Il-Ftehim ta' Sħubija Ekonomika UE-CARIFORUM

Daqqa t'għajn

Il-Ftehim ta' Sħubija Ekonomika CARIFORUM-UE ġie ffirmat f'Ottubru 2008. Mhuwiex biss ftehim dwar il-kummerċ tal-merkanzija; dan jinkludi impenji dwar il-kummerċ fis-servizzi, l-investiment, kwistjonijiet relatati mal-kummerċ bħall-politika tal-kompetizzjoni, l-akkwist pubbliku, id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, kif ukoll aspetti tal-iżvilupp sostenibbli. Il-ftehim:

• jgħin liż-żewġ reġjuni jinvestu u jinnegozjaw ma’ xulxin
• tipprovdi aċċess prevedibbli għas-suq għall-kummerċjanti tal-UE u tal-Karibew
• jiftaħ gradwalment is-suq tal-UE fis-servizzi, inklużi l-industriji kreattivi u tad-divertiment, kif ukoll is-suq tal-Karibew għall-fornituri tas-servizzi tal-UE
• tiżgura aċċess għas-suq mingħajr dazju u mingħajr kwoti fl-UE għall-prodotti kollha
• L-esportazzjonijiet tal-UE ta’ prodotti sensittivi jiġu liberalizzati gradwalment fuq perjodu ta’ 25 sena
• tagħmilha possibbli għall-kumpaniji tal-CARIFORUM li jistabbilixxu preżenza kummerċjali fl-UE
• jipprevedi klawżola ta’ preferenza reġjonali għall-kummerċ fir-reġjun tal-Karibew, li trawwem l-integrazzjoni reġjonali u l-ktajjen tal-valur reġjonali.

Il-Ftehim jinkludi wkoll Protokoll separat dwar il-Kooperazzjoni Kulturali, li għandu l-għan li jtejjeb il-kundizzjonijiet li jirregolaw l-iskambju ta’ attivitajiet, prodotti u servizzi kulturali bejn il-pajjiżi tal-CARIFORUM u l-UE. Il-FSE CARIFORUM-UE huwa l-ewwel ftehim kummerċjali li fih l-UE inkludiet speċifikament dispożizzjonijiet komprensivi dwar il-kultura.

Pajjiżi ta' benefiċċju

B’mod ġenerali, 14-il pajjiż tal-CARIFORUM qed jimplimentaw il-FSE bejn il-CARIFORUM u l-UE:

• Ir-Repubblika Dominicana
• Stati tal-Komunità tal-Karibew:
  • Antigua u Barbuda
  • Il-Baħamas
  • Barbados
  • Belize
  • Dominika
  • Grenada
  • Guyana
  • Il-Ġamajka
  • Saint Lucia
  • Saint Vincent u l-Grenadini
  • Saint Kitts u Nevis
  • Suriname
  • Trinidad u Tobago

Ħaiti ffirma wkoll il-ftehim f'Diċembru 2009, iżda għadu mhux qed japplikah, sakemm jiġi rratifikat mill-parlament tiegħu.

Dispożizzjonijiet asimmetriċi favur il-pajjiżi tal-Karibew

Il-FSE jipprevedi asimmetriji favur il-pajjiżi AKP, bħall-esklużjoni ta’ prodotti sensittivi mil-liberalizzazzjoni, perjodi twal ta’ liberalizzazzjoni, regoli flessibbli tal-oriġini, u salvagwardji u miżuri speċjali għall-agrikoltura, is-sigurtà tal-ikel u l-protezzjoni tal-industrija li għadha tibda.

Filwaqt li s-swieq ta' l-UE jinfetħu immedjatament u kompletament, l-istati tal-CARIFORUM għandhom 15-25 sena biex jiftħu għall-importazzjonijiet ta' l-UE. Barra minn hekk, il-produtturi ta’ 17 % tal-aktar prodotti sensittivi (l-aktar mill-Kapitolu 1-24 tas-SA) se jgawdu minn protezzjoni permanenti mill-kompetizzjoni.

