ΣΟΕΣ — Ανατολική και Μεσημβρινή Αφρική

Με μια ματιά

Η ενδιάμεση συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ανατολικής και Μεσημβρινής Αφρικής (ΕΕ-ΑΜΑ) υπεγράφη από τον Μαυρίκιο, τις Σεϋχέλλες, τη Ζιμπάμπουε και τη Μαδαγασκάρη τον Αύγουστο του 2009 και εφαρμόστηκε προσωρινά τον Μάιο του 2012. Τον Ιανουάριο του 2013 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στη συμφωνία αυτή. Οι Κομόρες υπέγραψαν τη συμφωνία τον Ιούλιο του 2017 και άρχισαν να την εφαρμόζουν τον Φεβρουάριο του 2019.

Η ενδιάμεση ΣΟΕΣ ΕΕ — ΑΜΑ περιλαμβάνει:

• την κατάργηση όλων των δασμών και ποσοστώσεων της ΕΕ για τις εισαγωγές από τα κράτη της ΑΜΑ·
• το σταδιακό άνοιγμα των αγορών των ΑΜΑ στις εξαγωγές της ΕΕ·
• λεπτομερείς διατάξεις σχετικά με τους κανόνες καταγωγής, την αλιεία και την εμπορική άμυνα·
• συνεργασία για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο, καθώς και πρότυπα για την υγεία των ζώων και των φυτών·
• κανόνες για την αναπτυξιακή συνεργασία·
• μηχανισμοί επίλυσης διαφορών.

Οι πέντε χώρες που εφαρμόζουν ήδη τη συμφωνία έχουν δηλώσει ότι είναι πρόθυμες να προχωρήσουν πέρα από τις εμπορευματικές συναλλαγές, προς μια πιο ολοκληρωμένη συμφωνία. Στις 2 Οκτωβρίου 2019 ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της ΣΟΕΣ ώστε να συμπεριλάβει τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών, τις επενδύσεις, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον ανταγωνισμό. Επιπλέον, τα μέρη συμφώνησαν επί δέσμης μέτρων για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων καταγωγής για την εν λόγω ΣΟΕΣ.

Δικαιούχες χώρες

• Κομόρες
• Μαδαγασκάρη
• Μαυρίκιος
• Σεϋχέλλες
• Ζιμπάμπουε
• Η συμφωνία παραμένει ανοικτή σε άλλες χώρες της περιοχής.

Ασύμμετρες διατάξεις υπέρ των χωρών της ΑΜΑ

Η ΣΟΕΣ ΕΕ-ΑΜΑ προβλέπει διατάξεις περί ασυμμετριών υπέρ των χωρών της ΑΜΑ, όπως η εξαίρεση ευαίσθητων προϊόντων από την ελευθέρωση, οι μακρές περίοδοι ελευθέρωσης, οι ευέλικτοι κανόνες καταγωγής και οι ειδικές διασφαλίσεις και μέτρα για τη γεωργία, την επισιτιστική ασφάλεια και την προστασία της νεοσύστατης βιομηχανίας.

• Ενώ οι αγορές της ΕΕ άνοιξαν αμέσως και πλήρως, η ESA δηλώνει ότι ανοίγει εν μέρει τις αγορές της στις εισαγωγές από την ΕΕ, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη τις διαφορές στα επίπεδα ανάπτυξης.

Τιμολόγια

Η ΕΕ παρέχει 100 % αδασμολόγητη και χωρίς ποσοστώσεις πρόσβαση σε όλες τις εισαγωγές που προέρχονται από χώρες της ΑΜΑ. Η πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ είναι μόνιμη, πλήρης και ελεύθερη για όλα τα προϊόντα.

Οι χώρες της ΑΜΑ καταργούν σταδιακά τους δασμούς, σύμφωνα με τα επιμέρους προγράμματά τους που επισυνάπτονται στην ενδιάμεση ΣΟΕΣ, ως εξής:

• Η Μαδαγασκάρη ελευθερώνει το 81 % των εισαγωγών της ΕΕ·
• Μαυρίκιος 96 %·
• Σεϋχέλλες 98 %·
• Ζιμπάμπουε 80 %.

Τα ευαίσθητα προϊόντα μπορούν να εξαιρεθούν πλήρως από την ελευθέρωση. Οι κύριες εξαιρέσεις από την ελευθέρωση περιλαμβάνουν:

• Μαδαγασκάρη: κρέας, γάλα και τυρί, αλιεία, λαχανικά, δημητριακά, έλαια και λίπη, παρασκευάσματα διατροφής, ζάχαρη, κακάο, ποτά, καπνός, χημικά προϊόντα, πλαστικά και χάρτινα είδη, υφάσματα, μεταλλικά είδη, έπιπλα·
• Μαυρίκιος: ζώντα ζώα και κρέας, βρώσιμα προϊόντα ζωικής προέλευσης, λίπη, βρώσιμα παρασκευάσματα και ποτά, χημικές ουσίες, πλαστικά και είδη από καουτσούκ από δέρμα και γουνοδέρματα, χυτοχάλυβας και καταναλωτικά ηλεκτρονικά είδη·
• Σεϋχέλλες: κρέας, αλιεία, ποτά, καπνός, δερμάτινα είδη, γυάλινα και κεραμικά προϊόντα και οχήματα·
• Ζιμπάμπουε: προϊόντα ζωικής προέλευσης, δημητριακά, χαρτί για ποτά, πλαστικά και καουτσούκ, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και είδη ένδυσης, υποδήματα, γυαλί και κεραμικά, καταναλωτικά ηλεκτρονικά και οχήματα.

