Comhaontú Comhpháirtíochta Eacnamaíche Eatramhach idir an tAontas Eorpach agus Stáit san Aigéan Ciúin

Leis an gComhaontú Comhpháirtíochta Eacnamaíche idir an tAontas agus Stáit an Aigéin Chiúin (EPA) is fusa do dhaoine agus do ghnólachtaí ón dá réigiún infheistíocht a dhéanamh agus trádáil a dhéanamh lena chéile, agus dlús a chur leis an bhforbairt ar fud an Aigéin Chiúin. Foghlaim conas is féidir le EPA an Aontais le ceithre stát san Aigéan Ciúin leas a bhaint as do thrádáil.

Sracfhéachaint ar an gcomhaontú

Dhaingnigh Parlaimint na hEorpa EPA AE-an Aigéin Chiúin i mí Eanáir 2011 agus dhaingnigh Nua-Ghuine Phapua é i mí na Bealtaine 2011. Thosaigh rialtas Fhidsí ag cur an chomhaontaithe i bhfeidhm i mí Iúil 2014. D’aontaigh Samó don Chomhaontú i mí na Nollag 2018 agus tá sé á chur i bhfeidhm aige ó shin. D’aontaigh Oileáin Sholomón don Chomhaontú freisin i mí na Bealtaine 2020 agus tá sé á chur i bhfeidhm acu ó shin.

Chuir Tonga agus Timor-Leste in iúl don Choimisiún Eorpach go bhfuil sé ar intinn acu dul isteach sa EPA.

Osclaíonn EPA AE-an Aigéin Chiúin trádáil earraí leis an Aontas Eorpach. Áirítear sa chomhaontú

  • rochtain saor ó dhleacht agus saor ó chuóta ar mhargadh an Aontais le haghaidh gach earra a thagann ó stáit EPA san Aigéan Ciúin
  • a margaí a oscailt go neamhshiméadrach agus de réir a chéile d’earraí AE, agus na difríochtaí sna leibhéil forbartha agus in earnálacha íogaire á gcur san áireamh go hiomlán
  • roinnt earnálacha agus táirgí íogaire a eisiamh ó léirscaoileadh ar thaobh an Aigéin Chiúin
  • an fhéidearthacht atá ag Stáit an Aigéin Chiúin dleachtanna agus cuótaí a thabhairt isteach arís má chuireann allmhairí ón Aontas isteach ar a ngeilleagair áitiúla nó má tá baol ann go gcuirfidh siad isteach orthu
  • rialacha maidir le bacainní teicniúla ar thrádáil agus ar bhearta sláintíochta agus fíteashláintíochta chun cabhrú le honnmhaireoirí an Aigéin Chiúin caighdeáin allmhairithe an Aontais a chomhlíonadh
  • nósanna imeachta custaim éifeachtúla agus comhar feabhsaithe idir riaracháin
  • rialacha tionscnaimh feabhsaithe do tháirgí iascaigh phróiseáilte ón Aigéan Ciúin — an fhoráil ar a dtugtar “foinsiú domhanda” a bhfuil sé mar aidhm léi borradh a chur faoi chruthú agus faoi fhorbairt post sa réigiún.

Tíortha a thairbhíonn de

  • Fidsí
  • An Nua-Ghuine Phapua
  • Samó
  • Oileáin Sholomón

Tíortha a d’fhéadfadh a bheith ina dtairbhe amach anseo

  • Chuir Tonga in iúl go raibh sé ar intinn aige aontú don EPA
  • Chuir Timor-Leste in iúl go raibh sé ar intinn aige aontú don EPA
  • Tá an comhaontú fós oscailte d’aontachas na dtíortha ACC eile san Aigéan Ciúin

Forálacha neamhshiméadracha i bhfabhar thíortha an Aigéin Chiúin

Foráiltear sa Chomhaontú Comhpháirtíochta Eacnamaíche idir an tAontas agus réigiún an Aigéin Chiúin forálacha neamhshiméadracha i bhfabhar thíortha an Aigéin Chiúin, amhail táirgí íogaire a eisiamh ó léirscaoileadh, tréimhsí fada léirscaoilte, rialacha solúbtha tionscnaimh, chomh maith le coimircí agus bearta speisialta don talmhaíocht, don tslándáil bia agus do na naíonáin.

