Comhaontú Comhpháirtíochta Eacnamaíche idir an tAontas Eorpach agus Stáit an Aigéin Chiúin

Leis an gComhaontú um Chomhpháirtíocht Eacnamaíoch idir an tAontas agus an tAigéan Ciúin (EPA), is fusa do dhaoine agus do ghnólachtaí ón dá réigiún infheistíocht a dhéanamh agus trádáil a dhéanamh lena chéile, agus an fhorbairt a spreagadh ar fud an Aigéin Chiúin. Foghlaim conas is féidir le EPA an AE agus ceithre stát san Aigéan Ciúin tairbhe a bhaint as do thrádáil.

Sracfhéachaint ar an gcomhaontú

Dhaingnigh Parlaimint na hEorpa agus Nua-Ghuine Phapua EPA an AE agus an Aigéin Chiúin i mí na Bealtaine 2011. Thosaigh rialtas Fhidsí ar an gcomhaontú a chur i bhfeidhm i mí Iúil 2014. D’aontaigh Samó leis an gComhaontú i mí na Nollag 2018 agus tá sé á chur i bhfeidhm aige ó shin. D’aontaigh Oileáin Sholomón freisin don Chomhaontú i mí na Bealtaine 2020 agus tá sé á chur i bhfeidhm ó shin i leith.

Chuir Tonga agus Tíomór Thoir in iúl don Choimisiún Eorpach go bhfuil sé ar intinn acu dul isteach sa EPA.

Osclaíonn EPA AE-an Aigéin Chiúin trádáil earraí leis an AE. Tá an méid seo a leanas san áireamh sa chomhaontú:

  • rochtain saor ó dhleacht agus saor ó chuóta ar mhargadh an AE do na hearraí uile a thagann ó EPA san Aigéan Ciúin
  • oscailt neamhshiméadrach agus de réir a chéile ar a margaí d’earraí AE, agus na difríochtaí idir leibhéil forbartha agus earnálacha íogaire á gcur san áireamh go hiomlán
  • eisiamh roinnt earnálacha agus táirgí íogaire ó léirscaoileadh ar thaobh an Aigéin Chiúin
  • an fhéidearthacht go ndéanfadh Stáit san Aigéan Ciúin dleachtanna agus cuótaí a thabhairt isteach an athuair má chuireann allmhairí ón AE isteach ar a ngeilleagair áitiúla nó má bhagraíonn siad cur isteach orthu
  • rialacha maidir le bacainní teicniúla ar thrádáil agus ar bhearta sláintíochta agus fíteashláintíochta chun cabhrú le honnmhaireoirí an Aigéin Chiúin caighdeáin allmhairithe an AE a bhaint amach
  • nósanna imeachta custaim éifeachtúla agus comhar feabhsaithe idir riaracháin
  • rialacha tionscnaimh feabhsaithe do tháirgí iascaigh próiseáilte ón Aigéan Ciúin – an fhoráil ar a dtugtar “foinsiú domhanda” a bhfuil sé mar aidhm léi borradh a chur faoi chruthú agus faoi fhorbairt post sa réigiún.

Tíortha tairbhiúla

  • Fidsí
  • Nua-Ghuine Phapua
  • Samó
  • Oileáin Sholomón

Tíortha tairbhiúla a d’fhéadfadh a bheith ann amach anseo

  • Chuir Tonga in iúl go bhfuil sé ar intinn aici aontú do EPA
  • Chuir Tíomór Thoir in iúl go bhfuil sé ar intinn aige aontú don EPA
  • Tá an comhaontú fós oscailte d’aontachas na dtíortha ACC san Aigéan Ciúin

Forálacha neamhshiméadracha i bhfabhar thíortha an Aigéin Chiúin

Foráiltear le EPA an Aontais Eorpaigh agus an Aigéin Chiúin forálacha neamhshiméadracha i bhfabhar thíortha an Aigéin Chiúin, amhail táirgí íogaire a eisiamh ó léirscaoileadh, tréimhsí fada léirscaoilte, rialacha solúbtha tionscnaimh, chomh maith le coimircí agus bearta speisialta don talmhaíocht, do shlándáil an tsoláthair bhia agus do thionscail naíonán.

