An Comhaontú Trádála agus Comhair idir an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe

Tháinig an tAontas agus an Ríocht Aontaithe ar chomhaontú maidir leis an gComhaontú Trádála agus Comhair idir an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe, a bhfuil feidhm shealadach aige^ón 1 Eanáir 2021 agus a tháinig i bhfeidhm an 1 Bealtaine 2021.

Ní hamháin go gcumhdaítear leis an gComhaontú Trádála agus Comhair trádáil in earraí, seirbhísí, infheistíocht, soláthar poiblí agus CMI, ach cumhdaítear freisin raon leathan príomhréimsí eile atá chun leasa an Aontais, amhail aeriompar agus iompar de bhóthar, fuinneamh agus inbhuanaitheacht, iascach, agus comhordú na slándála sóisialta. Tá gealltanais chuimsitheacha maidir le cothrom iomaíochta agus forbairt inbhuanaithe mar bhonn taca leis na rialacha maidir le trádáil agus infheistíocht.

• Déantar foráil ann maidir le taraifí nialais agus cuótaí nialais ar na hearraí uile a chomhlíonann na rialacha iomchuí maidir le tionscnamh.
• Cuireann sé ar chumas infheisteoirí an Aontais a gcuideachtaí a bhunú ar chríoch na Ríochta Aontaithe agus iad a oibriú gan bhac i bhformhór na n-earnálacha.
• Soláthraíonn sé rochtain ar an margadh thar an méid a comhaontaíodh leis an tSeapáin, mar shampla, agus áirítear ann forálacha rialála do go leor príomhearnálacha seirbhíse.
• Cinntíonn sé nach ndéanfar idirdhealú i nósanna imeachta soláthair phoiblí ar chuideachtaí de chuid an Aontais atá bunaithe sa Ríocht Aontaithe cheana féin.
• Cinntíonn sé cearta athdhíola d’ealaíontóirí AE, nach bhfuil cumhdaithe ag coinbhinsiúin idirnáisiúnta CMI.
• Cinntíonn sé trádáil agus iomaíocht neamhshaofa do chuideachtaí an Aontais in earnálacha an fhuinnimh agus na n-amhábhar agus don tionsclaíocht i gcoitinne.
• Tá caibidil ann maidir le FBManna atá ceaptha chun rannpháirtíocht FBManna sa chomhaontú a chur chun cinn.
• Tá gealltanas tugtha ag an dá pháirtí cothrom na Féinne a áirithiú trí leibhéil arda cosanta a choinneáil i réimsí amhail:
  • cosaint an chomhshaoil;
  • an comhrac i gcoinne an athraithe aeráide agus na praghsála carbóin;
  • cearta sóisialta agus saothair;
  • trédhearcacht chánach agus státchabhair;
  • le forfheidhmiú intíre éifeachtach, sásra ceangailteach um réiteach díospóidí, agus an fhéidearthacht don dá pháirtí bearta feabhais a dhéanamh.

Maidir le trádáil in earraí idir an tAontas Eorpach agus Tuaisceart Éireann, tá feidhm ag an bPrótacal maidir le hÉirinn agus Tuaisceart Éireann a áirítear sa Chomhaontú um Tharraingt Siar.

Gearáin

Gearán a dhéanamh

Téacs an chomhaontaithe agus forléargas

• Téacs an Chomhaontaithe idir an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe
• Ceisteanna & Freagraí
• Íoslódáil: Athruithe móra ar an gcaidreamh idir an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe i gcomparáid leis na buntáistí a bhaineann le seicliosta na mballraíocht san Aontas

Seirbhísí

Is comhpháirtithe móra iad an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe a mhéid a bhaineann le trádáil i seirbhísí agus infheistíocht. In 2021, ba í an Ríocht Aontaithe an dara comhpháirtí trádála is mó de chuid an Aontais le haghaidh seirbhísí, tar éis na Stát Aontaithe. Ba iad na príomhearnálacha seirbhísí a thrádáiltear idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe na “seirbhísí gnó eile” mar a thugtar orthu (i.e. seirbhísí T & F, seirbhísí dlí, seirbhísí ailtireachta etc.), seirbhísí airgeadais agus seirbhísí teileachumarsáide, ríomhaireachta agus faisnéise.