 

Cé go raibh margaí an Aontais oscailte go hiomlán láithreach bonn, osclaíonn stáit EPA an Aigéin Chiúin a gcuid margaí go páirteach agus de réir a chéile d’allmhairí ón Aontas, agus na difríochtaí sna leibhéil forbartha á gcur san áireamh go hiomlán.

Taraifí

  • Tugann an tAontas rochtain 100 % saor ó dhleacht agus saor ó chuóta do na hallmhairí uile a thagann ó thíortha EPA an Aigéin Chiúin. Tá rochtain bhuan, iomlán agus saor in aisce ar gach táirge ar mhargadh an Aontais.
  • Deireadh a chur, i bpáirt agus de réir a chéile, le tíortha EPA an Aigéin Chiúin mar seo a leanas
    • D’oscail Nua-Ghuine Phapua a margadh go deonach do 88 % d’allmhairí an Aontais ón gcéad lá (fiú dá mba rud é go mbainfeadh sí tairbhe as idirthréimhse 15 bliana)
    • Tá a margadh á oscailt ag Fidsí do 87 % d’allmhairí ón Aontas thar 15 bliana
    • Osclaíonn Samó a mhargadh do 80 % d’allmhairí ón Aontas thar 20 bliain
    • Osclaíonn Oileáin Sholomón a margadh do 83 % d’allmhairí ón Aontas thar 15 bliana
  • Má thagann borradh tobann ar allmhairiú roinnt earraí de chuid an Aontais isteach i dtíortha EPA an Aigéin Chiúin, is féidir le tíortha EPA an Aigéin Chiúin cosaintí amhail cuótaí iompórtála agus athbhunú dleachtanna a chur i bhfeidhm faoi chúinsí áirithe.

 

Bain úsáid as an rogha cuardaigh Mo Chúntóir Trádála chun teacht ar an eolas cruinn maidir le dleachtanna agus taraifí do tháirge ar leith, ag cur san áireamh a thír thionscnaimh agus a cheann scríbe. Má tá amhras ort, déan teagmháil le d’údaráis chustaim.

 

Rialacha tionscnaimh

D’fhonn cáiliú do chóireáil fhabhrach, beidh ar do tháirge a shásamh na rialacha tionscnaimh faoin gcomhaontú. Seiceáil an “Uirlis FéinmheasúnaitheRialacha Tionscnaimh (ROSA)”idirghníomhach i mo Chúntóir Trádála chun a mheas an gcomhlíonann do tháirge na rialacha tionscnaimh agus chun a fháil amach conas na doiciméid chearta a ullmhú.

Tá faisnéis ghinearálta faoi na rialacha tionscnaimh agus faoi na nósanna imeachta tionscnaimh le fáil sa roinn seo.

Is é an tionscnamh ‘náisiúntacht eacnamaíoch’ na n-earraí trádáilte. Má tá tú nua ar an ábhar, is féidir leat réamheolas a fháil ar na príomhchoincheapa i rannán na n-earraí.

Rialacha tionscnaimh

Chun cáiliú don ráta fabhrach, ní mór do tháirge cloí le rialacha áirithe a chruthaíonn a thionscnamh.

Cá bhfaighidh mé na rialacha tionscnaimh?

Leagtar amach na rialacha tionscnaimh i bPrótacal II maidir le sainmhíniú an choincheapa “táirgí tionscnaimh” agus modhanna comhair riaracháin an Chomhaontaithe Comhpháirtíochta Eacnamaíche idir an tAontas agus Stáit an Aigéin Chiúin.

An ón Aontas Eorpach nó ó stát EPA an Aigéin Chiúin a thionscnaíonn mo tháirge?

Chun go gcáileoidh do tháirge do tharaif fhabhrach níos ísle nó nialais faoin gComhaontú Comhpháirtíochta Eacnamaíche idir an tAontas Eorpach agus Stáit an Aigéin Chiúin, ní mór dó a bheith de thionscnamh stát EPA san Aontas Eorpach nó san Aigéan Ciúin. Meastar gur de thionscnamh an Aontais Eorpaigh nó de thionscnamh stáit CCE san Aigéan Ciúin é táirge, más táirge é

Ní mór don táirge gach ceanglas eile is infheidhme a shonraítear sa Chaibidil a chomhlíonadh freisin (mar shampla oibriú nó próiseáil neamhleor, riail an iompair dhírigh). Tá roinnt solúbthachtaí breise ann freisin chun cabhrú leat rialacha táirgeshonracha a chomhlíonadh (mar shampla caoinfhulaingt nó carnadh).