Tariffi

• L-UE tagħti aċċess 100% mingħajr dazju u mingħajr kwoti għall-prodotti kollha li ġejjin mill-istati tal-Cariforum. L-aċċess għas-suq tal-UE huwa permanenti, sħiħ u ħieles għall-prodotti kollha mill-CARIFORUM
• Il-pajjiżi tal-Karibew gradwalment ineħħu d-dazji, fuq medda ta' 15-25 sena. 17% tal-prodotti u s-servizzi huma kkunsidrati sensittivi u huma esklużi għal kollox mil-liberalizzazzjoni. Jekk l-importazzjonijiet ta’ xi prodotti tal-UE fil-pajjiżi tal-CARIFORUM jiżdiedu f’daqqa u jheddu l-produzzjoni lokali, jistgħu jiġu applikati salvagwardji bħall-kwoti tal-importazzjoni.
• Id-dazji doganali kollha jinsabu fl-Annessi 1,2 u 3 tal-Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika bejn il-CARIFORUM u l-UE. Innota li mhux il-pajjiżi kollha tal-CARIFORUM isegwu l-istess skeda ta’ liberalizzazzjoni.
• Uża l-opzjoni tat-tiftix tal-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi biex issib l-informazzjoni eżatta dwar id-dazji u t-tariffi għall-prodott speċifiku tiegħek, filwaqt li tqis il-pajjiż tal-oriġini u tad-destinazzjoni tiegħu. Jekk ikollok xi dubju, ikkuntattja lill-awtoritajiet doganali tiegħek.
•  Hemm dispożizzjonijiet speċjali dwar l-importazzjoni tat-trab tal-ħalib lejn ir-Repubblika Dominikana - hemm kwoti tal-importazzjoni b'dazji doganali preferenzjali.

Regoli ta' oriġini

Sabiex jikkwalifika għal trattament preferenzjali, il-prodott tiegħek jeħtieġ li jissodisfa r-regoli tal-oriġini skont il-ftehim. Jekk jogħġbok iċċekkja l-“Għoddainterattiva ta’ Awtovalutazzjoni tar-Regoli tal-Oriġini (ROSA)” fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi biex tivvaluta jekk il-prodott tiegħek jissodisfax ir-regoli tal-oriġini u skopri kif tħejji d-dokumenti korretti.

Japplika l-kapitolu dwar ir-regoli tal-oriġini tal-FSE.

Rekwiżiti tal-prodott

Regoli u rekwiżiti tekniċi

Tgħallem dwar ir-rekwiżiti tekniċi, ir-regoli u l-proċeduri li l-oġġetti jridu jissodisfaw sabiex jiġu importati fl-Unjoni Ewropea.

Fittex ir-regoli u r-regolamenti speċifiċi applikabbli għall-prodott tiegħek u l-pajjiż ta’ oriġini tiegħu billi tuża l-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi. Biex tara r-rekwiżiti għall-prodott tiegħek, l-ewwel trid tidentifika l-kodiċi doganali tiegħu. Jekk ma tafx il-kodiċi doganali, tista 'tfittexha bl-isem tal-prodott tiegħek fil-magna tat-tiftix inkorporata.

Rekwiżiti tas-saħħa u s-sikurezza SPS

• Tgħallem dwar l-istandards tas-saħħa, tas-sikurezza, sanitarji u fitosanitarji (SPS) li l-oġġetti jridu jissodisfaw sabiex jiġu importati fl-Unjoni Ewropea.
• Fittex ir-regoli dwar is-saħħa, is-sikurezza u l-SPS applikabbli għall-prodott tiegħek u l-pajjiż ta’ oriġini tiegħu fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi. Biex tara r-rekwiżiti għall-prodott tiegħek, l-ewwel trid tidentifika l-kodiċi doganali tiegħu. Jekk ma tafx il-kodiċi doganali, tista 'tfittex bl-isem tal-prodott tiegħek bil-magna tat-tiftix inkorporata.

