bl-eċċezzjoni ta’ prodotti sensittivi speċifiċi, li għalihom daħħlet fis-seħħ ukoll Kwoti tar-Rata Tariffarja. Dan ifisser li kull sena ammont limitat biss ta’ prodotti sensittivi jista’ jiġi kkummerċjalizzat mingħajr dazji. L-ammonti eżatti huma definiti fl-Anness 15A tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni.

It-TRQs mogħtija lill-esportazzjonijiet tal-Moldova ta’ dawn il-prodotti lejn l-UE huma definiti fl-Anness XV-A Prodotti Soġġetti għall-Kwoti Annwali tar-Rata Mingħajr Dazju (l-Unjoni) kif ġej:

UE — Kwota tar-rata tariffarja (f’tunnellati) *

Tadam	2,000
Tewm	220
Għeneb tal-mejda	20,000
Tuffieħ	40,000
Ċirasa friska	1,500,000
Għanbaqar	15,000
Meraq tal-għeneb	500

* Dawn il-kwoti huma ġestiti abbażi tal-prinċipju ta’ min jiġi l-ewwel jinqeda l-ewwel. Il-perjodu tal-applikazzjoni huwa mill-1 ta’ Jannar sal-31 ta’ Diċembru. Qabel ma tesporta, iċċekkja l-bilanċ ta’ kull kwota applikabbli.

Jekk xi importazzjonijiet li jaslu fl-UE jaqbżu dawn it-TRQs, se japplika dazju doganali tal-MFN. Barra minn hekk, jekk jogħġbok innota li ċerti frott u ħxejjex jeħtieġu ħlas tal-prezzijiet tad-dħul fl-UE. Dan huwa l-każ, pereżempju, għat-tadam. Dan ifisser li s-soprataxxi jistgħu jiżdiedu mal-imposti tal-importazzjoni tal-oġġett tiegħek jekk il-prezz tal-importazzjoni tiegħu jkun inqas minn prezz ta’ dħul stipulat.

Barra minn hekk, l-Anness XV-C jinkludi lista ta’ prodotti agrikoli li għalihom l-UE tista’ tapplika “mekkaniżmu kontra ċ-ċirkomvenzjoni”. Dan ifisser li jekk l-importazzjonijiet mill-Moldova jaqbżu ċertu livell, l-UE titħalla tissospendi tariffi aktar baxxi għal dawn il-prodotti għal perjodu ta’ sitt xhur.

Il-Ftehim ma jippermettix dazji doganali fuq l-esportazzjonijiet. Tinkludi wkoll l-hekk imsejħa klawżola ta’ “standstill”. Din il-klawżola tfisser li la l-UE u lanqas il-Moldova ma jistgħu jżidu d-dazji doganali jew jintroduċu dazji ġodda li jimmiraw il-merkanzija mill-parti l-oħra. Il-Ftehim jipprojbixxi wkoll restrizzjonijiet kwantitattivi fuq l-importazzjonijiet u l-esportazzjonijiet (bl-eċċezzjoni tar-restrizzjonijiet permessi skont ir-regoli tad-WTO, bħall-Artikolu XI tal-GATT).

 

Sib ir-rata tariffarja applikabbli għall-prodott tiegħek fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi.

Regoli tal-oriġini

 

Sabiex jikkwalifika għal trattament preferenzjali, il-prodott tiegħek se jkollu jissodisfa r-regoli tal-oriġini skont il-ftehim. Jekk jogħġbok iċċekkja l- “Għodda ta’ Awtovalutazzjoni tar-Regoli tal-Oriġini (ROSA)” interattiva fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi biex tivvaluta jekk il-prodott tiegħek jissodisfax ir-regoli tal-oriġini u skopri kif tħejji d-dokumenti korretti.

Informazzjoni ġenerali dwar ir-regoli tal-oriġini u l-proċeduri tal-oriġini tista’ tinstab f’din it-taqsima.

L-oriġini hija n- “nazzjonalità ekonomika” tal-oġġetti nnegozjati. Jekk inti ġdid għas-suġġett, tista’ ssib introduzzjoni għall-kunċetti ewlenin fit-taqsima tal-oġġetti.

Regoli tal-oriġini

Fejn nista’ nsib ir-regoli tal-oriġini?

Ir-regoli tal-oriġini applikabbli skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni mal-Moldova huma definiti fl-Appendiċi I tal-Konvenzjoni Reġjonali dwar ir-regoli preferenzjali tal-oriġini pan-Ewro-Mediterranji (il-Konvenzjoni PEM). Dawk ir-regoli qed jiġu riveduti u għandu jkun applikabbli sett ġdid ta’ regoli alternattivi tal-oriġini f’nofs l-2021, inklużi d-dispożizzjonijiet dwar il-kumulazzjoni, ir-rifużjoni tad-dazju, it-tolleranza u r-regola tan-nonalterazzjoni (ara hawn taħt) li se tkun illaxkata.

Il-Konvenzjoni PEM dwar ir-regoli tal-oriġini għandha l-għan li tistabbilixxi regoli komuni tal-oriġini u l-akkumulazzjoni fost 25 Parti Kontraenti (l-UE, l-EFTA, il-pajjiżi tal-Balkani, u s-sħab tal-FTA mir-Reġjun tal-Viċinat tan-Nofsinhar u tal-Lvant tal-UE) u l-UE biex tiffaċilita l-kummerċ u tintegra l-ktajjen tal-provvista fiż-żona. 

Il-lista tal-Partijiet Kontraenti tal-PEM

Informazzjoni dettaljata dwar is-sistema pan-Euro-Med hija disponibbli fil-Manwal għall-Utent.

Il-prodott tiegħi joriġina fl-UE jew fil-Moldova skont il-Konvenzjoni PEM?

Biex il-prodott tiegħek jikkwalifika għat-tariffa preferenzjali aktar baxxa jew żero skont il-Konvenzjoni PEM irid joriġina fl-UE jew fil-Moldova.

