EPO SADC — Ontwikkelingsgemeenschap van zuidelijk Afrika

De economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de SADC (EPO) maakt het voor mensen en bedrijven uit beide regio’s gemakkelijker om te investeren in en handel te drijven met elkaar, en om de ontwikkeling in heel zuidelijk Afrika te stimuleren. Lees hoe de economische partnerschapsovereenkomst van de EU met vijf SADC-landen uw handel ten goede kan komen.

De overeenkomst in een oogopslag

De economische partnerschapsovereenkomst(EPO) tussen de EU en de Ontwikkelingsgemeenschap van zuidelijk Afrika (SADC ), waaronder Botswana, Lesotho, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika en Eswatini (voorheen Swaziland), heeft op 10 juni 2016 de SADC-EPO-overeenkomst ondertekend. De EPO is op 10 oktober 2016 voorlopig in werking getreden en Mozambique past deze sinds 4 februari 2018 voorlopig toe.

De SADC-EPO is een op ontwikkeling gerichte handelsovereenkomst die asymmetrische toegang verleent aan de partners in de SADC-EPO-groep. Zij kunnen gevoelige producten beschermen tegen volledige liberalisering en vrijwaringsmaatregelen invoeren wanneer de invoer uit de EU te snel toeneemt. In een hoofdstuk over samenwerking worden handelsgerelateerde gebieden aangewezen die voor financiering in aanmerking komen. De overeenkomst bevat ook een hoofdstuk over duurzame ontwikkeling, dat betrekking heeft op sociale en milieukwesties.

Wat de handel in goederen betreft, omvat de nieuwe markttoegang betere handelsvoorwaarden, met name op het gebied van landbouw en visserij, onder meer voor wijn, suiker, visserijproducten, bloemen en vruchten in blik. Van haar kant zal de EU betekenisvolle nieuwe markttoegang krijgen tot de douane-unie van zuidelijk Afrika (producten zoals tarwe, gerst, kaas, vleesproducten en boter).

Begunstigde landen

  • Botswana
  • Lesotho
  • Mozambique
  • Namibië
  • Zuid-Afrika
  • Eswatini (Swaziland)

De overige zes leden van de Ontwikkelingsgemeenschap van zuidelijk Afrika — de Democratische Republiek Congo, Madagaskar, Malawi, Mauritius, Zambia en Zimbabwe — maken deel uit van of onderhandelen over EPO’s met de EU als onderdeel van andere regionale groepen, namelijk Centraal-Afrika of Oost- en Zuidelijk Afrika.

Asymmetrische bepalingen ten gunste van de SADC-landen

De EPO voorziet in asymmetrische bepalingen ten gunste van SADC-EPO-landen, zoals de uitsluiting van gevoelige producten van de liberalisering, flexibele oorsprongsregels, naast bijzondere waarborgen en maatregelen voor de landbouw, levensmiddelen en opkomende industrieën.

  • SADC-EPO-landen kunnen vijf bilaterale vrijwaringsmaatregelen activeren en de invoerrechten verhogen indien de invoer uit de EU zo sterk of zo snel toeneemt dat zij de binnenlandse productie dreigen te verstoren.
  • indien de EU een vrijwaringsmaatregel uit hoofde van de WTO-regels toepast, biedt de EU haar SADC-EPO-partners een verlengbare vrijstelling van 5 jaar van de toepassing ervan, zodat SADC-EPO-landen hun uitvoer kunnen voortzetten.

Tarieven

  • de EU verleent 100 % rechten- en contingentvrije toegang tot alle invoer uit Botswana, Lesotho, Mozambique, Namibië en Swaziland. De toegang tot de EU-markt is permanent, volledig en vrij voor alle producten. De EU schrapt de douanerechten op 98,7 % van de invoer uit Zuid-Afrika in het kader van specifieke kwantitatieve contingenten.
  • landen die deel uitmaken van de douane-unie van zuidelijk Afrika (Botswana, Lesotho, Namibië, Zuid-Afrika en Eswatini) heffen douanerechten op ongeveer 86 % van de invoer uit de EU af. Mozambique schrapt douanerechten op 74 % van de invoer uit de EU
  • alle douanerechten zijn opgenomen in de bijlagen I, II en III bij de EPO tussen de EU en de SADC.