Amhail ón 1 Eanáir 2021, níl an Ríocht Aontaithe rannpháirteach a thuilleadh i Margadh Aonair an Aontais Eorpaigh agus, dá bhrí sin, ní thairbhíonn sí a thuilleadh de phrionsabail na saorghluaiseachta daoine, an tsaorsholáthair seirbhísí agus na saoirse bunaíochta. Mar thoradh air sin, d’fhéadfadh sé go mbeadh ar sholáthróirí seirbhíse na Ríochta Aontaithe, chun seirbhísí a thairiscint ar fud an Aontais, iad féin a bhunú san Aontas chun leanúint de bheith ag feidhmiú. Ní mór dóibh cloí le rialacha, nósanna imeachta agus údaruithe baile is infheidhme maidir lena ngníomhaíochtaí i ngach Ballstát ina n-oibríonn siad. Is amhlaidh atá i gcás oibreoirí an Aontais, i.e. ní mór dóibh cloí leis na rialacha intíre sa Ríocht Aontaithe chun go mbeidh siad in ann seirbhísí a sholáthar sa Ríocht Aontaithe.

Leis an gComhaontú Trádála agus Comhair (TCA) idir an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe, déantar foráil maidir le leibhéal suntasach oscailteachta don trádáil i seirbhísí agus infheistíocht i gcuid mhaith earnálacha, lena n-áirítear seirbhísí gairmiúla agus gnó (e.g. seirbhísí dlí, iniúchóireachta, ailtireachta), seirbhísí seachadta agus teileachumarsáide, seirbhísí a bhaineann le ríomhairí agus seirbhísí digiteacha, seirbhísí airgeadais, seirbhísí taighde agus forbartha, formhór na seirbhísí iompair agus na seirbhísí comhshaoil. Ina theannta sin, tá feidhm aige freisin maidir le hinfheistíocht in earnálacha seachas seirbhísí amhail monaraíocht, talmhaíocht, foraoiseacht, iascach, fuinneamh agus tionscail phríomhúla eile.

Beidh leibhéal iarbhír na rochtana ar an margadh ag brath ar an gcaoi a soláthraítear an tseirbhís: cé acu a sholáthraítear nó nach soláthraítear ar bhonn trasteorann é ó thír baile an tsoláthróra, e.g. ar an idirlíon (‘modh 1’); a sholáthraítear don tomhaltóir i dtír an tsoláthróra, mar shampla turasóir atá ag taisteal thar lear agus seirbhísí ceannaigh (‘modh 2’); a sholáthraítear trí fhiontar atá bunaithe go háitiúil agus atá faoi úinéireacht an tsoláthraí seirbhíse eachtraí (‘modh 3’), nó trí sholáthraí seirbhíse ar duine nádúrtha é a bheith i láthair go sealadach i gcríoch tíre eile (‘modh 4’). Go praiticiúil, braitheann an cumas iarbhír chun seirbhís ar leith a sholáthar nó infheistíocht a dhéanamh in earnáil áirithe ar fhorchoimeádais shonracha a leagtar amach sa Chomhaontú Trádála agus Comhair, a d’fhéadfaí a fhorchur ar sholáthraithe seirbhíse AE agus seirbhísí á soláthar sa Ríocht Aontaithe i roinnt earnálacha, agus vice-versa.

Maidir le teacht isteach agus fanacht sealadach daoine nádúrtha chun críocha gnó (dá dtagraítear thuas mar ‘Modh 4’), tháinig an tAontas agus an Ríocht Aontaithe ar chomhaontú maidir le raon leathan de ghealltanais chómhalartacha. Ní féidir leis na Páirtithe cead isteach agus fanacht den sórt sin a dhiúltú ar fhorais eacnamaíocha (e.g. cuótaí, tástálacha riachtanas eacnamaíoch) — ach i gcásanna áirithe, d’fhéadfadh forchoimeádais a bheith ann i gcoinne na ngealltanas. Chomh maith leis sin, i gcásanna áirithe, d’fhéadfadh víosa agus/nó cead cónaithe nó cead oibre a bheith ag teastáil fós.