 

Samplaí de rialacha táirgeshonracha i gComhaontuithe Trádála an Aontais

  • an riail bhreisluacha — ní féidir luach na n-ábhar neamhthionscnaimh uile a úsáidtear a bheith níos mó ná céatadán áirithe de phraghas an táirge díreach ón monarcha.
  • an t-athrú ar aicmiú taraife — is é an toradh a bhíonn ar an bpróiseas táirgthe athrú ar aicmiú taraife idir na hábhair neamhthionscnaimh agus an táirge deiridh e.g. táirgeadh páipéir (Córas Comhchuibhithe Caibidil 48) ó laíon neamhthionscnaimh (Córas Comhchuibhithe Caibidil 47);
  • oibríochtaísonracha — tá gá le próiseas táirgthe ar leith, mar shampla snáithíní a shníomh le haghaidh snáthanna. Úsáidtear rialacha den sórt sin den chuid is mó in earnálacha na dteicstílí agus na n-éadaí, agus na gceimiceán.
  • is féidir teaglaim de na rialacha éagsúla sin a bheith ann agus na rialacha éagsúla á gcomhlíonadh de rogha air sin nó i dteannta a chéile.

Leideanna chun cabhrú leat cloí leis na rialacha táirgeshonracha

Soláthraíonn an comhaontú solúbthacht bhreise chun cabhrú leat cloí le rialacha táirgeshonracha, amhail lamháltas nó carnadh.

Lamháltas
  • leis an riail lamháltais, ceadaítear don táirgeoir úsáid a bhaint as ábhair neamhthionscnaimh a thoirmisctear de ghnáth leis an riail tháirgeshonrach suas le 15 % de phraghas an táirge díreach ón monarcha
  • ní féidir an lamháltas sin a úsáid chun aon tairseach d’ábhair neamhthionscnaimh uasta a shárú, ar ábhair iad a shloinntear mar luach a liostaítear sna rialacha táirgeshonracha
  • tá feidhm ag lamháltais shonracha maidir le teicstílí agus éadaí a aicmítear i gCaibidlí 50 go 63 den Chóras Comhchuibhithe, a áirítear i Nótaí 5 go 6 d’Iarscríbhinn 1 ‘Nótaí tosaigh’
Carnadh

Déantar foráil sa chomhaontú maidir leis na cineálacha carntha tionscnaimh seo a leanas

  • carnadh déthaobhach, lenar féidir ábhair de thionscnamh stát CCE san Aigéan Ciúin a áireamh mar ábhair de thionscnamh an Aontais Eorpaigh (agus vice versa) nuair a úsáidtear iad chun táirge a mhonarú
  • carnadh iomlán, lenar féidir ábhair neamhthionscnaimh a áireamh mar ábhair de thionscnamh an Aontais nó stáit EPA an Aigéin Chiúin, nuair a oibrítear nó nuair a phróiseáiltear iad sna tíortha sin nó i stáit ACC eile nó i dTíortha agus Críocha Thar Lear an Aontais
  • carnadh trasnánach, lenar féidir ábhair de thionscnamh aon stáit CCE san Aigéan Ciúin, stát ACC eile nó Tír nó Críoch thar lear de chuid an Aontais a áireamh amhail is dá mba de thionscnamh stát EPA san Aigéan Ciúin nó AE iad nuair a úsáidtear iad i dtáirgeadh táirge faoi choinníollacha áirithe. Éilítear leis an gcineál carntha sin go mbeidh comhaontú um chomhar riaracháin i bhfeidhm idir an dá thír ónar carnadh an tionscnamh.

Amhail ón 22 Feabhra 2019, féadfaidh an tAontas carnadh trasnánach a chur i bhfeidhm le stáit ACC áirithe agus le tíortha agus críocha thar lear an Aontais (IO C 69, 22.2.2019, lch. 2).