 

Gebruik de zoekoptie van My Trade Assistant om de exacte informatie te vinden over rechten en tarieven voor uw specifieke product, rekening houdend met het land van herkomst en bestemming. In geval van twijfel kunt u contact opnemen met uw douaneautoriteiten

Oorsprongsregels

Om voor een preferentiële behandeling in aanmerking tekomen, moet uw product voldoen aan de oorsprongsregels van de overeenkomst. Raadpleeg de „Oorsprongsregels Zelfbeoordeling (ROSA) in My Trade Assistant om na te gaan of uw product aan de oorsprongsregels voldoet en hoe u de juiste documenten kunt opstellen.

Algemene informatie over de oorsprongsregels en de oorsprongsprocedures is te vinden in dit deel.

Oorsprong is de „economische nationaliteit” van verhandelde goederen. Bent u nieuw op het onderwerp, dan vindt u een inleiding op de belangrijkste concepten in de rubriek „Goederen”.

Oorsprongsregels

 

Om voor een preferentiële behandeling in aanmerking tekomen, moet uw product voldoen aan de oorsprongsregels van de overeenkomst. Raadpleeg de interactieve tool „Oorsprongsregels voor zelfbeoordeling (ROSA) in My Trade Assistant om te beoordelen of uw product aan de oorsprongsregels voldoet en hoe u de juiste documenten kunt opstellen.

Hieronder vindt u algemene informatie over de oorsprongsregels.

Waar vind ik de oorsprongsregels?

De oorsprongsregels zijn opgenomen in Protocol I betreffende de definitie van het begrip „producten van oorsprong” en methoden van administratieve samenwerking (PB L 250 van 16.9.2016, blz. 1924) bij de economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de SADC. Raadpleeg ook de Gids voor de toepassing van Protocol 1 bij de SADC-EU-EPO.

Is mijn product van oorsprong uit de EU of een SADC-EPO-staat?

Om in aanmerking te komen voor het lagere of nultarief in het kader van de economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de SADC moet een product van oorsprong zijn uit de EU of een SADC-EPO-staat.

Een product wordt beschouwd van oorsprong te zijn uit de EU of uit een SADC-EPO-staat, indien het

  • geheel en al in de EU of in een SADC-EPO-staat zijn verkregen of
  • vervaardigd in de EU of in een SADC-EPO-staat met gebruikmaking van niet van oorsprong zijnde materialen, mits deze materialen een toereikende be- of verwerking hebben ondergaan door te voldoen aan de productspecifieke regels in bijlage II
    Zie ook bijlage 1 „Inleidende aantekeningen”bij productspecifieke oorsprongsregels. Voorts voorziet bijlage II, onder a), in afwijkingen van de productspecifieke voorschriften voor bepaalde producten.

Het product moet ook voldoen aan alle andere toepasselijke eisen van het hoofdstuk (bijvoorbeeld ontoereikende be- of verwerking, de regel van niet-wijziging). Er zijn ook enkele extra flexibiliteit om u te helpen aan productspecifieke regels te voldoen (bijvoorbeeld tolerantie of cumulatie).