Tá na catagóirí daoine seo a leanas cumhdaithe ag an gComhaontú:

• Cuairteoirí gnó chun críocha bunaíochta — e.g. bainisteoir a thagann isteach sa Ríocht Aontaithe chun fochuideachta a bhunú. Féadfaidh na daoine sin teacht ar feadh 90 lá i dtréimhse 6 mhí.
• Aistrithe ionchorparáideacha — e.g. bainisteoir a sheolann cuideachta X san Aontas chuig obair ina fochuideachta Y sa Ríocht Aontaithe). Féadfaidh na daoine sin teacht ar feadh 3 bliana (mura rud é gur oiliúnaithe iad, agus sa chás sin tá an tréimhse fanachta teoranta do bhliain amháin).
• Cuairteoirí gnó gearrthéarmacha: tá cead ag na daoine sin teacht isteach san Aontas nó sa Ríocht Aontaithe chun gníomhaíochtaí áirithe (aon cheann déag) a liostaítear i mír 8 d’Iarscríbhinn 21 a dhéanamh. Féadfaidh siad teacht ar feadh 90 lá i dtréimhse 6 mhí. Mar sin féin, féadfaidh na Ballstáit agus an Ríocht Aontaithe forchoimeádais a ghlacadh maidir le cuid de na gníomhaíochtaí sin.
• Soláthraithe seirbhíse conarthacha: féadfaidh na daoine sin teacht isteach san Aontas (nó isteach sa Ríocht Aontaithe) chun conradh seirbhíse a chur chun feidhme atá ag a gcuideachta le cliant AE (nó leis an Ríocht Aontaithe) ar feadh uastréimhse 12 mhí nó fad an chonartha — cibé acu is giorra. Ba cheart dóibh céimeanna ollscoile agus taithí ghairmiúil a bheith acu a bhaineann leis an tseirbhís atá á soláthar. Is féidir leo na seirbhísí a liostaítear i mír 10 d’Iarscríbhinn 22 a sholáthar. Mar sin féin, féadfaidh na Ballstáit forchoimeádais a ghlacadh maidir le cuid de na gníomhaíochtaí sin: féach mír 12 d’Iarscríbhinn 22 — is é sin, d’fhéadfadh na coinníollacha maidir le seirbhís ar leith a sholáthar a bheith níos sriantaí nó fiú dodhéanta.
• Gairmithe neamhspleácha. Mar an gcéanna le soláthraithe seirbhíse conarthacha, ach tá siad féinfhostaithe. Áirítear liosta na seirbhísí ceadaithe i mír 11 d’Iarscríbhinn 22.

Ina theannta sin, tá feidhm ag gach riail intíre maidir le cáilíochtaí gairmiúla. Áirítear sa Chomhaontú Trádála agus Comhair creat trína bhféadfaidh an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe teacht ar chomhaontú ina dhiaidh sin, ar bhonn cás ar chás agus i gcás gairmeacha sonracha, maidir le socruithe breise chun cáilíochtaí gairmiúla áirithe a aithint, rud a bheadh ina iarscríbhinn a ghabhann leis an gComhaontú féin. Ní mór don Chomhairle Comhpháirtíochta socruithe den sórt sin a ghlacadh.

Eolas praiticiúil do sholáthraithe seirbhísí an Aontais chun seirbhísí a chur ar fáil sa Ríocht Aontaithe

Aimsitheoir Ceadúnais

Chun seirbhís a sholáthar sa Ríocht Aontaithe, teastaíonn ceadúnas le haghaidh roinnt gníomhaíochtaí gnó nó gníomhaíochtaí eile.

Conas gnó a bhunú sa Ríocht Aontaithe

Beidh na ceanglais maidir le gnó a chur ar bun sa Ríocht Aontaithe ag brath ar an gcineál gnó is mian leat a chruthú, áit a n-oibríonn tú agus an nglacann tú le daoine chun cabhrú leat. Treoir maidir le conas gnó a bhunú sa Ríocht Aontaithe

Cáilíochtaí gairmiúla a aithint

Ní mór do chomhlacht rialála de chuid na Ríochta Aontaithe cáilíocht ghairmiúil nach den Ríocht Aontaithe í a aithint go hoifigiúil chun a bheith ag obair i ngairm atá rialaithe sa Ríocht Aontaithe. Faisnéis maidir le comhlachtaí rialála agus gairmeacha rialáilte sa Ríocht Aontaithe