Prodott “joriġina” jekk ikun jew

• miksuba għalkollox fl-UE jew fil-Moldova, jew
• manifatturati fl-UE jew fil-Moldova bl-użu ta’ materjali mhux oriġinarji, jekk tali materjali jkunu nħadmu jew ġew ipproċessati biżżejjed f’konformità mar-regoli speċifiċi għall-prodott (PSR) stabbiliti fl-Anness II tal-Appendiċi I tal-Konvenzjoni PEM.
  Ara wkoll l-Anness I “Noti introduttorji” għar-regoli tal-oriġini speċifiċi għall-prodott. Għal ċerti prodotti, hemm xi regoli alternattivi speċifiċi għall-prodott — ara l-Appendiċi II 

 Il-prodott jeħtieġ ukoll li jissodisfa r-rekwiżiti applikabbli l-oħra kollha speċifikati fil-Kapitolu, bħal xogħol jew ipproċessar insuffiċjenti, u r-regola tat-trasport dirett. Hemm ukoll xi flessibbiltajiet addizzjonali biex jgħinuk tikkonforma mar-regoli speċifiċi għall-prodott bħat-tolleranza jew l-akkumulazzjoni.

 

Eżempji tat-tipi ewlenin ta’ regoli speċifiċi għall-prodotti fil-ftehimiet kummerċjali tal-UE

• ir-regola tal-valur miżjud — il-valur tal-materjali kollha mhux oriġinarji fi prodott ma jistax jaqbeż ċertu perċentwal tal-prezz mill-fabbrika tiegħu
• il-bidla fil-klassifikazzjoni tariffarja — il-proċess tal-produzzjoni jirriżulta f’bidla fil-klassifikazzjoni tariffarja bejn il-materjali mhux oriġinarji u l-prodott finali — pereżempju l-produzzjoni tal-karta (il-Kapitolu 48 tas-Sistema Armonizzata) minn polpa mhux oriġinarja (il-Kapitolu 47 tas-Sistema Armonizzata)
• operazzjonijiet speċifiċi — huwa meħtieġ proċess ta’ produzzjoni speċifiku, pereżempju l-għażil ta’ fibri fil-ħjut — regoli bħal dawn jintużaw l-aktar fis-setturi tal-ħwejjeġ u tal-kimika tat-tessuti

Pariri biex jgħinuk tikkonforma mar-regoli speċifiċi għall-prodott

Il-Ftehim jipprovdi flessibbiltà addizzjonali biex jgħinek tikkonforma mar-regoli speċifiċi għall-prodott, bħat-tolleranzi jew l-akkumulazzjoni.

Tolleranza

• ir-regola ta’ tolleranza tippermetti lill-produttur juża materjali mhux oriġinarji li normalment ikunu pprojbiti mir-regola speċifika għall-prodott sa 10 % tal-prezz mill-fabbrika tal-prodott
• din it-tolleranza ma tistax tintuża biex jinqabeż kwalunkwe limitu tal-valur massimu tal-materjali mhux oriġinarji elenkati fir-regoli speċifiċi għall-prodott
• tolleranzi speċifiċi japplikaw għal tessuti u ħwejjeġ ikklassifikati fil-Kapitoli 50 sa 63 tas-SA, li huma inklużi fin-Noti 5 sa 6 tal-Anness I Noti introduttorji għal-lista fl-Anness II

Kumulazzjoni

Il-Konvenzjoni PEM tipprevedi tliet modi ta’ akkumulazzjoni tal-oriġini

• akkumulazzjoni bilaterali — materjali li joriġinaw fil-Moldova jistgħu jingħaddu bħala li joriġinaw fl-UE (u viċi versa) meta jintużaw fil-produzzjoni tal-prodott fl-UE
• akkumulazzjoni djagonali — materjali li joriġinaw f’Parti Kontraenti waħda tal-Konvenzjoni PEM jistgħu jingħaddu bħala li joriġinaw f’Parti Kontraenti oħra meta jiġi vvalutat jekk il-prodott finali huwiex oriġinarju biex jibbenefika minn aċċess preferenzjali meta jiġi esportat lejn Parti Kontraenti terza fiż-żona pan-Ewro-Mediterranja.
  Madankollu, akkumulazzjoni djagonali tapplika biss jekk ikun hemm Ftehim Kummerċjali fis-seħħ bejn il-Partijiet Kontraenti kollha kkonċernati u dawk il-pajjiżi japplikaw l-istess regoli ta’ oriġini. Jekk jogħġbok iċċekkja l- “matriċi” (tabella li fiha l-ftehimiet kollha fis-seħħ bl-użu tal-Konvenzjoni PEM) li tispeċifika l-Partijiet Kontraenti li magħhom il-Moldova tista’ tapplika akkumulazzjoni djagonali. F’April 2020, is-sħab komuni tal-UE u tar-Repubblika tal-Moldova eliġibbli għal akkumulazzjoni djagonali kienu Türkiye u l-Balkani tal-Punent (sħab fil-qafas tal-Ftehim ta’ Kummerċ Ħieles tal-Ewropa Ċentrali — CEFTA).
• akkumulazzjoni sħiħa — il-ħidma jew l-ipproċessar imwettqa f’Parti Kontraenti tal-PEM jistgħu jitqiesu bħala operazzjonijiet imwettqa f’Parti Kontraenti oħra tal-PEM, irrispettivament minn jekk l-ipproċessar ikunx biżżejjed biex jikkonferixxi status oriġinarju,
  il-Moldova tista’ tuża akkumulazzjoni sħiħa fil-kummerċ intern fil-pajjiżi tas-CEFTA.

 

Kif taħdem l-akkumulazzjoni djagonali?

Akkumulazzjoni djagonali sseħħ fost diversi pajjiżi differenti li jikkondividu l-istess regoli ta’ oriġini u li għandhom ftehimiet kummerċjali ma’ xulxin. Dan huwa meta produttur ta’ oġġetti fi kwalunkwe pajjiż jista’ jimporta materjali u jużahom daqslikieku oriġinaw f’pajjiżu stess. Pereżempju, skont il-Konvenzjoni PEM, negozjant tal-Moldova li qed jagħmel ħwejjeġ għall-esportazzjoni lejn l-UE jista’ juża tessuti li joriġinaw f’Türkiye biex jipproduċi l-ħwejjeġ u jista’ jgħoddhom bħala li joriġinaw fil-Moldova. Ir-rekwiżit ta’ trasformazzjoni doppja, jiġifieri l-manifattura tat-tessuti minn ħjut mibruma (mhux oriġinarji) u l-produzzjoni tal-ħwejjeġ, ġie ssodisfat u l-ħwejjeġ jitqiesu li joriġinaw fil-Moldova meta jiġu esportati lejn l-UE u għalhekk se jibbenefikaw minn aċċess liberu fis-suq tal-UE.