 

Voorbeelden van productspecifieke regels in handelsovereenkomsten van de EU

  • De regel van de toegevoegde waarde — de waarde van alle gebruikte materialen die niet van oorsprong zijn mag niet hoger zijn dan een bepaald percentage van de prijs af fabriek van het product
  • De wijziging van de tariefindeling — het productieproces leidt tot een wijziging van de tariefindeling tussen de niet van oorsprong zijnde materialen en het eindproduct, bijvoorbeeld de productie van papier (hoofdstuk 48 van het geharmoniseerd systeem) uit niet van oorsprong zijnde pulp (hoofdstuk 47 van het geharmoniseerd systeem)
  • Specifieke bewerkingen — een specifiek productieproces is vereist, bijvoorbeeld het spinnen van vezels voor garens; dergelijke regels worden meestal gebruikt in de textiel- en kledingsector en in de chemische sector.
  • Een combinatie van deze verschillende regels is mogelijk, waarbij de verschillende regels als alternatief of in combinatie worden nageleefd.

Tips om u te helpen aan de productspecifieke regels te voldoen

De overeenkomst biedt extra flexibiliteit om u te helpen te voldoen aan productspecifieke regels, zoals tolerantie of cumulatie.

Tolerantie
  • in de economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de SADC mag de producent op grond van de tolerantieregel niet van oorsprong zijnde materialen gebruiken die normaliter door de productspecifieke regel verboden zijn tot 15 % van de prijs af fabriek van het product.
  • deze tolerantie kan niet worden gebruikt om de in de productspecifieke voorschriften vermelde maximumwaarde van niet van oorsprong zijnde materialen te overschrijden.
  • specifieke toleranties zijn van toepassing op textiel en kleding die zijn ingedeeld in de hoofdstukken 50 tot en met 63 van het geharmoniseerd systeem, die zijn opgenomen in de aantekeningen 5 tot en met 6 van bijlage 1 „Inleidende aantekeningen”
Cumulering

De economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de SADC voorziet in:

  • bilaterale cumulatie, waardoor materialen van oorsprong uit een SADC-EPO-staat kunnen worden meegeteld als van oorsprong uit de EU (en omgekeerd) wanneer zij bij de vervaardiging van een product worden gebruikt.
  • volledige cumulatie, waardoor de be- of verwerking van niet van oorsprong zijnde materialen in de EU in aanmerking kan worden genomen, kan in een SADC-EPO-staat (en omgekeerd) in aanmerking worden genomen bij de beoordeling of u aan de productspecifieke regel voldoet.
  • diagonale cumulatie, op grond waarvan i) materialen van oorsprong uit een SADC-EPO-staat, een andere EPO-staat in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan of een land of gebied overzee van de EU en ii) in die landen verrichte be- of verwerkingen respectievelijk als van oorsprong of als verricht in een SADC-EPO-staat of de EU kunnen worden beschouwd wanneer zij bij de vervaardiging van een product worden gebruikt, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan, waaronder administratieve samenwerkingsovereenkomsten tussen de twee landen waaruit de oorsprong wordt gecumuleerd. Deze cumulatie is niet van toepassing op i) materialen van GS 1604 tot en met 1605 van oorsprong uit de Stille Oceaan en ii) materialen van oorsprong uit Zuid-Afrika die niet rechten- en contingentvrij in de EU kunnen worden ingevoerd.   
  • cumulatie met betrekking tot materialen waarop in de EU een rechtenvrije meestbegunstigingsbehandeling van toepassing is, waardoor exporteurs in een SADC-EPO-staat niet van oorsprong zijnde materialen die bij invoer in de EU in aanmerking zouden komen voor een rechten- en contingentvrije behandeling in het kader van de meestbegunstigingstarieven van de EU, kunnen meetellen alsof zij van oorsprong zijn uit die SADC-EPO-staat, wanneer zij in een aldaar geproduceerd product zijn opgenomen, op voorwaarde dat ten aanzien van dit materiaal uit het land van oorsprong geen antidumping- of antiontwijkingsrechten van toepassing zijn
  • cumulatie met betrekking tot materialen vanoorsprong uit andere landen die in aanmerking komen voor preferentiële rechten- en contingentvrije toegang tot de EU, waardoor materialen van oorsprong uit landen die rechten- en contingentvrije toegang tot de EU hebben, kunnen worden meegeteld als van oorsprong uit een SADC-EPO-staat indien zij bij de vervaardiging van een product worden gebruikt, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Deze cumulatie is momenteel niet van toepassing.
Afwijkingen

Op verzoek van een SADC-EPO-staat kan onder specifieke voorwaarden een specifieke afwijking worden toegestaan om soepelere oorsprongsregels mogelijk te maken voor specifieke producten van oorsprong uit specifieke landen. Momenteel zijn er geen specifieke afwijkingen van toepassing.