Dokumenti u proċeduri ta’ żdoganar tal-merkanzija

Provi tal-oriġini

Biex jikkwalifikaw għal rati ta’ dazju preferenzjali, il-prodotti li joriġinaw fil-pajjiżi tal-FSE jridu jkunu akkumpanjati minn prova tal-oriġini. Il-prova tal-oriġini tibqa’ valida għal 10 xhur. Dan jista’ jkun jew:

• Ċertifikat ta' Moviment EUR.1 - maħruġ mill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż esportatur. L-esportatur (jew ir-rappreżentant awtorizzat) li japplika għal ċertifikat irid ikun lest li jippreżenta dokumenti li jagħtu prova tal-istatus oriġinarju tal-prodotti kkonċernati fuq talba u jissodisfa r-rekwiżiti l-oħra tal-Protokoll dwar ir-regoli tal-oriġini. Evidenza ta’ status oriġinarju hija valida għal perjodu ta’ għaxar xhur mid-data tal-ħruġ.
• Dikjarazzjoni tal-fattura – maħruġa minn kwalunkwe esportatur, għal kunsinni b’valur ta’ EUR 6 000 jew inqas, jew minn esportaturi approvati, għal kunsinni ta’ kwalunkwe valur. Meta timla dikjarazzjoni ta’ fattura, għandek tkun lest li tissottometti dokumenti li jagħtu prova tal-istatus oriġinarju tal-prodotti tiegħek u tissodisfa r-rekwiżiti l-oħra tal-Protokoll dwar ir-regoli tal-oriġini.

Trattament kumulattiv

Fil-każ ta’ pretensjonijiet ta’ akkumulazzjoni fir-rigward tal-użu ta’ materjali minn sieħeb tal-FSE, minn stat tal-AKP għajr Stat tal-CARIFORUM, jew minn PTEE, jew ta’ ħidma jew ta’ pproċessar imwettqa f’dawk il-pajjiżi, l-evidenza li jeħtieġ li tipprovdi lill-awtoritajiet doganali hija:

• għall-materjali fornuti, ċertifikat tal-moviment EUR.1, jew dikjarazzjoni tal-fornitur;
• għall-ħdim jew l-ipproċessar imwettqa, dikjarazzjoni separata tal-fornitur.

Dikjarazzjoni separata tal-fornitur għandha tiġi ppreżentata fuq il-fattura, in-nota tal-konsenja, jew xi dokument kummerċjali ieħor, fir-rigward ta’ kull konsenja ta’ materjali fornuti, b’deskrizzjoni sħiħa ta’ dawk il-materjali.

Dokumenti oħra

• Skopri dwar dokumenti u proċeduri oħra ta’ żdoganar tal-merkanzija meħtieġa għall-importazzjoni fl-Unjoni Ewropea.

Proprjetà Intellettwali u Indikazzjonijiet Ġeografiċi

• Id-dispożizzjonijiet relatati mad-drittijiet tal-awtur ifittxu li jiżguraw li d-detenturi tad-drittijiet kemm mill-UE kif ukoll mill-istati tal-CARIFORUM ikunu kkumpensati b’mod adegwat għall-użu tax-xogħlijiet tagħhom. Għalhekk, id-detenturi tad-drittijiet tal-CARIFORUM li jixtiequ jesportaw prodotti jew servizzi bid-drittijiet tal-awtur lejn l-UE għandhom isibuha aktar faċli li jiksbu remunerazzjoni għall-użu ta’ tali prodotti u servizzi.
• L-EPA (il-Kapitolu dwar is-Servizzi) fih impenji dwar l-aċċess għas-suq minn 27 Stat tal-UE (minbarra l-Belġju) għall-iskambju ta’ servizzi ta’ divertiment, ħlief dawk awdjoviżivi. Dan ifisser li l-artisti, il-mużiċisti u prattikanti kulturali oħra tal-CARIFORUM, li huma rreġistrati bħala negozju, jistgħu jibagħtu lill-membri jew lill-impjegati tagħhom f'27 stat tal-UE biex jipprovdu servizzi ta' divertiment, bħal prestazzjonijiet, li huma protetti bid-drittijiet tal-awtur u bi drittijiet relatati.
• In-negozjati dwar il-ftehim biex jiġu protetti l-indikazzjonijiet ġeografiċi (IĠ) għadhom għaddejjin