Aktar spjegazzjonijiet dwar l-akkumulazzjoni tal-PEM jistgħu jinstabu hawnhekk

Ħtiġiet oħra;

Il-prodott jeħtieġ ukoll li jissodisfa r-rekwiżiti applikabbli l-oħra kollha speċifikati fil-Konvenzjoni, bħal xogħol jew ipproċessar insuffiċjenti, jew ir-regola tat-trasport dirett.

Trasport minn pajjiż terz: regola ta’ trasport dirett

Il-prodotti oriġinarji jridu jiġu ttrasportati mill-UE lejn il-Moldova (u viċi versa) jew mit-territorji tal-Partijiet Kontraenti li għalihom tapplika l-akkumulazzjoni mingħajr ma jkomplu jiġu pproċessati f’pajjiż terz.

Xi operazzjonijiet jistgħu jitwettqu f’pajjiż terz jekk il-prodotti jibqgħu taħt is-superviżjoni doganali, bħal

• il-ħatt
• tagħbija mill-ġdid
• kwalunkwe operazzjoni oħra maħsuba biex tippreserva l-prodotti f’kundizzjoni tajba

Evidenza li dawn il-kondizzjonijiet ġew sodisfatti għandha tingħata lill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż importatur bil-produzzjoni ta’

• dokument wieħed tat-trasport (eż. polza tat-tagħbija) li jkopri l-passaġġ mill-pajjiż esportatur mill-pajjiż terz li minnu għaddew l-oġġetti
• ċertifikat maħruġ mill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż terz li minnu tkun qed tittrasporta l-merkanzija tiegħek
• fin-nuqqas ta’ dawn, kwalunkwe dokument li jissostanzja

Restituzzjoni tad-dazji

Skont il-Konvenzjoni PEM fil-kummerċ bejn l-UE u l-Moldova, mhuwiex possibbli li tinkiseb rifużjoni tad-dazji mħallsa qabel fuq materjali mhux oriġinarji użati għall-produzzjoni ta’ prodott li jiġi esportat taħt tariffa preferenzjali.

Proċeduri tal-oriġini

L-esportaturi u l-importaturi jridu jsegwu l-proċeduri tal-oriġini. Il-proċeduri huma stabbiliti fit-Titolu V dwar il-Prova tal-Oriġini u fit-Titolu VI dwar l-Arranġamenti għall-Kooperazzjoni Amministrattiva. Huma jiċċaraw eż. kif jiddikjaraw l-oriġini ta’ prodott, kif jitolbu l-preferenzi jew kif l-awtoritajiet doganali jistgħu jivverifikaw l-oriġini ta’ prodott.

Kif titlob tariffa preferenzjali

Biex jibbenefikaw minn tariffa preferenzjali, l-importaturi jridu jipprovdu prova tal-oriġini.

Il-prova tal-oriġini tista’ tkun jew

• ċertifikat ta’ moviment EUR.1 jew EUR-MED, jew
• dikjarazzjoni tal-oriġini jew dikjarazzjoni tal-oriġini EUR-MED

Il-prova tal-oriġini hija valida għal perjodu ta’ 4-il xahar mid-data tal-ħruġ.

Ċertifikati ta’ moviment EUR.1 jew EUR-MED

• iċ-ċertifikati ta’ moviment EUR.1 jew EUR-MED jinħarġu mill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż esportatur
• L-Anness III a u l-Anness III b jinkludu eżemplari taċ-ċertifikati EUR.1 u EUR-MED u jagħtu struzzjonijiet għall-mili tiegħu
• l-esportatur li japplika għaċ-ċertifikat għandu jkun lest li jissottometti dokumenti li jagħtu prova tal-istatus oriġinarju tal-prodotti kkonċernati

Aktar spjegazzjonijiet dwar meta għandu jintuża ċ-ċertifikat EUR.1 jew EUR-MED huma pprovduti fil-paġna 72 tal-manwal.

Dikjarazzjoni tal-oriġini jew dikjarazzjoni tal-oriġini EUR-MED

L-esportaturi jistgħu jiddikjaraw huma stess li l-prodott tagħhom joriġina fl-UE jew fil-Parti Kontraenti tal-Konvenzjoni PEM billi jipprovdu dikjarazzjoni tal-oriġini. Id-dikjarazzjoni tal-oriġini tista’ ssir jew

• esportatur approvat
• kwalunkwe esportatur, jekk il-valur totali tal-kunsinna ma jaqbiżx l-EUR 6,000

Kif tagħmel dikjarazzjoni tal-oriġini

L-esportatur għandu jittajpja, jittimbra jew jistampa d-dikjarazzjoni li ġejja fuq il-fattura, in-nota tal-konsenja jew dokument kummerċjali ieħor li jidentifika l-prodott (l-Anness IV a):

“L-esportatur tal-prodotti koperti minn dan id-dokument (Nru tal-awtorizzazzjoni doganali... ) tiddikjara li, ħlief fejn indikat b’mod ċar mod ieħor, dawn il-prodotti huma ta’... oriġini preferenzjali.”

Kif tagħmel dikjarazzjoni tal-oriġini EUR-MED

F’dan il-każ, id-dikjarazzjoni hija din li ġejja (l-Anness IV b):

“L-esportatur tal-prodotti koperti minn dan id-dokument (awtorizzazzjoni doganali Nru...) jiddikjara li, ħlief fejn indikat b’mod ċar mod ieħor, dawn il-prodotti huma ta’... oriġini preferenzjali.

— kumulazzjoni applikata ma’... (isem il-pajjiż/pajjiżi).

- l-ebda kumulazzjoni applikata”

Id-dikjarazzjoni tal-oriġini tista’ ssir fi kwalunkwe lingwa uffiċjali tal-UE jew fil-lingwi uffiċjali fiż-żona PEM kif imsemmi fl-Anness IV a u b (id-dikjarazzjoni relatata mal-akkumulazzjoni għandha dejjem tkun bl-Ingliż). 

Trid tiffirma d-dikjarazzjoni tal-oriġini tiegħek bl-idejn. Jekk int esportatur approvat, int eżentat minn dan ir-rekwiżit sakemm tagħti lill-awtoritajiet doganali tiegħek impenn bil-miktub li inti taċċetta r-responsabbiltà sħiħa għal kwalunkwe dikjarazzjoni li tidentifikak.