Overige voorschriften

Het product moet ook voldoen aan alle andere toepasselijke eisen van het protocol, zoals ontoereikende be- of verwerking of de regel van rechtstreeks vervoer:

Vervoer door een derde land: regel van rechtstreeks vervoer

In de economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de SADC moeten producten van oorsprong van de EU naar een SADC-EPO-staat (en omgekeerd) worden vervoerd zonder in een derde land verder te worden verwerkt.

Sommige handelingen kunnen in een derde land worden uitgevoerd als de producten onder douanetoezicht blijven, zoals:

  • aanbrengen of aanbrengen van merktekens, etiketten, zegels of documentatie om de naleving van specifieke binnenlandse voorschriften van het land van invoer te waarborgen
  • producten in goede staat bewaren
  • opslag
  • opsplitsen van zendingen

In geval van twijfel kunnen de douaneautoriteiten de aangever verzoeken aan te tonen dat aan de voorwaarden is voldaan, dat op enigerlei wijze kan worden geleverd, met inbegrip van contractuele vervoersdocumenten zoals cognossementen of feitelijk of concreet bewijsmateriaal dat gebaseerd is op de markering of nummering van de colli of enig bewijs met betrekking tot de goederen zelf.

Teruggave van douanerechten

Terugbetaling van eerder betaalde rechten op niet van oorsprong zijnde materialen die worden gebruikt voor de vervaardiging van een product dat in het kader van een preferentieel tarief wordt uitgevoerd, is toegestaan op grond van de economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de SADC.

Oorsprongsprocedures

De oorsprongsprocedures in verband met het aanvragen van een preferentieel tarief en de controle door de douaneautoriteiten zijn vastgesteld in titel IV betreffende het bewijs van oorsprong en titel V inzake regelingen voor administratieve samenwerking.

Hoe kunt u aanspraak maken op een preferentieel tarief?

Om voor een preferentiële behandeling in aanmerking te komen, moet u een bewijs van oorsprong overleggen

  • u zult een van beide nodig hebben
  • het bewijs van oorsprong blijft geldig gedurende 10 maanden vanaf de datum van afgifte.
  • er is geen bewijs van oorsprong vereist wanneer
    • de totale waarde van de producten niet meer bedraagt dan 500 EUR voor kleine verpakkingen, of
    • 1,200 EUR voor producten die deel uitmaken van de persoonlijke bagage van reizigers
Certificaat inzake goederenverkeer EUR.1
  • een model van een EUR.1-certificaat is opgenomen in bijlage III en geeft instructies voor het invullen ervan.
  • Certificaten inzake goederenverkeer EUR.1 worden afgegeven door de douaneautoriteiten van het land van uitvoer.
  • de exporteur die het certificaat aanvraagt, moet bereid zijn documenten over te leggen waaruit de oorsprong van de betrokken producten blijkt.
Oorsprongsverklaring (eigen verklaring van de exporteur)

Exporteurs kunnen zelf verklaren dat hun product van oorsprong is uit de EU of een SADC-EPO-staat door een oorsprongsverklaring te verstrekken. Het kan worden gedaan door

  • een toegelaten exporteur, of
  • door een exporteur, mits de totale waarde van de zending niet meer dan 6,000 EUR bedraagt

 

Toegelaten exporteurs

De douaneautoriteiten van het land van uitvoer kunnen een exporteur die veelvuldig producten verzendt waarop deze overeenkomst van toepassing is, vergunning verlenen oorsprongsverklaringen op te stellen, ongeacht de waarde van de betrokken producten.