 

Cé go raibh margaí an AE oscailte láithreach agus go hiomlán, osclaíonn stáit EPA an Aigéin Chiúin a gcuid margaí go páirteach agus de réir a chéile d’allmhairí ón AE, agus na difríochtaí sna leibhéil forbartha á gcur san áireamh ina n-iomláine.

Taraifí

  • Tugann an tAontas Eorpach rochtain saor ó dhleacht agus saor ó chuóta do 100 % ar gach allmhaire a thagann ó thíortha EPA san Aigéan Ciúin. Tá rochtain ar mhargadh an AE buan, iomlán agus saor in aisce do gach táirge.
  • Cuireann tíortha EPA san Aigéan Ciúin deireadh de réir a chéile le dualgais go páirteach agus de réir a chéile mar a leanas:
    • D’oscail Nua-Ghuine Phapua a margadh go deonach do 88 % d’allmhairí AE ón gcéad lá (fiú dá mbainfeadh sé tairbhe as idirthréimhse 15 bliana)
    • Tá Fidsí ag cur a mhargaidh ar fáil do 87 % d’allmhairí ón Aontas Eorpach thar 15 bliana
    • Osclaíonn Samó a mhargadh do 80 % d’allmhairí ón Aontas Eorpach thar 20 bliain
    • Osclaíonn Oileáin Sholomón a mhargadh do 83 % d’allmhairí ón Aontas Eorpach thar 15 bliain
  • Má bhíonn borradh tobann faoi allmhairí roinnt earraí AE isteach i dtíortha EPA san Aigéan Ciúin, is féidir le tíortha EPA san Aigéan Ciúin coimircí ar nós cuótaí iompórtála agus tabhairt isteach athuair dleachtanna a chur i bhfeidhm faoi chúinsí áirithe.

 

Úsáid an rogha cuardaigh atá ag Mo Chúntóir Trádála chun teacht ar an bhfaisnéis chruinn faoi dhleachtanna agus faoi tharaifí a bhaineann le do tháirge ar leith, agus tír thionscnaimh agus ceann scríbe an táirge sin á gcur san áireamh. Má bhíonn amhras ort, téigh i dteagmháil le d’údaráis chustaim.

 

Rialacha maidir le tionscnamh

Chun cáiliú do chóir fhabhrach, beidh ar do tháirge na rialacha tionscnaimh faoin gcomhaontú a chomhlíonadh. Féach ar anuirlis idirghníomhach "Rialacha Féinmheasúnaithe maidir le Rialacha Tionscnaimh (ROSA)” atá in Mo Chúntóir Trádála chun a mheas an gcomhlíonann do tháirge na rialacha tionscnaimh agus chun a fháil amach conas na doiciméid chearta a ullmhú.

Is féidir teachtar fhaisnéis ghinearálta faoina rialacha tionscnaimh agus faoi na nósanna imeachta tionscnaimh sa roinn seo.

Is é is bunús le ‘náisiúntacht eacnamaíoch’ na n-earraí a thrádáiltear. Má tá tú nua ar an ábhar, is féidir leat teacht ar réamhrá ar na príomhchoincheapa sa rannóg earraí.

Rialacha maidir le tionscnamh

Chun cáiliú don ráta fabhrach, ní mór do tháirge cloí le rialacha áirithe a chruthaíonn a thionscnamh.

Cá bhfaighidh mé na rialacha tionscnaimh?

Tá na rialacha tionscnaimh leagtha amach i bPrótacal II maidir le sainmhíniú an choincheapa “táirgí tionscnaimh” agus modhanna comhair riaracháin Chomhaontú Comhpháirtíochta Eacnamaíche AE-Aigéan Ciúin.

An de thionscnamh an AE nó stát EPA an Aigéin Chiúin mo tháirge?

Chun go gcáileoidh do tháirge do tharaif fhabhrach níos ísle nó náid faoin gComhaontú um Chomhpháirtíocht Eacnamaíoch idir an AE agus réigiún an Aigéin Chiúin, ní mór dó a thionscnamh san AE nó i stát EPA san Aigéan Ciúin. Meastar gur táirge de thionscnamh an AE nó de thionscnamh stáit EPA maidir leis an Aigéan Ciúin é, má tá sé

Ina theannta sin, ní mór don táirge na ceanglais eile is infheidhme a shonraítear sa Chaibidil a chomhlíonadh (mar shampla oibriú nó próiseáil neamhleor, riail an iompair dhírigh). Tá roinnt solúbthachtaí breise ann freisin chun cabhrú leat cloí le rialacha a bhaineann go sonrach leis an táirge (mar shampla lamháltas nó carnadh).