Verifika tal-oriġini

L-awtoritajiet doganali jistgħu jivverifikaw jekk prodott importat huwiex tabilħaqq oriġinarju jew jissodisfax rekwiżiti oħra tal-oriġini. Il-verifika hija bbażata fuq

• kooperazzjoni amministrattiva bejn l-awtoritajiet doganali fil-partijiet importaturi u esportaturi
• kontrolli li jsiru mid-dwana lokali. Żjarat mill-Parti importatriċi lill-esportatur mhumiex permessi

L-awtoritajiet tal-parti li tesporta jagħmlu d-determinazzjoni finali tal-oriġini u jinfurmaw lill-awtoritajiet tal-parti li timporta bir-riżultati.

Rekwiżiti tal-prodott 

Regoli u rekwiżiti tekniċi

Il-Moldova ħadet passi biex tqarreb il-leġiżlazzjoni, l-istandards u l-proċeduri tagħha dwar l-ostakli tekniċi għall-kummerċ ma’ dawk tal-UE. Dan jagħmilha aktar faċli għalik li tinnegozja bejn il-Moldova u l-UE.

Il-Moldova approssimat ir-regolamenti inklużi

• l-akkreditazzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti. Dan jistabbilixxi l-moduli tal-proċeduri ta’ valutazzjoni tal-konformità
• is-sikurezza ġenerali tal-prodott li tistabbilixxi kriterji dwar x’għandu jitqies meta prodott jiġi ddeterminat bħala sikur, u li tiddetermina meta għandu jiġi pprojbit prodott minħabba li jippreżenta riskju serju għas-saħħa u s-sikurezza

Għal lista ta’ dawn ir-regolamenti u leġiżlazzjoni oħra li l-Moldova implimentat, ara l-Anness XVI tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

Il-Moldova qablet ukoll li tapprossima

• rekwiżiti ta’ sikurezza ta’ firxa wiesgħa ta’ prodotti inklużi makkinarju, liftijiet, ġugarelli, apparat mediku u reċipjenti sempliċi taħt pressjoni
• prodotti li ma jeħtiġux tikketta ta’ Conformité Européenne (CE), eż. prodotti kożmetiċi, vetturi bil-mutur, sustanzi kimiċi u farmaċewtiċi

F’termini ta’ standards, il-Moldova

• kien qed jadotta standards internazzjonali u Ewropej skont l-aħjar prattiki
• impenjati li jirrevokaw kwalunkwe standard nazzjonali konfliġġenti. Dan jinkludi kwalunkwe standards tal-GOST konfliġġenti(GosudarstvennyStandart) użati fl-istati post-Sovjetiċi — il-korp nazzjonali tal-istandardizzazzjoni tal-Moldova waqqaf seba’ kumitati tekniċi biex jidentifika standards kontradittorji għar-revoka

 

Jekk tixtieq timporta oġġetti fl-UE mill-Moldova minn manifattur li għażel li juża l-ispeċifikazzjonijiet tiegħu stess mill-Moldova, trid tikseb Dikjarazzjoni ta’ Konformità tal-UE ffirmata mill-manifattur.

Id-dikjarazzjoni ta’ Konformità tal-UE tiċċertifika u tiddikjara li l-prodotti kkonċernati jissodisfaw ir-rekwiżiti u l-istandards rilevanti. Wara li jlesti dan, il-manifattur jista’ jwaħħal it-tikketta Conformité Européenne (CE) mal-prodotti tiegħu, li tindika li din tissodisfa l-istandards tal-UE.

Jekk il-manifattur tiegħek jagħżel li jagħti prova tal-konformità permezz ta’ Dikjarazzjoni ta’ Konformità tal-UE, dan jista’ jiswa aktar f’termini ta’ flus u ħin milli jaħdem mal-istandards armonizzati tal-UE li jagħtu ekwivalenza.

Ara l-istandards armonizzati miġbura skont id-direttivi settorjali eżistenti dwar il-prodotti.

Kuntatti għar-rekwiżiti tekniċi

Kif se nkun naf li l-prodotti li qed nimporta fl-UE huma konformi mar-regolamenti u l-istandards tal-UE?

Jekk qed timporta oġġetti li jippreżentaw riskju għoli għall-interess pubbliku (eż. reċipjenti taħt pressjoni, liftijiet u ċertu makkinarju) fl-UE, trid titwettaq valutazzjoni tal-konformità minn Korp Notifikat (li normalment ikun organizzazzjoni speċifika bħal laboratorji jew korpi ta’ spezzjoni u ċertifikazzjoni akkreditati mill-gvern tal-Moldova).

Il-Ministeru tal-Ekonomija u l-Infrastruttura jimmonitorja istituzzjonijiet subordinati responsabbli għal kompiti bħall-proċeduri ta’ valutazzjoni tal-konformità, il-verifiki metroloġiċi u l-akkreditazzjoni tal-kumpaniji. Dawn l-istituzzjonijiet jinkludu

• l-Istitut għall-Istandardizzazzjoni tal-Moldova (ISM), li huwa responsabbli għall-iżvilupp tal-politika nazzjonali fil-qasam tal-istandardizzazzjoni u ż-żamma ta’ katalgu tar-regolamenti u l-istandards tekniċi tal-Moldova
• il-Ministeru tas-Saħħa, ix-Xogħol u l-Protezzjoni Soċjali tal-Moldova, li huwa responsabbli għall-istandards u n-normi għall-oġġetti tal-ikel u l-prodotti tat-tabakk. F’dan ir-rigward, hija inkarigata li taġġusta l-qafas legali nazzjonali għal regolamenti internazzjonali jew reġjonali.

Jekk jogħġbok innota għal għadd kbir ta’ oġġetti, se tkun meħtieġ tikseb ċertifikazzjoni obbligatorja, li tista’ tingħata minn waħda mill-istituzzjonijiet akkreditati ta’ valutazzjoni tal-konformità.

L-UE u l-Moldova bħalissa qed jaħdmu fuq tip ta’ ftehim ta’ rikonoxximent reċiproku li se jippermetti li ċerti prodotti industrijali li jissodisfaw ir-rekwiżiti ta’ konformità jitqiegħdu fis-suq mingħajr aktar ittestjar jew proċeduri ta’ konformità.