Een exporteur die een dergelijke vergunning aanvraagt, moet de douaneautoriteiten alle waarborgen bieden die nodig zijn om de oorsprong van de producten te controleren en na te gaan of aan de andere voorwaarden van dit protocol is voldaan.

In geval van misbruik kunnen de douaneautoriteiten de status van toegelaten exporteur intrekken.

 

Wat moet de oorsprongsverklaring bevatten?

  • om een oorsprongsverklaring op te stellen, moet de exporteur de volgende verklaring (in de juiste taal) op de factuur, de pakbon of een ander handelsdocument aanbrengen, afstempelen of afdrukken: „De exporteur van de producten waarop dit document betrekking heeft (douanevergunning nr....) ) verklaart dat, tenzij duidelijk anders is vermeld, deze producten van... preferentiële oorsprong zijn.”
  • de tekst van de oorsprongsverklaring kan worden opgesteld in elk van de officiële talen van de EU en is te vinden in bijlage IV. Neem contact op met uw douaneautoriteiten voor eventuele extra behoeften.
  • u moet uw oorsprongsverklaring met de hand ondertekenen. Als u een toegelaten exporteur bent, bent u van deze verplichting vrijgesteld op voorwaarde dat u uw douaneautoriteiten een schriftelijke verklaring doet toekomen dat u de volledige verantwoordelijkheid aanvaardt voor elke verklaring die u identificeert.

Indiening

  • een oorsprongsverklaring kan door de exporteur worden opgesteld bij de uitvoer van de producten waarop zij betrekking heeft, of na de uitvoer, mits zij in het land van invoer wordt aangeboden uiterlijk twee jaar na de invoer van de producten waarop zij betrekking heeft.
  • bij het invullen van een oorsprongsverklaring moet u bereid zijn documenten over te leggen waaruit de oorsprong van uw producten blijkt.

Controle van de oorsprong

De douaneautoriteiten kunnen nagaan of een ingevoerd product inderdaad van oorsprong is of aan andere oorsprongsvereisten voldoet. De economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de SADC is gebaseerd op de volgende beginselen:

  • de controle is gebaseerd op administratieve samenwerking tussen de douaneautoriteiten van de partij van invoer en de partij van uitvoer.
  • controles van de oorsprong van de producten worden uitgevoerd door de plaatselijke douane — bezoeken van de partij van invoer aan de exporteur zijn niet toegestaan

De autoriteiten van de partij van uitvoer bepalen de oorsprong en stellen de autoriteiten van de partij van invoer in kennis van de resultaten.

Productvoorschriften

Technische voorschriften en eisen

  • meer informatie over de technische vereisten, regels en procedures waaraan goederen moeten voldoen om in de Europese Unie te worden ingevoerd
  • zoek de specifieke regels en voorschriften die van toepassing zijn op uw product en het land van herkomst in de My Trade Assistant database

Gezondheids- en veiligheidseisen SPS-voorschriften

Douaneformaliteiten en -procedures

Voor een beschrijving van de wijze waarop de oorsprong van uw producten moet worden aangetoond om aanspraak te kunnen maken op preferentiële tarieven en van de regels in verband met de controle van de oorsprong door de douaneautoriteiten, zie het deel over oorsprongsregels hierboven.

Lees meer over andere douanedocumenten en -procedures die nodig zijn voor invoer in de Europese Unie.

Voor informatie over douaneprocedures voor in- en uitvoer in het algemeen, zie de website van DG Belastingen en douane-unie.

Intellectuele eigendom en geografische aanduidingen

De EPO omvat een bilateraal protocol tussen de EU en Zuid-Afrika inzake de bescherming van geografische aanduidingen en de handel in wijn en gedistilleerde dranken.