Χρησιμοποιήστε την επιλογή αναζήτησης του βοηθού μου για να βρείτε τις ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τους δασμούς και τους δασμούς για το συγκεκριμένο προϊόν σας, λαμβάνοντας υπόψη τη χώρα καταγωγής και προορισμού του. Σε περίπτωση αμφιβολίας, επικοινωνήστε με τις τελωνειακές αρχές της χώρας σας.

Κανόνες καταγωγής

Για να δικαιούστε προτιμησιακή μεταχείριση, το προϊόν σας θα πρέπει να πληροί τους κανόνες καταγωγής βάσει της συμφωνίας. Ελέγξτε το διαδραστικό εργαλείο «Rules of Origin Self Assessment tool (ROSA)» στο « My Trade Assistant» για να αξιολογήσετε κατά πόσον το προϊόν σας πληροί τους κανόνες καταγωγής και να μάθετε πώς να προετοιμάσετε τα σωστά έγγραφα.

Απαιτήσεις προϊόντων

Τεχνικοί κανόνες και απαιτήσεις

• Μάθετε για τις τεχνικές απαιτήσεις, τους κανόνες και τις διαδικασίες που πρέπει να πληρούν τα εμπορεύματα προκειμένου να εισαχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Αναζητήστε τους ειδικούς κανόνες και κανονισμούς που ισχύουν για το προϊόν σας και τη χώρα προέλευσής σας στη βάση δεδομένων My Trade Assistant.

Απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας ΥΦΠ

• Μάθετε για τα γενικά πρότυπα υγείας, ασφάλειας, υγειονομικής και φυτοϋγειονομικής προστασίας (ΥΦΠ) που πρέπει να πληρούν τα εμπορεύματα προκειμένου να εισαχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Αναζητήστε τους κανόνες υγείας, ασφάλειας και ΥΦΠ που ισχύουν για το προϊόν σας και τη χώρα καταγωγής σας στη βάση δεδομένων My Trade Assistant.

Έγγραφα και διαδικασίες εκτελωνισμού

Πιστοποιητικά καταγωγής

Για να γίνετε εγκεκριμένος εξαγωγέας, πρέπει να είστε σε θέση να αποδείξετε στις τελωνειακές αρχές σας τον χαρακτήρα καταγωγής των προϊόντων σας, καθώς και κάθε άλλη απαίτηση που ενδέχεται να επιβάλλουν.

Οι τελωνειακές αρχές μπορούν να ανακαλέσουν το καθεστώς εγκεκριμένου εξαγωγέα σε περίπτωση κατάχρησης. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες, επικοινωνήστε με τις τελωνειακές αρχές της χώρας σας.

Για να μπορούν να υπαχθούν σε προτιμησιακούς δασμολογικούς συντελεστές, τα προϊόντα καταγωγής χωρών της ΑΜΑ πρέπει να συνοδεύονται από αποδεικτικό καταγωγής. Το πιστοποιητικό καταγωγής εξακολουθεί να ισχύει για 10 μήνες. Αυτό μπορεί να είναι είτε:

1. πιστοποιητικό κυκλοφορίας EUR.1 — που εκδίδεται από τις τελωνειακές αρχές της χώρας εξαγωγής. Ο εξαγωγέας (ή ο εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος) που υποβάλλει αίτηση για πιστοποιητικό πρέπει να είναι έτοιμος να υποβάλει έγγραφα που αποδεικνύουν τον χαρακτήρα καταγωγής των σχετικών προϊόντων, εφόσον του ζητηθεί, και να πληροί τις λοιπές απαιτήσεις του πρωτοκόλλου κανόνων καταγωγής.
2. δήλωση τιμολογίου — που εκδίδεται από οποιονδήποτε εξαγωγέα, για αποστολές αξίας που δεν υπερβαίνει τα 6,000 EUR, ή από εγκεκριμένους εξαγωγείς, για αποστολές οποιασδήποτε αξίας. Κατά τη συμπλήρωση δήλωσης τιμολογίου, θα πρέπει να είστε έτοιμοι να υποβάλετε έγγραφα που αποδεικνύουν τον χαρακτήρα καταγωγής των προϊόντων σας και πληρούν τις λοιπές απαιτήσεις του πρωτοκόλλου σχετικά με τους κανόνες καταγωγής.