  • carnadh le tíortha comharsanachta i mbéal forbartha, lenar féidir ábhair de thionscnamh na dtíortha sin a áireamh mar ábhair de thionscnamh stáit san Aigéan Ciúin nuair a úsáidtear iad chun táirge a mhonarú, ar choinníoll go gcomhlíontar coinníollacha áirithe

Ceanglais eile

Ní mór don táirge gach ceanglas eile is infheidhme a shonraítear sa Phrótacal a chomhlíonadh freisin, amhail oibriú nó próiseáil neamhleor nó riail an iompair dhírigh:

Iompar trí thríú tír: riail an iompair dhírigh

Ní mór táirgí tionscnaimh a iompar ón Aontas chuig stát CCE san Aigéan Ciúin (agus vice-versa) gan tuilleadh próiseála a dhéanamh orthu i dtríú tír.

Ceadaítear loingseoireacht nó trádstóráil shealadach TRANS i dtríú tír má fhanann na táirgí faoi fhaireachas na n-údarás custaim agus mura ndéantar oibríochtaí orthu seachas

  • díluchtú
  • athluchtú
  • aon oibríocht atá deartha chun bail mhaith a choinneáil orthu

Féadfar táirgí tionscnaimh a iompar trí phíblíne trasna críche seachas críoch stáit CCE an Aigéin Chiúin nó AE.

Caithfear fianaise ar an iompar díreach a thabhairt chuig údaráis chustaim na tíre allmhairiúcháin.

Aistarraingt dleachta

Ceadaítear aisíoc dleachtanna a íocadh roimhe sin ar ábhair neamhthionscnaimh a úsáideadh chun táirge a tháirgeadh a onnmhairítear faoi tharaif fhabhrach faoin gComhaontú Comhpháirtíochta Eacnamaíche idir an tAontas agus Stáit an Aigéin Chiúin.

Nósanna imeachta tionscnaimh

Ní mór d’onnmhaireoirí agus d’allmhaireoirí nósanna imeachta tionscnaimh a leanúint. Leagtar amach nósanna imeachta tionscnaimh a bhaineann le héilimh ar tharaif fhabhrach agus ar fhíorú ag údaráis chustaim i dTeideal IV maidir le cruthúnas tionscnaimh agus i dTeideal V maidir le socruithe le haghaidh comhair riaracháin. Soiléiríonn siad, mar shampla:

  • tionscnamh táirge a dhearbhú
  • chun roghanna a éileamh
  • gur féidir leis na húdaráis chustaim tionscnamh táirge a fhíorú.

Conas taraif fhabhrach a éileamh?

Chun tairbhe a bhaint as cóir fhabhrach, ní mór duit cruthúnas tionscnaimh a sholáthar.

  • beidh ort ceachtar
    • deimhniú gluaiseachta EUR.1 nó
    • dearbhú tionscnaimh
  • tá an cruthúnas tionscnaimh bailí ar feadh tréimhse 10 mí ón dáta eisiúna
  • níl cruthúnas ar thionscnamh de dhíth nuair nach sáraíonn luach iomlán na dtáirgí
    • EUR 500 do phacáistí beaga
    • EUR 1,200 do bhagáiste pearsanta

Cruthúnas Tionscnaimh

Deimhniú gluaiseachta EUR.1

  • Is iad údaráis chustaim na tíre onnmhairíochta a eisíonn deimhnithe gluaiseachta EUR.1
  • Áirítear deimhniú samplach EUR.1 inIarscríbhinn III agus tugtar treoracha maidir lena chur i gcrích
  • an t-onnmhaireoir atá ag cur isteach ar an deimhniú, ba cheart dó a bheith sásta doiciméid a chur isteach lena gcruthaítear stádas tionscnaimh na dtáirgí lena mbaineann

Dearbhú tionscnaimh (féindearbhú ón onnmhaireoir)

  • is féidir le honnmhaireoirí féindearbhú a dhéanamh gur de thionscnamh an Aontais Eorpaigh nó stáit CCE san Aigéan Ciúin atá a dtáirge trí dhearbhú tionscnaimh a sholáthar. Is féidir an dearbhú tionscnaimh a dhéanamh tríd an méid seo a leanas a dhéanamh:
    • onnmhaireoir ceadaithe, nó
    • aon onnmhaireoir, mura bhfuil luach iomlán na dtáirgí níos mó ná EUR 6,000

 

Onnmhaireoirí ceadaithe

Is féidir le honnmhaireoirí faoin gcomhaontú seo údarú a lorg óna n-údaráis chustaim chun dearbhuithe tionscnaimh a tharraingt suas le haghaidh táirgí ar luach ar bith.