 

Samplaí de rialacha a bhaineann go sonrach le táirge i gComhaontuithe Trádála AE

  • An riail bhreisluacha — ní féidir le luach na n-ábhar neamhthionscnaimh go léir a úsáideadh a bheith níos mó ná céatadán áirithe de phraghas an táirge díreach ón monarcha.
  • an t-athrú ar rangú taraife — is é an toradh atá ar an bpróiseas táirgthe ná athrú ar rangú taraife idir na hábhair neamhthionscnaimh agus an táirge deiridh e.g. táirgeadh páipéir (Córas Comhchuibhithe Caibidil 48) ó laíon neamhthionscnaimh (Córas Comhchuibhithe Caibidil 47);
  • Oibríochtaí sonracha — tá gá le próiseas sonrach táirgthe, mar shampla snáithíní a shníomh le haghaidh snátha. Baintear úsáid as rialacha den sórt sin den chuid is mó in earnáil na dteicstílí agus na n-éadaí, agus in earnáil na gceimiceán.
  • is féidir teaglaim de na rialacha éagsúla sin a bheith ann agus na rialacha éagsúla á gcomhlíonadh nó á gcomhlíonadh i dteannta a chéile.

Leideanna chun cabhrú leat cloí leis na rialacha a bhaineann go sonrach le táirge

Tugann an comhaontú breis solúbthachta duit chun cloí le rialacha a bhaineann go sonrach le táirge ar leith, amhail lamháltas nó carnadh.

Caoinfhulaingt
  • leis an riail lamháltais is féidir leis an táirgeoir ábhair neamhthionscnaimh a úsáid a mbíonn cosc orthu de ghnáth de réir riail an táirge shonraigh suas le 15 % de phraghas an táirge díreach ón monarcha a úsáid
  • ní féidir an lamháltas sin a úsáid chun aon tairseach d’uasmhéid ábhar neamhthionscnaimh arna sloinneadh de réir luacha atá liostaithe sna rialacha maidir le táirgí sonracha a shárú
  • Tá feidhm ag lamháltais shonracha maidir le teicstílí agus éadaí atá aicmithe i gCaibidlí 50 go 63 den Chóras Comhchuibhithe, a áirítear sna Nótaí 5 go 6 d’Iarscríbhinn 1 “Nótaí tosaigh”
Carnadh

Déantar foráil sa chomhaontú do na cineálacha carntha tionscnaimh seo a leanas

  • carnadh déthaobhach, lenar féidir ábhair a thionscnaíonn i stát EPA don Aigéan Ciúin a áireamh mar ábhair de thionscnamh AE (agus vice versa) nuair a úsáidtear iad chun táirge a mhonarú
  • carnadh iomlán, lenar féidir ábhair neamhthionscnaimh a áireamh mar thionscamh de thionscnamh AE nó de thionscnamh stáit EPA an Aigéin Chiúin, más sna tíortha sin nó i stáit ACC nó i dtíortha agus críocha thar lear eile de chuid an Aontais a d’oibrigh nó a phróiseáiltear iad
  • carnadh trasnánach, lenar féidir ábhair de thionscnamh aon stáit EPA san Aigéan Ciúin, stát ACC eile nó tír nó críoch thar lear de chuid AE a áireamh amhail is dá mba de thionscnamh stáit EPA san Aigéan Ciúin nó de thionscnamh AE iad nuair a úsáidtear iad chun táirge a tháirgeadh faoi choinníollacha áirithe. Éilíonn an cineál carntha sin go bhfuil comhaontú um chomhar riaracháin i bhfeidhm idir an dá thír óna bhfuil tionscnamh carntha.

Amhail ón 22 Feabhra 2019, féadfaidh AE carnadh trasnánach a chur i bhfeidhm le stáit áirithe ACC agus le tíortha agus críocha thar lear AE (IO C 69, 22.2.2019, lch. 2).