Rekwiżiti ta’ saħħa u sikurezza — SPS

Is-sikurezza tal-ikel, is-saħħa tal-annimali u tal-pjanti

Fir-rigward tal-kummerċ fi pjanti, prodotti agrikoli u tal-ikel li huwa konoxxenti tas-saħħa u s-sikurezza tal-bniedem u tal-annimali, il-Moldova qablet li tapprossima l-liġijiet tal-UE, inkluż

• regoli għas-sikurezza tal-prodotti agroalimentari
• regoli speċifiċi għall-għalf tal-annimali
• regoli dwar organiżmi modifikati ġenetikament
• regoli dwar prodotti mediċi għal skopijiet veterinarji

Għal lista tal-prodotti kollha koperti, ara l-Anness XVII-A tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

Qed tippjana li timporta oġġetti fl-UE mill-Moldova?

• il-prodotti tiegħek iridu jkunu rreġistrati mal-Aġenzija Nazzjonali dwar is-Sigurtà fl-Ikel (ANSA)
• trid tissottometti dikjarazzjoni li tinnotifika lill-ANSA dwar l-oġġetti speċifiċi li qed timporta
• trid tikseb Ċertifikat Fitosanitarju maħruġ fil-Moldova, li jagħmilha possibbli li l-oġġetti tiegħek jidħlu fl-UE

Jekk jogħġbok innota

• jekk qed timporta fl-UE kwalunkwe prodott elenkat bħala speċi skont il-Konvenzjoni dwar il-Kummerċ Internazzjonali fl-Ispeċijiet fil-Periklu (CITES), se titħalla tagħmel dan biss b’permess mill-Ministeru tal-Agrikoltura, l-Iżvilupp Reġjonali u l-Ambjent tal-Moldova. Il-prodott tiegħek huwa elenkat? Skopri hawn
• jekk qed timporta fl-UE kwalunkwe sustanza u materjal kimiku tossiku, għandek tikseb permess ta’ importazzjoni mill-Ministeru tal-Agrikoltura tal-Moldova
• jekk qed timporta xi sustanzi kimiċi tossiċi, trid tikkuntattja l-Punt ta’ Kuntatt Uffiċjali (OCP) nazzjonali tiegħek

Id-dipartiment tas-Saħħa tal-Annimali assenjat lill-Aġenzija Nazzjonali dwar is-Sigurtà fl-Ikel huwa responsabbli għall-kontrolli veterinarji ta’ annimali ħajjin fil-Moldova. Għal lista ta’ dispożizzjonijiet dettaljati dwar kif għandu jiġi ttrattat il-mard tal-annimali jew tal-pjanti u tal-ħut, ara l-Anness XVIII-A tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

Kuntatti għal Rekwiżiti Sanitarji/Fitosanitarji (SPS)

Ostakoli Tekniċi għall-Kummerċ

Għalkemm ir-regoli tekniċi huma importanti, xi drabi jistgħu jaġixxu bħala ostakli għall-kummerċ internazzjonali u għalhekk jistgħu jkunu piż konsiderevoli għalik bħala esportatur

• jekk taħseb li qed tiffaċċja ostaklu għall-kummerċ li jnaqqas ir-ritmu tan-negozju tiegħek jew iwaqqfek milli tesporta, tista’ tgħidilna
• irrapporta x’qed twaqqaf l-esportazzjonijiet tiegħek lejn il-Moldova billi tuża l-formola online — l-UE se tanalizza s-sitwazzjoni tiegħek u tieħu azzjoni xierqa

Ikkuntattjana

Dokumenti u proċeduri ta’ żdoganar tal-merkanzija

Il-Ftehim jiżgura proċeduri doganali aktar trasparenti u simplifikati biex jiġi ffaċilitat il-kummerċ u jitnaqqsu l-ispejjeż għan-negozji.

Strateġiċi

Il-gwidi pass pass jiddeskrivu t-tipi differenti ta’ dokumenti li għandek tħejji għall-iżdoganar tal-prodotti tiegħek.

Skont il-prodott tiegħek, l-awtoritajiet doganali jistgħu jitolbu l-elementi kollha ta’ hawn taħt jew xi wħud minnhom

• fattura kummerċjali (sib ir-rekwiżiti speċifiċi rigward il-forma u l-kontenut tagħha fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi)
• lista ta’ imballaġġ
• liċenzji tal-importazzjoni għal ċerti oġġetti
• iċ-ċertifikati li juru li l-prodott tiegħek jikkonforma mar-regolamenti obbligatorji dwar il-prodotti, bħar-rekwiżiti tas-saħħa u s-sikurezza, it-tikkettar u l-imballaġġ.
• prova tal-oriġini — dikjarazzjoni tal-oriġini

Għal aktar ċertezza, tista’ tapplika minn qabel għal Informazzjoni Vinkolanti dwar it-Tariffi u/jew Informazzjoni Vinkolanti dwar l-Oriġini.

Għal informazzjoni dettaljata dwar liema dokumenti trid tippreżenta għall-iżdoganar tal-prodott tiegħek, mur għand l-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi.

Proċeduri għall-prova u l-verifika tal-oriġini

Għal deskrizzjonijiet ta’ kif tagħti prova tal-oriġini tal-prodotti tiegħek biex titlob tariffi preferenzjali u ta’ regoli relatati mal-verifika tal-oriġini mill-awtoritajiet doganali, jekk jogħġbok irreferi għat-taqsima dwar ir-regoli tal-oriġini hawn fuq.

Għal informazzjoni dwar il-proċeduri doganali għall-importazzjoni u l-esportazzjoni b’mod ġenerali, żur is-sit web tad-DĠ Tassazzjoni u Unjoni Doganali.

Proprjetà intellettwali u indikazzjonijiet ġeografiċi

Il-Ftehim jipproteġi d-drittijiet tal-proprjetà intellettwali tiegħek meta timporta u/jew tesporta l-oġġetti tiegħek lejn il-Moldova.

Trademarks u drittijiet tal-awtur

Il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova jipprovdi sistema ġusta u trasparenti għar-reġistrazzjoni tat-trademarks. Jekk l-applikazzjoni tiegħek tiġi rrifjutata mill-amministrazzjoni tat-trademark, id-deċiżjoni trid tiġi kkomunikata lilek bil-miktub, u tagħti r-raġunijiet għar-rifjut.

Disinni u privattivi

Id-disinji maħluqa indipendentement tiegħek li għandhom karattru individwali huma protetti taħt reġistrazzjoni għal perjodu ta’ mhux aktar minn 25 snin. Dan jipprovdilek id-dritt esklużiv li tuża d-disinn u tipprevjeni lil partijiet terzi li ma għandhomx il-kunsens tiegħek milli jużawh, joħolqu mill-ġdid, ibigħuh jew jimportawh u/jew jesportawh.