Ní mór don onnmhaireoir ráthaíochtaí leordhóthanacha a thabhairt do na húdaráis chustaim gur féidir stádas tionscnaimh na dtáirgí agus comhlíonadh na gceanglas eile go léir atá sa chomhaontú (Prótacal) a fhíorú.

Féadfaidh na húdaráis chustaim stádas formheasta an onnmhaireora a tharraingt siar i gcás aon mhí-úsáide.

Cad ba cheart a bheith sa dearbhú tionscnaimh?

  • ba cheart don onnmhaireoir an dearbhú seo a leanas a chlóscríobh, a stampáil nó a phriontáil ar an sonrasc, ar an nóta seachadta nó ar dhoiciméad tráchtála eile lena sainaithnítear an táirge (Iarscríbhinn IV): “Onnmhaireoir na dtáirgí a chumhdaítear leis an doiciméad seo (údarú custaim Uimh.... ) go ndearbhaíonn sí, ach amháin i gcás ina gcuirtear a mhalairt in iúl go soiléir, gur de thionscnamh fabhrach... na táirgí sin.”
  • is féidir an dearbhú tionscnaimh a dhéanamh in aon cheann de theangacha oifigiúla an Aontais Eorpaigh
  • ní mór duit do dhearbhú tionscnaimh a shíniú de láimh. Más onnmhaireoir formheasta thú, tá tú díolmhaithe ón gceanglas seo ar choinníoll go dtugann tú gealltanas i scríbhinn do d’údaráis chustaim go nglacann tú freagracht iomlán as aon dearbhú a shainaithníonn tú

Aighneacht

  • féadfaidh an t-onnmhaireoir dearbhú tionscnaimh a dhéanamh nuair a onnmhaireofar na táirgí lena mbaineann sé, nó tar éis a n-onnmhairithe ar choinníoll go dtíolactar sa tír allmhairithe é tráth nach déanaí ná dhá bhliain tar éis na táirgí lena mbaineann sé a allmhairiú
  • agus dearbhú tionscnaimh á líonadh isteach agat, ba cheart duit a bheith sásta doiciméid a chur isteach lena gcruthaítear stádas tionscnaimh do tháirgí

Fíorú tionscnaimh

Féadfaidh na húdaráis chustaim a fhíorú an táirge tionscnaimh é táirge allmhairithe nó an gcomhlíonann sé ceanglais tionscnaimh eile. Tá an fíorú bunaithe ar

  • comhar riaracháin idir údaráis chustaim an allmhairiúcháin agus an Páirtí onnmhairiúcháin
  • seiceálacha a dhéanann na húdaráis chustaim áitiúla — ní cheadaítear cuairteanna an Pháirtí allmhairiúcháin ar an onnmhaireoir

Is iad údaráis an Pháirtí onnmhairiúcháin a chinneann an tionscnamh agus a chuireann údaráis an Pháirtí allmhairiúcháin ar an eolas faoi na torthaí.

Ceanglais táirge

Rialacha agus ceanglais theicniúla

  • foghlaim faoi na ceanglais theicniúla, na rialacha teicniúla agus na nósanna imeachta teicniúla nach mór d’earraí a chomhlíonadh chun iad a allmhairiú san Aontas Eorpach
  • Cuardaigh na rialacha agus na rialacháin shonracha is infheidhme maidir le do tháirge agus maidir lena thír thionscnaimh i mo Chúntóir Trádála

Ceanglais sláinte agus sábháilteachta SPS

Doiciméid agus nósanna imeachta imréitigh saincheaptha

Chun tuairisc a fháil ar conas tionscnamh do tháirgí a chruthú chun taraifí fabhracha a éileamh agus ar rialacha a bhaineann le fíorú tionscnaimh ag údaráis chustaim, féach an roinn maidir le rialacha tionscnaimh thuas.