  • de EU beschermt meer dan 100 Zuid-Afrikaanse namen zoals Rooibos, de beroemde infusie uit Zuid-Afrika en talrijke wijnnamen zoals Stellenbosch en Paarl
  • Zuid-Afrika beschermt meer dan 250 EU-benamingen, verspreid over de categorieën levensmiddelen, wijnen en gedistilleerde dranken

Dit betekent bijvoorbeeld dat een producent in een ander land dan Zuid-Afrika een thee die is verwerkt uit een plant uit zijn eigen grondgebied niet onder de symbolische naam Rooibos in de handel kan brengen. Hetzelfde geldt voor traditionele EU-productnamen.

De handel in diensten

Overheidsopdrachten

Investeringen

Andere gebieden

Concurrentie

  • de EU heeft een einde gemaakt aan de exportsubsidies voor alle producten die naar SADC-EPO-landen worden uitgevoerd.
  • de EU heeft maatregelen met productie- en handelsverstorende effecten tot een minimum beperkt
  • als de lokale industrie wordt bedreigd door een toename van de invoer uit Europa, kunnen in het kader van EPO’s maatregelen worden genomen om industriële sectoren en opkomende industrieën te beschermen.

Geschillenbeslechting

In het kader van de SADC-EPO worden geschillen beslecht door middel van overleg of bemiddeling, en uiteindelijk door arbitrage. Na een arbitrageprocedure neemt de partij waartegen de klacht gericht is alle nodige maatregelen om aan de uitspraak te voldoen. In geval van niet-naleving heeft de andere partij recht op schadevergoeding of mag zij alle passende maatregelen nemen, zoals de verhoging van de rechten.

Duurzame ontwikkeling

De SADC-EPO is uitdrukkelijk gebaseerd op de „essentiële en fundamentele” elementen van de Overeenkomst van Cotonou, namelijk mensenrechten, democratische beginselen, de rechtsstaat en goed bestuur. De overeenkomst bevat dus enkele van de sterkste bewoordingen over rechten en duurzame ontwikkeling die in EU-overeenkomsten beschikbaar zijn.

  • de „niet-uitvoeringsclausule” houdt in dat „passende maatregelen” (zoals bepaald in de Overeenkomst van Cotonou) kunnen worden genomen indien een partij haar verplichtingen met betrekking tot de essentiële elementen niet nakomt. Dit kan de opschorting van handelsvoordelen omvatten.
  • de gezamenlijke EPO-instellingen hebben tot taak het effect van de uitvoering van EPO’s op de duurzame ontwikkeling van de partijen te monitoren en te beoordelen. In overeenstemming met de Overeenkomst van Cotonou is er een duidelijke rol weggelegd voor het maatschappelijk middenveld en de parlementsleden.

Regionale integratie

De SADC-EPO heeft evenzeer betrekking op de handel tussen de SADC-EPO-landen als op de handel met de EU.

  • de SADC-EPO-oorsprongsregels ondersteunen de ontwikkeling van nieuwe waardeketens in de regio. De cumulatiebepalingen maken het mogelijk om aan de EU-grens kortingtarieven toe te passen voor fruit dat in het ene land van de regio wordt geoogst en vervolgens in een ander land wordt bewaard en ingeblikt. Dit soort flexibele oorsprongsregels komt bedrijven in de agrovoedingssector, de visserij en de industrie ten goede.
  • de SADC-EPO harmoniseert de douanerechten van de Zuid-Afrikaanse douane-unie op invoer van oorsprong uit de EU en verbetert bijgevolg de werking van de douane-unie. Op die manier versterkt de SADC-EPO de regionale integratie.
  • elke SADC-EPO-staat heeft ermee ingestemd dat elk voordeel dat hij aan de EU heeft verleend, ook wordt uitgebreid tot de andere SADC-EPO-staten.

Capaciteitsopbouw en technische bijstand

De EU verleent technische bijstand „Hulp voor handel”. Dit helpt landen om hun douaneprocedures aan te passen en het papierwerk te verminderen. Voor u betekent dit minder haast bij het omgaan met de douane.

Nuttige links en documenten

Deze pagina delen:

Snelle links