  • Carnadh le tíortha comharsanachta atá i mbéal forbartha, lenar féidir ábhair a thionscnaíonn sna tíortha sin a áireamh mar charnadh de thionscnamh stáit san Aigéan Ciúin nuair a úsáidtear iad chun táirge a mhonarú, ar choinníoll go gcomhlíontar coinníollacha áirithe

Ceanglais eile

Ní mór don táirge freisin na ceanglais eile go léir is infheidhme a shonraítear sa Phrótacal a chomhlíonadh, amhail oibriú nó próiseáil neamhleor nó an riail maidir le hiompar díreach:

Iompar trí thríú tír: Riail an iompair dhírigh

Ní mór táirgí tionscnaimh a iompar ón AE chuig stát EPA san Aigéan Ciúin (agus a mhalairt) gan tuilleadh próiseála a dhéanamh orthu i dtríú tír.

Ceadaítear trasloingsiú nó stórasú sealadach i dtríú tír má fhanann na táirgí faoi fhaireachas na n-údarás custaim agus mura dtéann siad faoi oibríochtaí seachas

  • díluchtú
  • athlódáil
  • aon oibríocht a ceapadh chun bail mhaith a choimeád orthu

Féadfar táirgí tionscnaimh a iompar trí phíblíne trasna críche seachas críoch stáit EPA an Aigéin Chiúin nó AE.

Ní mór fianaise maidir le hiompar díreach a thabhairt d’údaráis chustaim na tíre allmhairithe.

Aistarraingt dleachta

Faoin gComhaontú um Chomhpháirtíocht Eacnamaíoch idir an tAontas agus réigiún an Aigéin Chiúin ceadaítear aisíoc dleachtanna a íocadh roimhe sin ar ábhair neamhthionscnaimh a úsáideadh chun táirge a tháirgeadh a onnmhairítear faoi tharaif fhabhrach.

Nósanna imeachta maidirle tionscnamh

Ní mór d’onnmhaireoirí agus d’allmhaireoirí nósanna imeachta tionscnaimh a leanúint. Leagtar amach nósanna imeachta tionscnaimh a bhaineann le héilimh ar tharaif fhabhrach agus ar fhíorú a dhéanfaidh údaráis chustaim i dTeideal IV maidir le cruthúnas tionscnaimh agus i dTeideal V maidir le socruithe le haghaidh comhair riaracháin. Soiléiríonn siad an méid seo a leanas, mar shampla:

  • tionscnamh táirge a dhearbhú
  • chun sainroghanna a éileamh
  • gur féidir leis na húdaráis chustaim tionscnamh táirge a fhíorú.

Conas taraif fhabhrach a éileamh?

Chun tairbhe a bhaint as cóir fhabhrach, ní mór duit cruthúnas tionscnaimh a sholáthar.

  • beidh ort ceachtar den dá rud seo a leanas a dhéanamh:
    • deimhniú gluaiseachta EUR.1 nó
    • dearbhú tionscnaimh
  • tá an cruthúnas ar thionscnamh bailí ar feadh tréimhse 10 mhí ón dáta a n-eiseofar é.
  • ní theastaíonn cruthúnas ar thionscnamh i gcás nach dtéann luach iomlán na dtáirgí thar
    • EUR500 do phacáistí beaga
    • EUR1,200 do bhagáiste pearsanta

Cruthúnas ar Thionscamh

Deimhniú gluaiseachta EUR.1

  • Eisíonn údaráis chustaim na tíre onnmhairithe deimhnithe gluaiseachta EUR.1
  • Áirítear inIarscríbhinn III deimhniú EUR.1 agus treoracha lena chomhlánú
  • ba cheart don onnmhaireoir a bhfuil iarratas á dhéanamh aige ar an deimhniú a bheith ullamh doiciméid a thíolacadh lena gcruthaítear stádas tionscnaimh na dtáirgí lena mbaineann

Dearbhú tionscnaimh (féindearbhú ag an onnmhaireoir)

  • Is féidir le honnmhaireoirí féindearbhú a dhéanamh go dtionscnaíonn a dtáirge san AE nó i stát EPA san Aigéan Ciúin trí dhearbhú tionscnaimh a sholáthar. Is féidir an dearbhú tionscnaimh a dhéanamh tríd an méid seo a leanas a dhéanamh:
    • onnmhaireoir formheasta, nó
    • aon onnmhaireoir, mura mó ná EUR6,000 luach iomlán na dtáirgí

 

Onnmhaireoirí formheasta

Féadfaidh onnmhaireoirí faoin gcomhaontú seo údarú a iarraidh ar a n-údaráis chustaim dearbhuithe tionscnaimh a dhéanamh amach i leith táirgí de luach ar bith.