Faigh amach faoi dhoiciméid agus nósanna imeachta imréitigh custaim eile a theastaíonn chun iompórtáil isteach san Aontas Eorpach.

Chun faisnéis a fháil faoi nósanna imeachta custaim maidir le hallmhairiú agus onnmhairiú i gcoitinne, tabhair cuairt ar shuíomh gréasáin Ard-Stiúrthóireacht an Chánachais agus an Aontais Chustaim.

Maoin Intleachtúil agus Tásca Geografacha

Trádáil i Seirbhísí

Soláthar Poiblí

Infheistíocht

Limistéir eile

Iomaíocht

  • ó 2014 i leith, tá deireadh curtha ag an Aontas le fóirdheontais easpórtála ar gach táirge a onnmhairítear chuig tíortha EPA
  • tá bearta íoslaghdaithe déanta ag an Aontas le táirgeadh agus saobhadh trádála
  • má tá tionscal áitiúil faoi bhagairt mar gheall ar bhorradh ar allmhairí ón Eoraip, ceadaítear le EPA an Aigéin Chiúin bearta a thionscnamh chun earnálacha tionsclaíocha agus tionscal naíonán a chosaint

Forbairt inbhuanaithe agus cearta an duine

Tá EPA idir an tAontas agus Stáit an Aigéin Chiúin bunaithe go sainráite ar na gnéithe “bunúsacha” a leagtar amach i gComhaontú Cotonou, i.e. cearta an duine, prionsabail dhaonlathacha, an smacht reachta, agus dea-rialachas.

  • ciallaíonn an “clásal maidir le neamhfhorghníomhú” gur féidir “bearta iomchuí” (mar a leagtar amach faoi Chomhaontú Cotonou) a dhéanamh má mhainníonn aon pháirtí a oibleagáidí a chomhlíonadh i leith na ngnéithe bunriachtanacha. D’fhéadfadh sé go n-áireofaí leis sin sochair trádála a chur ar fionraí.
  • tá sé de chúram ar chomhinstitiúidí CCE faireachán agus measúnú a dhéanamh ar thionchar chur chun feidhme EPA ar fhorbairt inbhuanaithe na bPáirtithe. I gcomhréir le Comhaontú Cotonou, tá ról soiléir ag an tsochaí shibhialta agus ag comhaltaí parlaiminte.

Forbairt acmhainní agus cúnamh teicniúil

Cuireann an tAontas cúnamh teicniúil ar fáil maidir le Cúnamh don Trádáil. Cuidíonn sé sin le tíortha a nósanna imeachta custaim a oiriúnú agus páipéarachas a laghdú. Chun tú, ciallaíonn sé seo níos lú hassle agus iad ag déileáil le custaim.

Naisc agus doiciméid úsáideacha

Roinn an leathanach seo:

Naisc thapa

  1. News
  2. Useful links

Ceisteanna Coitianta

  1. Nuair a thagraíonn an taraif do mheáchan, an bhfuil ollmheáchan nó glanmheáchan aici?
  2. Conas is féidir liom teacht ar an dleacht iompórtála a bhaineann le mo tháirge?
  3. Más mian liom mo tháirge a dhíol i roinnt Ballstát, an bhfuil dleachtanna iompórtála le híoc gach uair a théann mo tháirge isteach i dtír eile?
  4. An féidir liom liosta táirgí a ngearrtar dleacht iompórtála 0 % orthu a fháil?
  5. An gcuirtear dleachtanna máil i bhfeidhm ar leibhéal an Aontais nó ar an leibhéal náisiúnta?
  6. Cén chaoi a ngearrtar CBL san Aontas Eorpach?
  7. Conas is féidir liom cead a fháil chun iasc a onnmhairiú chuig an Aontas Eorpach?
  8. An gá do bhia a onnmhairítear chuig AE teacht ó bhunaíocht atá údaraithe ag an Aontas Eorpach?
  9. An gcaithfidh mé íoc as mo Chúntóir Trádála le haghaidh Seirbhísí agus Infheistíochta?
  10. Cé na teangacha i mo Chúntóir Trádála do Sheirbhísí agus Infheistíocht?