Indikazzjonijiet ġeografiċi

Kumitat speċifiku dwar l-indikazzjonijiet ġeografiċi stabbilit skont il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova jimmonitorja l-implimentazzjoni tal-ftehim fir-rigward tal-indikazzjonijiet ġeografiċi, u jirrapporta lill-Kumitat għall-Kummerċ. Għal aktar informazzjoni dwar l-indikazzjonijiet ġeografiċi ta’ prodotti agrikoli, oġġetti tal-ikel, tipi ta’ nbid u xorb spirituż, ara l-Anness XXX tal-ftehim bejn l-UE u l-Moldova. 

Kif tikseb il-protezzjoni?

L-Aġenzija tal-Moldova għall-protezzjoni tad-drittijiet tal-awtur hija l-Aġenzija tal-Istat dwar il-Proprjetà Intellettwali (AGEPI). Din l-aġenzija taħdem biex ittejjeb il-qafas legali u taġġustah għan-normi tal-UE, kif ukoll iżżid is-sensibilizzazzjoni tal-pubbliku u tibni l-kapaċità fl-infurzar tal-liġi.

Tista’ tapplika biex tirreġistra l-proprjetà intellettwali mal-AGEPI online. Il-ħin meħtieġ biex tinkiseb il-protezzjoni tad-DPI fil-Moldova jvarja skont it-tip ta’ protezzjoni li qed tfittex

• għad-drittijiet tal-awtur: 15–30 ijiem
• marki kummerċjali: 10–12 xhur
• privattiva għall-pjanti: 1.5–3 snin
• privattiva għal żmien qasir għall-invenzjoni: 7–8 xhur
• privattiva fit-tul għall-invenzjoni: 17–18 xhur
• disinn industrijali: 10–12 xhur
• indikazzjonijiet ġeografiċi, denominazzjonijiet ta’ oriġini jew speċjalitajiet tradizzjonali: 10–12 xhur

Kummerċ fis-servizzi

Kemm il-gvern tal-Moldova kif ukoll l-UE stabbilew il-limitazzjonijiet jew ir-riżervi eżistenti tagħhom fir-rigward tal-forniment tas-servizzi, b’livell għoli ta’ trasparenza. Għal lista tar-riżervi speċifiċi tal-Moldova, ara l-Anness XXVII-E għal — G tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni UE-Moldova.

Kif tinnaviga fl-Annessi?

Il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova fih tliet Annessi b’riżervi mill-Moldova li jista’ jkollhom impatt fuq in-negozju tiegħek

• qed tfittex li tistabbilixxi negozju fil-Moldova? L-Anness XXVII-E għandu lista negattiva tas-setturi kollha tas-servizzi li m’għandekx aċċess għalihom. Dan ifisser li tista’ tieħu vantaġġ mill-opportunitajiet fis-setturi l-oħra kollha li mhumiex elenkati.
• interessat fil-kummerċ transfruntier tas-servizzi tiegħek? L-Anness XXVIII-F għandu lista pożittiva tas-setturi tas-servizzi li għalihom għandek aċċess. Din il-lista ssemmi s-setturi kollha li fihom tista’ tinnegozja.
• qed tfittex opportunitajiet ta’ apprendist gradwat jew persunal ewlieni? L-Anness XXVII-G jelenka s-setturi jew is-subsetturi fejn jiġu applikati l-limitazzjonijiet.
• inti professjonist indipendenti jew fornitur ta’ servizz kuntrattwali? L-Anness XXVII-H jelenka r-riżervi applikati.

Min jista’ jistabbilixxi negozju fil-Moldova?

Jekk int

• intrapriża, il-ftehim bejn l-UE u l-Moldova jippermettilek tistabbilixxi jew takkwista fergħat tan-negozju jew tal-uffiċċji rappreżentattivi tiegħek fil-Moldova jew fl-UE
• individwu, il-ftehim bejn l-UE u l-Moldova jipprovdilek opportunitajiet biex toħloq u tistabbilixxi n-negozju tiegħek permezz ta’ impjieg indipendenti jew impriżi li huma fil-kontroll tiegħek

Dawn l-allowances jiżguraw li inti tirċievi l-istess trattament bħaċ-ċittadini Moldovani.

Forniment transfruntier ta’ servizzi

F’setturi li ngħataw aċċess għall-Moldova, il-ftehim ineħħi l-limiti li ġejjin

• fuq il-valur totali ta’ tranżazzjonijiet ta’ servizz jew assi
• dwar l-għadd totali ta’ operazzjonijiet ta’ servizz jew il-kwantità totali ta’ outputs tas-servizz

Se titħalla wkoll tipprovdi servizzi lill-Moldova bl-istess kundizzjonijiet bħaċ-ċittadini Moldovani.

Soġġorni temporanji

Il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova jippermettilek tiċċaqlaq temporanjament lejn il-Moldova (jew l-UE) biex taħdem bħala apprendist gradwat, bejjiegħ tan-negozju, jew bħala persunal ewlieni ta’ kumpanija f’dak il-pajjiż.

Il-perjodi ta’ soġġorn temporanju huma kif ġej

• ħaddiem bi trasferiment intra-azjendali (persunal ewlieni ta’ kumpanija fil-Moldova (jew fl-UE), jew apprendisti gradwati) — sa 3 snin
• viżitatur kummerċjali (eż. jivvjaġġa biex jistabbilixxi negozju fil-Moldova (jew fl-UE), jew bejjiegħ kummerċjali) — sa 90 jum fi kwalunkwe perjodu ta’ 12-il xahar
• apprendist gradwat li mhuwiex ħaddiem bi trasferiment intra-azjendali — sa sena (1)

Il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova joħloq ukoll opportunitajiet għall-fornituri ta’ servizzi kuntrattwali f’setturi speċifiċi fi kwalunkwe pajjiż. F’dan ir-rigward, madankollu, il-fornitur għandu

• ikun qed jipprovdi s-servizz inkwistjoni fuq bażi temporanja bħala impjegat ta’ entità li tkun kisbet kuntratt ta’ servizz li ma jaqbiżx is-sena 1
• ikollhom mill-inqas 3 snin esperjenza ta’ xogħol professjonali fis-settur
• ikollhom grad universitarju jew kwalifika li turi għarfien ta’ livell ekwivalenti u kwalifiki professjonali rilevanti

Għal aktar informazzjoni dwar il-limiti li jitqiegħdu fuq il-persunal, l-apprendisti gradwati, il-bejjiegħa tan-negozju u l-fornituri ta’ servizzi kuntrattwali, ara l-Anness XXVII-G u l-Anness XXVII-H tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova.

