Ασφάλιση εμπορευμάτων

Όταν τα εμπορεύματα αποτελούν αντικείμενο διεθνούς εμπορίου, η ασφάλιση αποτελεί σημαντική πτυχή της μεταφοράς αγαθών. Τα εμπορεύματα εκτίθενται τόσο σε συνήθεις όσο και σε έκτακτους κινδύνους. Οι συνήθεις κίνδυνοι σχετίζονται με το χειρισμό, την αποθήκευση, τη φόρτωση ή τη μεταφορά εμπορευμάτων, ενώ οι έκτακτοι κίνδυνοι μπορεί να περιλαμβάνουν ταραχές, απεργίες, τρομοκρατία κ.λπ.

Τα ασφαλιστικά έγγραφα είναι σημαντικά για τον εκτελωνισμό. Η ακόλουθη ενότητα παρέχει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα διάφορα είδη ασφαλιστικών εγγράφων, ανάλογα με το είδος της μεταφοράς.

Η ασφάλιση φορτίου είναι μια συμφωνία για την προστασία των εμπορευμάτων από απώλειες ή ζημίες που προκαλούνται από κίνδυνο που καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Ένα τιμολόγιο ασφάλισης συνήθως απαιτείται μόνο για τον εκτελωνισμό, εάν τα σχετικά στοιχεία δεν αναγράφονται στο εμπορικό τιμολόγιο.

Υπάρχει διαφορά μεταξύ της ασφάλισης φορτίου και της ασφάλισης αστικής ευθύνης του μεταφορέα. Όσον αφορά την ασφάλιση φορτίου, οι κίνδυνοι που καλύπτονται και η σταθερή αποζημίωση της σύμβασης εξαρτώνται από την εταιρεία εξαγωγής ή το άτομο.

Αντιθέτως, η ασφάλιση αστικής ευθύνης του μεταφορέα διέπεται από διαφορετικούς κανόνες. Ανάλογα με το μέσο μεταφοράς, η αποζημίωση περιορίζεται από το βάρος και την αξία των εμπορευμάτων.

Το τυποποιημένο πεδίο εφαρμογής της ευθύνης του μεταφορέα καθορίζεται στις ακόλουθες διεθνείς συμβάσεις.

Οδικές μεταφορές

Οι διεθνείς οδικές εμπορευματικές μεταφορές διέπονται από τη σύμβαση για τη σύμβαση της διεθνούς οδικής μεταφοράς εμπορευμάτων (σύμβαση CMR), η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη το 1956.

Σύμφωνα με τη σύμβαση αυτή, οι οδικοί μεταφορείς δεν ευθύνονται για την απώλεια ή τη ζημία των εμπορευμάτων εάν μπορούν να αποδείξουν ότι η απώλεια ή η ζημία προκλήθηκε από:

• το(τα) ίδιο(-α) ελάττωμα(-α) των εμπορευμάτων
• ανωτέρα βία (απρόβλεπτες περιστάσεις)
• υπαιτιότητα του φορτωτή ή του παραλήπτη.

Δεν υπάρχει κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την αποζημίωση για τις οδικές μεταφορές.

Σιδηροδρομικοί μεταφορείς

Οι διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές εμπορευμάτων διέπονται από τη σύμβαση σχετικά με τις σιδηροδρομικές μεταφορές (σύμβαση CIM), η οποία υπογράφηκε στη Βέρνη το 1980.

Οι σιδηροδρομικές εταιρείες δεν ευθύνονται για την απώλεια ή τη ζημία των εμπορευμάτων εάν μπορούν να αποδείξουν ότι η απώλεια ή η ζημία προκλήθηκε από:

• το(τα) ίδιο(-α) ελάττωμα(-α) των εμπορευμάτων
• ανωτέρα βία
• υπαιτιότητα του αποστολέα ή του παραλήπτη.

Επί του παρόντος δεν υπάρχουν κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την αποζημίωση. Συνήθως περιορίζεται σε ένα μέγιστο ποσό ανά μικτό κιλό που χάνεται ή έχει υποστεί ζημιά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, οι εταιρείες είναι απίθανο να λάβουν κάτι κοντά στην αξία των αγαθών τους.

Ναυτιλιακές εταιρείες

Η διεθνής σύμβαση του 1968 για τη φορτωτική, γνωστή ως «κανόνες της Χάγης» ή «σύμβαση των Βρυξελλών», καθορίζει τις ευθύνες των ναυτιλιακών εταιρειών κατά τη διεθνή μεταφορά εμπορευμάτων.

Οι ναυτιλιακές εταιρείες δεν ευθύνονται για την απώλεια ή τη ζημία των εμπορευμάτων εάν μπορούν να αποδείξουν ότι η απώλεια ή η ζημία προκλήθηκε από:

• τα ελαττώματα των εμπορευμάτων και η απώλεια βάρους κατά τη μεταφορά
• ένα ναυτικό λάθος από το πλήρωμα
• φωτιά
• ένα μη αξιόπλοο σκάφος
• ανωτέρα βία
• απεργία ή κλείδωμα
• α από την πλευρά του φορτωτή
• κρυμμένα ελαττώματα επί του σκάφους, τα οποία δεν μπόρεσαν να εντοπιστούν κατά τη διάρκεια αυστηρής επιθεώρησης
• προσπάθειες να σωθούν ζωές ή αγαθά στη θάλασσα.

Επί του παρόντος δεν υπάρχει εναρμόνιση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την αποζημίωση, η οποία συνήθως περιορίζεται σε ένα ορισμένο ποσό ανά χιλιόγραμμο απολεσθέντων ή κατεστραμμένων εμπορευμάτων. Το σύστημα αυτό δημιουργεί τα ίδια προβλήματα με τα σιδηροδρομικά ατυχήματα· ο εξαγωγέας είναι πιθανό να χάσει μεγάλο μέρος της αξίας των εμπορευμάτων.

Αερομεταφορείς

Η σύμβαση της Βαρσοβίας του 1929 και η σύμβαση του Μόντρεαλ του 1975 προβλέπουν ότι οι αερομεταφορείς δεν ευθύνονται για την απώλεια ή τη ζημία των εμπορευμάτων εάν μπορούν να αποδείξουν ότι:

• ο μεταφορέας και οι πράκτορές του έλαβαν όλα τα αναγκαία μέτρα για την αποφυγή της ζημίας ή ότι ήταν αδύνατο να ληφθούν τα μέτρα αυτά (ανωτέρα βία)·
• η ζημία προκλήθηκε από σφάλμα πλοήγησης ή πλοήγησης·
• ο ενάγων προκάλεσε ή συνέβαλε στη ζημία.

Δεν υπάρχει πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποζημίωση του ζημιωθέντος. Η αποζημίωση συνήθως περιορίζεται σε ένα σταθερό ποσό ανά μεικτό χιλιόγραμμο κατεστραμμένων ή απολεσθέντων αγαθών.

Οι αερομεταφορείς μπορούν να προβαίνουν σε συγκεκριμένες κρατήσεις κατά την αποδοχή φορτίου. Οι επιφυλάξεις αυτές καταγράφονται στην αεροπορική φορτωτική (AWB) και χρησιμοποιούνται ως αποδεικτικά στοιχεία. Ωστόσο, οι αεροπορικές εταιρείες συνήθως απορρίπτουν ύποπτα πακέτα ή εκείνα που δεν ταιριάζουν με το AWB.