• Sib informazzjoni speċifika dwar il-leġiżlazzjoni tal-UE għall-PI u l-IĠ, kif ukoll il-politika tal-UE dwar id-DPI lejn il-pajjiżi l-anqas żviluppati u dawk li qed jiżviluppaw
• Sib informazzjoni ġenerali dwar il-Proprjetà Intellettwali u l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi

Kummerċ fis-Servizzi

Peress li l-FSE huwa asimmetriku favur l-istati tal-Karibew, il-CARIFORUM tiftaħ 65-75% tas-swieq tagħhom billi tiffoka fuq setturi bl-akbar impatt fuq l-iżvilupp u fejn l-investiment u t-trasferiment tat-teknoloġija huma meħtieġa, filwaqt li l-UE tiftaħ 90% tas-suq tas-servizzi tagħha.

Iż-żewġ naħat bħalissa qed jiddiskutu:

• it-turiżmu
• l-attivazzjoni tal-Protokoll Kulturali
• it-twaqqif ta' Kumitat għas-Servizzi

Jekk jogħġbok

• Sib informazzjoni speċifika dwar is-suq tal-UE għas-Servizzi
• Sib informazzjoni ġenerali dwar ir-regoli, ir-regolamenti u l-faċilitajiet li jirregolaw il-kummerċ fis-servizzi

L-Akkwist Pubbliku

• Sib informazzjoni speċifika dwar is-suq tal-UE tal-akkwist pubbliku
• Sib informazzjoni ġenerali dwar il-leġiżlazzjoni dwar l-akkwist pubbliku, ir-regoli u l-aċċess għal swieq differenti

L-investiment

• Sib informazzjoni speċifika dwar l-investimenti minn barra l-pajjiż fl-UE
• Sib informazzjoni ġenerali li tippermetti l-investiment tiegħek barra minn pajjiżek 

Oħrajn (kompetizzjoni, TSD)

L-FSE jgħin l-iżvilupp tal-Karibew permezz ta’ integrazzjoni akbar fil-kummerċ globali u reġjonali u opportunitajiet ġodda tas-suq:

• il-ftuħ tal-kummerċ fis-servizzi u l-investiment
• tagħmilha aktar faċli biex isir in-negozju fil-Karibew - inklużi regoli biex tiġi żgurata kompetizzjoni ġusta
• l-għoti ta’ appoġġ finanzjarju mill-UE biex jgħin:
  • il-gvernijiet jimplimentaw in-negozji tal-FSE
  • l-użu tal-FSE biex jiġi esportat aktar u jiġi attirat aktar investiment estern

Kompetizzjoni

Mill-2014, l-UE waqqfet is-sussidji fuq l-esportazzjoni fuq il-prodotti kollha esportati lejn il-pajjiżi tal-FSE.

L-UE mminimizzat il-miżuri b’effetti ta’ distorsjoni tal-produzzjoni u tal-kummerċ.

Jekk l-industrija lokali tiġi mhedda minħabba żidiet qawwija fl-importazzjoni mill-Ewropa, l-EPAs jippermettu li jiġu attivati miżuri biex jipproteġu s-setturi industrijali u l-industrija li għadha tibda.

Żvilupp sostenibbli

Il-FSE huwa bbażat b'mod espliċitu fuq l-elementi "essenzjali u fundamentali" stabbiliti fil-Ftehim ta' Cotonou, jiġifieri d-drittijiet tal-bniedem, il-prinċipji demokratiċi, l-istat tad-dritt, u l-governanza tajba. Il-FSE għalhekk fihom ftit mill-aktar lingwaġġ b’saħħtu dwar id-drittijiet u l-iżvilupp sostenibbli disponibbli fil-ftehimiet tal-UE.