L-akkwist pubbliku

L-UE u l-Moldova jipprevedu aċċess reċiproku għas-swieq tal-akkwist pubbliku f’kull pajjiż fil-livelli nazzjonali, reġjonali u lokali. Dan huwa fir-rigward tal-kuntratti pubbliċi u l-konċessjonijiet fis-setturi tradizzjonali, kif ukoll fis-settur tal-utilitajiet.

Il-Ftehim bejn l-UE u l-Moldova jiżgura wkoll li l-kunsiderazzjoni tal-applikazzjonijiet għall-offerti fiż-żewġ pajjiżi ssir b’mod ġust, bl-istess trattament eżerċitat għall-applikanti lokali u barranin.

Il-Ftehim jobbliga kemm lill-UE kif ukoll lill-Moldova jiżguraw li

• l-akkwisti kollha maħsuba jsiru pubbliċi — dan isir biex is-suq jinfetaħ għall-kompetizzjoni u jingħata aċċess għall-informazzjoni dwar l-akkwist maħsub qabel l-għoti tal-kuntratt
• hemm deskrizzjoni mhux diskriminatorja tas-suġġett tal-kuntratt, li turi limiti ta’ żmien xierqa, aċċessibbli għall-operaturi ekonomiċi kollha
• ma hemm l-ebda diskriminazzjoni kontrik bħala operatur ekonomiku, li tista’ tiddiżattivak milli tikkwalifika għall-offerta
• hemm trasparenza fil-proċess tal-għoti tal-offerta sat-tħabbir tal-offerta rebbieħa
• id-Deċiżjoni finali se tiġi kkomunikata lill-applikanti kollha — fuq talba, l-applikanti li ma jintgħażlux jirċievu spjegazzjoni li tippermettilek tanalizza d-deċiżjoni

Il-pjattaforma tal-akkwist elettroniku għan-netwerking tal-Offerti tipprovdi informazzjoni dwar l-akkwist aktar faċilment disponibbli, inkluż it-tħabbir tal-attivitajiet ta’ akkwist intenzjonati, id-disponibbiltà ta’ dokumenti elettroniċi tal-offerti, il-bullettin awtomatizzat tal-akkwist pubbliku, u l-ġenerazzjoni ta’ mudell elettroniku tal-offerti għall-operaturi elettroniċi.

Links, kuntatti, dokumenti

Istituzzjonijiet nazzjonali

Rappreżentazzjonijiet, kmamar tal-kummerċ u assoċjazzjonijiet tan-negozju

Kuntatti għar-rekwiżiti tekniċi

Kuntatti għal Rekwiżiti Sanitarji/Fitosanitarji (SPS)

Istituzzjonijiet nazzjonali

Kunsill Ekonomiku lill-Prim Ministru fil-Moldova	Web: https://consecon.gov.md/en/misiune/
Diviżjoni dwar il-Kontroll tal-Kummerċ ta’ Merkanzija b’Użu Doppju taħt il-Ministeru tal-Ekonomija u l-Infrastruttura	Il-Moldova hija parti għall-Konvenzjoni Internazzjonali dwar l-Armi Kimiċi (CWC) u tissorvelja l-importazzjoni ta’ sustanzi li jistgħu jintużaw għall-produzzjoni ta’ tali armi. L-importazzjonijiet jistgħu għalhekk jeħtieġu awtorizzazzjoni partikolari. Sigurtà ta’ kontroll ta’ ċirkolazzjonijiet iei mărfurilor cu dubla destinato ie al Ministerul Economiei si Infrastructurii BD. Piata Marii Adunari Nationale 1, MD-2033 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 250669 Faks: + 373 22 234064
Il-Bank Nazzjonali tal-Moldova (BNM)	L-organu responsabbli għall-kontroll u l-istabbiltà tal-munita huwa l-Bank Nazzjonali tal-Moldova (BNM). Il-Kumitat Nazzjonali għall-Istabbiltà Finanzjarja huwa subordinat għall-BNM. Banca Nakompletament ională a Moldovei (BNM) BD. Grigore Vieru Nru 1, MD-2005 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 822348, 822502, 822606
Id-dwana tal-Moldova	Serviciul Vamal al Republicii Moldova Str. N. Starostenco 30, MD-2065 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 574201, 574206 Ċentru tas-Sejħiet: + 373 22 574111 Faks: + 373 22 273061 Email: vama@customs.gov.md Web: http://www.customs.gov.md/
Id-Direttorat għall-Prevenzjoni tat-Tniġġis u l-Ġestjoni tal-Iskart taħt il-Ministeru tal-Agrikoltura	Direttoria prevenire poluării to management i managementul dekompletament eurilor a Ministerul Agriculturii, Dezvoltarii Regionale by Mediului Str. Tanażi tal-Kostantin 9, MD-2005 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 204512, 204525, 204526 Faks: + 373 22 226858

Rappreżentazzjonijiet, kmamar tal-kummerċ u assoċjazzjonijiet tan-negozju

Delegazzjoni tal-Unjoni Ewropea għar-Repubblika tal-Moldova	Delegat ia Uniunii Europene în Republica Moldova Str. M. Kogalniceanu 12, MD-2001 Chisinau, il-Moldova Tel: + 373 22505210 Faks: + 373 22272622 Email: Delegation-Moldova@eeas.europa.eu
Missjoni tar-Repubblika tal-Moldova għall-Unjoni Ewropea	Avenue Franklin Roosevelt 55/Franklin Rooseveltlaan 55 1050 Brussell, il-Belġju Tel.: + 32 27400660  Faks: + 32 27400669  Email: mission.bru@mfa.gov.md Web: mrmue.mfa.gov.md
Il-Kamra tal-Kummerċ u l-Industrija tar-Repubblika tal-Moldova	Kamera de Comert si Industrie a Republicii Moldova 151, Stefan cel Mare blv., Chisinau, MD2004, il-Moldova Tel.: + 373 22 22 15 52 Faks: + 373 22 2 44 25 Email: camera@chamber.md
Assoċjazzjoni Ewropea tan-Negozji tal-Moldova	Asociato ia Businessului European (EBA) 30, Vlaicu pârcălab str., ta’. 7, Chisinau, MD2012, il-Moldova Tel.: + 373 22 90 70 25 Mobbli: + 373 79 025 999 Email: info@eba.md
EU4Negozju	Segretarjat tal-EU4Negozju De Kleetlaan 2, B-1831 Diegem, il-Belġju Tel.: + 32 27491851 Email: secretariat@eu4business.eu