Ní mór don onnmhaireoir ráthaíochtaí leordhóthanacha a thabhairt do na húdaráis chustaim gur féidir stádas tionscnaimh na dtáirgí agus comhlíonadh cheanglais eile uile an chomhaontaithe (Prótacal) a fhíorú.

Féadfaidh údaráis chustaim an stádas onnmhaireora formheasta a tharraingt siar i gcás aon mhí-úsáide.

Cad ba cheart a bheith sa dearbhú tionscnaimh?

  • Ba cheart don onnmhaireoir an dearbhú seo a leanas a chló, a stampáil nó a phriontáil ar an sonrasc, ar an nóta seachadta nó ar dhoiciméad tráchtála eile lena sainaithnítear an táirge (Iarscríbhinn IV): “Tá onnmhaireoir na dtáirgí a chumhdaítear leis an doiciméad seo (údarú custaim Uimh.... ) go ndearbhaíonn sé, ach amháin nuair a chuirtear a mhalairt in iúl go soiléir, gur de thionscnamh fabhrach... na táirgí sin.”
  • is féidir an dearbhú tionscnaimh a dhéanamh in aon cheann de theangacha oifigiúla an Aontais Eorpaigh
  • ní mór duit do dhearbhú tionscnaimh a shíniú de láimh. Más onnmhaireoir formheasta thú, tá tú díolmhaithe ón gceanglas sin ar choinníoll go dtugann tú gealltanas i scríbhinn d’údaráis chustaim go nglacfaidh tú freagracht iomlán as aon dearbhú a shainaithníonn tú

Tíolacadh

  • féadfaidh an t-onnmhaireoir dearbhú tionscnaimh a dhéanamh i gcás ina n-onnmhaireofar na táirgí lena mbaineann sé, nó tar éis onnmhairiú a dhéanamh ar choinníoll go dtíolacfar é sa tír allmhairíochta tráth nach déanaí ná dhá bhliain tar éis na táirgí lena mbaineann sé a allmhairiú.
  • agus dearbhú maidir le tionscnamh á líonadh isteach agat, ba cheart duit doiciméid a chur isteach lena gcruthaítear stádas tionscnaimh do tháirgí

Fíorú tionscnaimh

Féadfaidh na húdaráis chustaim a fhíorú an de thionscnamh táirge allmhairithe é nó an gcomhlíonann sé ceanglais eile maidir le tionscnamh. Tá an fíorú bunaithe ar

  • comhar riaracháin idir údaráis chustaim an Pháirtí allmhairíochta agus an Pháirtí onnmhairíochta
  • seiceálacha a dhéanfaidh údaráis chustaim áitiúla – ní cheadaítear cuairteanna a thug an Páirtí allmhairíochta ar an onnmhaireoir

Is iad údaráis an Pháirtí onnmhairíochta a chinnfidh an tionscnamh agus a chuirfidh údaráis an Pháirtí allmhairíochta ar an eolas faoi na torthaí.

Ceanglais táirge

Rialacha teicniúla agus ceanglais theicniúla

  • eolas faoi na ceanglais theicniúla, na rialacha agus na nósanna imeachta nach mór d’earraí a chomhlíonadh chun go n-iompórtálfar iad san Aontas Eorpach
  • Cuardaigh na rialacha agus na rialacháin shonracha is infheidhme maidir le do tháirge agus a thír thionscnaimh i mo Chúntóir Trádála

Ceanglais sláinte agus sábháilteachta SPS

Doiciméid agus nósanna imeachta imréitigh custaim

Chun cur síos a dhéanamh ar conas cruthúnas a thabhairt ar thionscnamh do chuid táirgí chun taraifí fabhracha a éileamh agus rialacha a bhaineann le fíorú tionscnaimh ag údaráis chustaim, féach an roinn maidir le rialacha tionscnaimh thuas.