• Il-“klawżola ta’ nuqqas ta’ eżekuzzjoni” tfisser li “miżuri xierqa” (kif stabbilit skont il-Ftehim ta’ Cotonou) jistgħu jittieħdu jekk kwalunkwe parti tonqos milli tissodisfa l-obbligi tagħha fir-rigward tal-elementi essenzjali. Dan jista’ jinkludi s-sospensjoni tal-benefiċċji kummerċjali.
• L-istituzzjonijiet konġunti tal-FSE għandhom il-kompitu li jimmonitorjaw u jivvalutaw l-impatt tal-implimentazzjoni tal-FSE fuq l-iżvilupp sostenibbli tal-Partijiet. F'konformità mal-Ftehim ta' Cotonou, hemm rwol ċar għas-soċjetà ċivili u l-membri tal-parlament.

Integrazzjoni reġjonali

Il-pajjiżi tal-CARIFORUM qed jintegraw aktar mill-qrib ma' xulxin. Il-FSE jgħin billi jagħmilha aktar faċli li jiġu esportati oġġetti u servizzi bejn:

• il-pajjiżi kollha li jiffurmaw il-CARIFORUM
• 17-il territorju tal-Karibew b'rabtiet diretti mal-pajjiżi tal-UE (erba' "reġjuni ultraperiferiċi" Franċiżi u 13-il territorju extra-Ewropew - sitta Brittaniċi, sitta Olandiżi u wieħed Franċiż)
• L-istati tal-CARIFORUM impenjaw ruħhom li joffru lil xulxin l-istess preferenzi li jagħtu lill-UE (għadhom ma ġewx implimentati bis-sħiħ)
• Bejn l-2014 u l-2020, l-UE pprovdiet €346 miljun taħt il-Programm ta’ Kooperazzjoni Reġjonali. 

Il-bini tal-kapaċità u l-assistenza teknika

L-UE qed tgħin lill-gvernijiet tal-Karibew biex jissodisfaw l-impenji tagħhom, bil-modi li ġejjin

• L-ewwel nett, l-UE qed tiffinanzja strutturi ta' implimentazzjoni tal-FSE fil-Karibew kollu. Dawn huma bbażati fil-ministeri nazzjonali tal-kummerċ, u fid-Direttorat tal-CARIFORUM fis-Segretarjat tal-Komunità tal-Karibew (CARICOM).
• It-tieni nett, taħt il-FEŻ tagħha, l-UE ilha tiffinanzja l-implimentazzjoni tal-FSE u l-programmi ta’ Żvilupp tas-Settur Privat għall-gvernijiet u n-negozji mill-2012. Filwaqt li tingħaqad ma’ diversi korpi tal-Karibew u internazzjonali, l-UE tgħin lill-pajjiżi tal-Karibew
  • jimmodernizzaw il-mod kif jgħollu t-taxxi u jiġbru l-istatistika
  • tgħin lin-negozji jilħqu l-istandards tal-UE dwar is-saħħa, is-sikurezza u l-ambjent
  • jiddiversifikaw l-ekonomiji tagħhom billi jappoġġaw it-tkabbir tas-settur tas-servizzi tagħhom
  • L-istabbiliment ta' aġenziji għall-kompetizzjoni, id-difiża tal-kummerċ u miżuri
    ta' salvagwardja L-għoti ta' assistenza teknika fil-qasam tal-IPR
• It-tielet, l-UE qed tinvesti biex tgħin lill-gvernijiet jintegraw b’modi oħra
  • madwar CARICOM: bil-ħolqien ta' Suq Uniku u Ekonomija Unika (CSME)
  • fir-RD u l-Haiti: it-trawwim ta’ kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn it-tnejn
  • fil-Karibew tal-Lvant: billi tiġi segwita integrazzjoni aktar mill-qrib
• Ir-raba’, l-UE qed tiffinanzja wkoll ħidma simili permezz tal-programmi speċifiċi għall-pajjiż tagħha
  • l-istati kollha għandhom koordinaturi u strutturi tal-FSE fis-seħħ
  • kważi l-istati kollha implimentaw ir-rawnds progressivi ta' tnaqqis fit-tariffi fl-2011 u l-2013, l-2015 u l-2017 kif miftiehem fil-FSE
  • għaddejja ħidma biex tissaħħaħ il-CROSQ, korp reġjonali għall-istandards, u l-CAHFSA, aġenzija reġjonali għas-sikurezza tal-ikel stabbilita fl-2010.