Tá tuilleadh eolais faoi ghairmeacha rialáilte ar fáil ar shuíomh gréasáin Lárionad na gCáilíochtaí Gairmiúla sa Ríocht Aontaithe

Faisnéis maidir le seirbhísí dlí agus seirbhísí iompair mhuirí

Cuireann an cúntóir trádála nua le haghaidh seirbhísí agus infheistíochta, atá ar fáil ar thairseach Access2Markets, faisnéis ar fáil do chuideachtaí an Aontais ar mian leo seirbhísí dlí agus seirbhísí iompair mhuirí a sholáthar don Ríocht Aontaithe. Áirítear ann faisnéis faoi na ceanglais is gá dóibh a chomhlíonadh chomh maith le sonraí teagmhála na n-údarás rialála ábhartha.

Rialacha iontrála agus fanachta do phearsanra cáilithe

Faisnéis ghinearálta maidir le ceanglais víosa do chatagóirí éagsúla iarratasóirí.

Go sonrach do phearsanra cáilithe:

1. Rialacha do chuairteoirí gnó
2. Víosa Oibrí oilte
3. Víosa laistigh den chuideachta
4. T5 Oibrí Sealadach — Comhaontú Idirnáisiúnta
5. Ionadaí do Ghnólacht Thar Lear

Soláthar poiblí

Ionchorpraíonn TCA AE-an Ríocht Aontaithe comhaontú EDT maidir le Soláthar Rialtais (GPA) agus téann sé níos faide ná sin. Ciallaíonn sé sin go ndearbhaítear freisin faoin gComhaontú Trádála agus Comhair gach tairbhe a bhaineann leis na rialacha déthaobhacha agus an rochtain ar mhargadh na Ríochta Aontaithe do chuideachtaí an Aontais a eascraíonn as GPA agus go bhfuil siad faoi réir réiteach díospóide déthaobhach.

Téann an Comhaontú Trádála agus Comhair níos faide ná gealltanais GPA agus deonaíonn sé rochtain bhreise ar an margadh:

• Eintitis soláthair a oibríonn líonraí gáis agus teasa agus eintitis soláthair faoi úinéireacht phríobháideach a bhfuil cearta monaplachta acu i ngach earnáil fóntais a chumhdach,
• Ag clúdach roinnt seirbhísí breise, amhail:
  • Seirbhísí óstáin agus bialainne (CPC Prov. 641)
  • Seirbhísí freastalaithe bia (CPC Prov. 642)
  • Seirbhísí freastalaithe dí (CPC Prov. 643)
  • Seirbhísí a bhaineann le teileachumarsáid (CPC Prov. 754)
  • Seirbhísí eastáit réadaigh ar bhonn táille nó conartha (CPC Prov. 8220)
  • Seirbhísí gnó eile (CPC Prov. 87901, 87903, 87905-87907)
  • Seirbhísí oideachais (CPC Prov. 92)

Leis an gComhaontú Trádála agus Comhair, cuirtear síneadh freisin leis an tacar rialacha is infheidhme agus, dá bhrí sin, éascaítear rochtain ar an margadh a bhuí leis an méid seo a leanas:

• úsáid níos fearr a bhaint as meáin leictreonacha,
• tairseach aonair le haghaidh gach fógra,
• glacadh le féindearbhú,

Sa Chomhaontú Trádála agus Comhair, chuireamar san áireamh freisin neamh-idirdhealú do chuideachtaí faoi úinéireacht an Aontais atá bunaithe sa Ríocht Aontaithe maidir le gach tairiscint phoiblí, lena n-áirítear soláthar neamhchumhdaithe amhail ceannacháin ar luach beag mar shampla (cóir náisiúnta faoi thairseach GPA).

Tuilleadh eolais maidir le rochtain ar mhargadh soláthair na Ríochta Aontaithe:

Conarthaí poiblí ar fiú os cionn £10,000 iad

Conarthaí Poiblí Albain

Conarthaí Poiblí An Bhreatain Bheag

Conarthaí PoiblíThuaisceart Éireann: eSourcing NI — eTenders NI

Conarthaí Poiblí ar fiú níos mó ná £118,000 iad