Faigh amach faoi na doiciméid agus na nósanna imeachta eile a bhaineann le himréiteach custaim is gá chun iompórtáil isteach san Aontas Eorpach.

Chun faisnéis a fháil faoi nósanna imeachta custaim le haghaidh allmhairiú agus onnmhairiú i gcoitinne, tabhair cuairt ar shuíomh gréasáin Ard-Stiúrthóireacht an Chánachais agus an Aontais Chustaim.

Maoin Intleachtúil agus Tásca Geografacha

Trádáil i Seirbhísí

Soláthar Poiblí

Infheistíocht

Réimsí eile

Iomaíocht

  • ó 2014 i leith, tá an tAontas Eorpach tar éis deireadh a chur le fóirdheontais onnmhairiúcháin ar na táirgí go léir a onnmhairíodh chuig tíortha EPA
  • rinne an tAontas Eorpach bearta a íoslaghdú le táirgeadh agus le saobhadh trádála
  • má tá tionscal áitiúil faoi bhagairt mar gheall ar allmhairiú isteach ón Eoraip, ceadaíonn EPA an Aigéin Chiúin bearta a chur i bhfeidhm chun earnálacha tionsclaíocha agus tionscal naíonán a chosaint

Forbairt inbhuanaithe agus cearta an duine

Tá EPA an Aontais agus an Aigéin Chiúin bunaithe go sainráite ar na gnéithe “riachtanacha agus bunúsacha” a leagtar amach i gComhaontú Cotonou, i.e. cearta an duine, prionsabail dhaonlathacha, an smacht reachta, agus an dea-rialachas.

  • ciallaíonn “clásal neamh-fhorghníomhaithe” gur féidir “bearta iomchuí” (mar a leagtar amach faoi Chomhaontú Cotonou) a ghlacadh má theipeann ar pháirtí ar bith a chuid oibleagáidí a chomhlíonadh i dtaca leis na gnéithe riachtanacha. D’fhéadfadh fionraí sochar trádála a bheith san áireamh leis sin.
  • cuirtear de chúram ar chomhinstitiúidí EPA monatóireacht agus measúnú a dhéanamh ar thionchar chur i bhfeidhm EPA ar fhorbairt inbhuanaithe na bPáirtithe. I gcomhréir le Comhaontú Cotonou, tá ról soiléir ag an tsochaí shibhialta agus ag comhaltaí na Parlaiminte.

Forbairt acmhainní agus cúnamh teicniúil

Cuireann an AE cúnamh teicniúil ar fáil don Trádáil. Cuidíonn sé sin le tíortha a nósanna imeachta custaim a chur in oiriúint agus páipéarachas a laghdú. Chun tú, ciallaíonn sé seo níos lú hassle nuair a bhíonn tú ag déileáil le custaim.

Naisc agus doiciméid úsáideacha

Roinn an leathanach seo:

Naisc thapa

  1. News
  2. Useful links

Ceisteanna Coitianta

  1. Nuair a thagraíonn an taraif do mheáchan, an bhfuil ollmheáchan nó glanmheáchan aici?
  2. Conas is féidir liom teacht ar an dleacht iompórtála a bhaineann le mo tháirge?
  3. Más mian liom mo tháirge a dhíol i roinnt Ballstát, an bhfuil dleachtanna iompórtála le híoc gach uair a théann mo tháirge isteach i dtír eile?
  4. An féidir liom liosta táirgí a ngearrtar dleacht iompórtála 0 % orthu a fháil?
  5. An gcuirtear dleachtanna máil i bhfeidhm ar leibhéal an Aontais nó ar an leibhéal náisiúnta?
  6. Cén chaoi a ngearrtar CBL san Aontas Eorpach?
  7. Conas is féidir liom cead a fháil chun iasc a onnmhairiú chuig an Aontas Eorpach?
  8. An gá do bhia a onnmhairítear chuig AE teacht ó bhunaíocht atá údaraithe ag an Aontas Eorpach?
  9. An gcaithfidh mé íoc as mo Chúntóir Trádála le haghaidh Seirbhísí agus Infheistíochta?
  10. Cé na teangacha i mo Chúntóir Trádála do Sheirbhísí agus Infheistíocht?