Kuntatti għar-rekwiżiti tekniċi

L-Istitut għall-Istandardizzazzjoni tal-Moldova (ISM)	Institutul de Standardizare fil-Moldova (ISM) Str. Eugen Coca 28, MD-2064 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 905300 Faks: + 373 22 905310 Bħala organizzazzjoni oħra kkontrollata mill-Ministeru ddikjarat, iċ-Ċentru Nazzjonali għall-Akkreditazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova (MOLDAC) huwa maħtur bħala l-korp nazzjonali uniku ta’ akkreditazzjoni fil-Moldova. Katalgu tal-istandards u r-regolamenti tekniċi tal-Moldova: www.estandard.md
Ministeru tas-Saħħa, ix-Xogħol u l-Protezzjoni Soċjali	Ministerul Sittle nitt’ ții, Muncii si Protectiei Sociale Str. Vasile Alecsandri 2, MD-2009 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 729907, 268818 Faks: + 373 22 738781
Aġenzija għas-Servizzi Pubbliċi	Il-vetturi bil-mutur li jkunu għadhom kif ġew importati jridu jiddaħħlu fir-reġistru tal-mezzi tat-trasport tal-Aġenzija tas-Servizzi Pubbliċi. Barra minn hekk, jeħtieġ li l-kundizzjonijiet tekniċi għall-vetturi bil-mutur jiġu ddikjarati u identifikati mill-importatur. Pubblikazzjoni tal-Aġenżija ia Servicii Str. Pushkin 42, MD-2012 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 257070 Faks: + 373 22 212259
Aġenzija Nazzjonali għat-Trasport bit-Triq	L-awtorità inkarigata mill-kontroll u l-monitoraġġ tal-miżuri legali dwar it-trasport bit-triq hija l-Aġenzija Nazzjonali tat-Trasport bit-Triq. Aġenzija tat-Trasport (ANTA) subordonat Ministerului Transporturilor (i Infrastructurii Drumurilor) Str. Alecu Russo 1, MD-2068 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 498810 Faks: + 373 22 220657

Kuntatti għal Rekwiżiti Sanitarji/Fitosanitarji (SPS)

Organizzazzjoni Nazzjonali għall-Protezzjoni tal-Pjanti (NPPO)/Direttorat għall-Protezzjoni tas-Saħħa tal-Pjanti	Direttoria Protecqiia ia Πi sănătatea plantelor atribuite Agento iei Nakompletament ionale pentru Siguranto a Alimentelor (ANSA) Str. Mihail Kogălniceanu 63, MD-2009 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 264674, 294730 Faks: + 373 22294730
Dipartiment tas-Saħħa tal-Annimali assenjat lill-Aġenzija Nazzjonali dwar is-Sigurtà fl-Ikel	Departamentul de sănătate Animală atribuit celei Agento iei Nakompletament ionale pentru Siguranto a Alimentelor (ANSA) Str. Mihail Kogălniceanu 63, MD-2009 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 210178, 294730 Faks: + 373 22 294730
Ministeru tal-Agrikoltura, l-Iżvilupp Reġjonali u l-Ambjent	Ministerul Agriculturii, Dezvoltării Regionale to Mediului Str. Tanażi tal-Kostantin 9, MD-2005 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 204579 Faks: + 373 22 220748
Punt ta’ Kuntatt Uffiċjali (OCP) għal sustanzi kimiċi tossiċi	Direttoria prevenire poluării to management i managementul dekompletament eurilor a Ministerul Agriculturii, Dezvoltarii Regionale by Mediului Str. Tanażi tal-Kostantin 9, MD-2005 Chisinau, il-Moldova Tel.: + 373 22 204512, 204525, 204526 Faks: + 373 22 226858
Kummissjoni Nazzjonali dwar is-Sigurtà Bijoloġika	Comisia Nakompletament ională pentru Securitate Biologică Str. Mitropolit Dosoftei 156 A, MD-2004 Chisinau, il-Moldova Tel. u Fax: + 373 22 226874

Links oħra

• tista’ ssib aktar informazzjoni dwar il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni u r-relazzjonijiet kummerċjali bejn l-UE u l-Moldova fuq is-sit web tad-DĠ Kummerċ. Tista’ tfittex ukoll informazzjoni oħra dwar ir-relazzjonijiet kummerċjali bejn l-UE u l-Moldova taħt din il-link
• jekk int interessat f’informazzjoni dwar l-implimentazzjoni tad-DCFTA fil-Moldova, ara hawn. Il-monitoraġġ tal-UE jipprovdi wkoll informazzjoni dwar il-ħidma li għaddejja fil-Kumitat ta’ Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ.
• is-servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) jipprovdi wkoll informazzjoni dettaljata dwar ir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Moldova. Għal ħarsa ġenerali, tista’ tikkonsulta wkoll skeda informattiva.

Helpdesk tal-kummerċ reġjonali

Helpdesk tal-Kummerċ tas-Sħubija tal-Lvant

Aċċessa l-Helpdesk tal-Kummerċ tas-Sħubija tal-Lvant biex tidentifika opportunitajiet kummerċjali, u ssib informazzjoni dwar l-aċċess għas-suq, u kuntatti ta’ sħab potenzjali f’sitt pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant (l-Armenja, l-Ażerbajġan, il-Belarussja, il-Georgia, ir-Repubblika tal-Moldova u l-Ukrajna). In-negozjanti jistgħu jużawh biex ikabbru l-esportazzjonijiet tagħhom u jespandu fi swieq addizzjonali.

L-helpdesk tal-Kummerċ tas-Sħubija tal-Lvant huwa proġett iffinanzjat mill-UE taħt l-inizjattiva EU4Business, imfassal u implimentat miċ-Ċentru Internazzjonali tal-Kummerċ biex jagħti spinta lill-kompetittività kummerċjali tal-intrapriżi mikro, żgħar u ta’ daqs medju tal-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant fi ħdan ir-reġjun u l-Unjoni Ewropea.