Istituzzjonijiet konġunti

L-UE għenet ukoll biex l-FSE jitqiegħed fil-prattika billi ħadmet mal-pajjiżi tal-Karibew biex jiġu stabbiliti diversi istituzzjonijiet ġodda konġunti bejn il-Karibew u l-Ewropa.

Dawn il-korpi huma maħsuba biex jimmonitorjaw il-modi li bihom iż-żewġ reġjuni jimplimentaw il-ftehim fil-prattika. Huma maħsuba wkoll biex jiżguraw li l-FSE jagħti riżultati pożittivi, u biex isolvu kwalunkwe problema jekk tinqala’.

Is-sitt Istituzzjonijiet konġunti tal-CARIFORUM-UE:

• Kunsill Konġunt
• Kumitat għall-Kummerċ u l-Iżvilupp (T&DC)
• Kumitat Parlamentari
• Kumitat Konsultattiv
• Kumitat Speċjali dwar il-Kooperazzjoni Doganali u l-Faċilitazzjoni tal-Kummerċ
• Kumitat Speċjali dwar l-Agrikoltura.

Għajnuna lin-negozji tal-Karibew

L-UE qed tgħin ukoll biex tpoġġi l-FSE fil-prattika permezz tas-sħubija tagħha mal-Caribbean Export, aġenzija mifruxa mal-Karibew li tippromwovi l-kummerċ u l-investiment madwar ir-reġjun.

L-UE qed tiffinanzja programmi biex tgħin lill-Esportazzjoni tal-Karibew taħdem mill-qrib ma 'kumpaniji tal-Karibew, sabiex ikunu jistgħu jagħmlu użu mill-EPA biex jiżviluppaw il-produzzjoni u l-esportazzjoni tagħhom aktar, kemm lejn pajjiżi oħra tal-Karibew kif ukoll lejn l-UE.

L-aġenzija taħdem ukoll mar-Reġjuni Ultraperiferiċi (ORs) u l-Pajjiżi u Territorji Extra-Ewropej (OCTs) tal-UE fil-Karibew, biex tixpruna l-kummerċ bejniethom u l-bqija tar-reġjun.

Kooperazzjoni Kulturali

Il-Protokoll dwar il-Kooperazzjoni Kulturali jistabbilixxi l-qafas għal kooperazzjoni akbar dwar skambji rigward attivitajiet kulturali, u oġġetti u servizzi bejn il-CARIFORUM u l-UE.

Links u dokumenti utli

• L-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi – dak kollu li għandek bżonn tkun taf għall-esportazzjonijiet/importazzjonijiet speċifiċi tiegħek minn/lejn l-UE
• Esportazzjoni tal-Karibew- aġenzija mifruxa mar-reġjun kollu li tappoġġja lill-esportaturi tal-Karibew
• Ċentru għall-Iżvilupp tal-Intrapriża CDE- aġenzija li tgħin lin-negozji jsiru aktar kompetittivi
• L-Assoċjazzjoni tal-Karibew tal-Aġenziji għall-Promozzjoni tal-Investiment- tinkludi rabtiet mal-15-il aġenzija għall-promozzjoni tal-investiment tal-Istati tal-CARIFORUM
• L-UE tappoġġa l-għajnuna għall-pajjiżi tal-Karibew għall-kummerċ
• L-UE għandha delegazzjoni għall-istati tal-CARIFORUM kif ukoll delegazzjonijiet oħra għall-istati membri
• Ir-regoli tal-oriġini skont il-Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika (FSE) CARIFORUM-UE