Άλλα έγγραφα

Ενημερωθείτε για άλλα έγγραφα εκτελωνισμού και διαδικασίες που απαιτούνται για την εισαγωγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Διανοητική ιδιοκτησία και γεωγραφικές ενδείξεις

• Βρείτε συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία της ΕΕ για τη ΔΙ και την ΠΥ, καθώς και σχετικά με την πολιτική της ΕΕ για τα ΔΔΙ έναντι των λιγότερο ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών
• Βρείτε γενικές πληροφορίες σχετικά με τη διανοητική ιδιοκτησία και τις γεωγραφικές ενδείξεις

Εμπόριο υπηρεσιών

• Βρείτε συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με την αγορά υπηρεσιών της ΕΕ
• Βρείτε γενικές πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες, τους κανονισμούς και τις διευκολύνσεις που διέπουν τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών

Δημόσιες συμβάσεις

• Βρείτε συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με την αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ
• Βρείτε γενικές πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις, τους κανόνες και την πρόσβαση σε διάφορες αγορές

Επενδύσεις

• Βρείτε συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με επενδύσεις από το εξωτερικό στην ΕΕ
• Βρείτε γενικές πληροφορίες για την πραγματοποίηση της επένδυσής σας στο εξωτερικό 

Άλλα (ανταγωνισμός, ΟΑΠ)

Ανταγωνισμός

• Από το 2014, η ΕΕ έχει σταματήσει τις εξαγωγικές επιδοτήσεις για όλα τα προϊόντα που εξάγονται σε χώρες ΣΟΕΣ.
• Η ΕΕ έχει ελαχιστοποιήσει τα μέτρα όσον αφορά την παραγωγή και τη στρέβλωση του εμπορίου
• Εάν η τοπική βιομηχανία απειλείται λόγω της αύξησης των εισαγωγών από την Ευρώπη, η ΣΟΕΣ επιτρέπει την ενεργοποίηση μέτρων για την προστασία των βιομηχανικών τομέων και της νεοσύστατης βιομηχανίας.

Βιώσιμη ανάπτυξη

Η ΣΟΕΣ ΕΕ-ΑΜΑ βασίζεται ρητά στα «ουσιώδη και θεμελιώδη» στοιχεία που ορίζονται στη συμφωνία του Κοτονού, δηλαδή τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις δημοκρατικές αρχές, το κράτος δικαίου και τη χρηστή διακυβέρνηση.

• Η «ρήτρα μη εκτέλεσης» σημαίνει ότι «κατάλληλα μέτρα» (όπως ορίζονται στη συμφωνία του Κοτονού) μπορούν να ληφθούν σε περίπτωση που ένα μέρος δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τα ουσιώδη στοιχεία. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αναστολή των εμπορικών οφελών.
• Τα κοινά όργανα ΣΟΕΣ είναι επιφορτισμένα με το καθήκον της παρακολούθησης και της αξιολόγησης του αντικτύπου της εφαρμογής της ΣΟΕΣ στη βιώσιμη ανάπτυξη των μερών. Σύμφωνα με τη συμφωνία του Κοτονού, υπάρχει σαφής ρόλος για την κοινωνία των πολιτών και τα μέλη του κοινοβουλίου.

Περιφερειακή ένταξη

Η ΣΟΕΣ προωθεί την ετοιμότητα των χωρών της ΑΜΑ για την υλοποίηση της αφρικανικής ηπειρωτικής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών (AfCFTA) στο πλαίσιο της Αφρικανικής Ένωσης, αποτελώντας έτσι δομικό στοιχείο για την περιφερειακή οικονομική ολοκλήρωση.

Αναπτυξιακή συνεργασία, ανάπτυξη ικανοτήτων και τεχνική βοήθεια

• Η ΕΕ είναι έτοιμη να παράσχει στήριξη, η οποία θα χρηματοδοτηθεί μέσω των υφιστάμενων μέσων, κυρίως του προϋπολογισμού της ΕΕ για την ανάπτυξη και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ), μέσω της βοήθειας για το εμπόριο.
• Κατόπιν αιτήματος των πέντε χωρών της ΑΜΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη συμφωνήσει να παράσχει χρηματοδοτική βοήθεια για τη δημιουργία μηχανισμού συντονισμού ΣΟΕΣ. Στόχος της είναι να εξασφαλίσει κατάλληλο συντονισμό και τεχνική υποστήριξη στις πέντε χώρες της ΑΜΑ, ώστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν αποτελεσματικά στη διαπραγματευτική διαδικασία. Ο μηχανισμός συντονισμού έχει ήδη συμβάλει, από την πλευρά της ΑΜΑ, στην προετοιμασία της φάσης διερεύνησης των επικείμενων διαπραγματεύσεων.

Χρήσιμοι σύνδεσμοι και έγγραφα

• Ο εμπορικός μου βοηθός — ό, τι πρέπει να γνωρίζετε για τις συγκεκριμένες εξαγωγές/εισαγωγές σας από/προς την ΕΕ
• Βλ. το πλήρες κείμενο της ΣΟΕΣ ΕΕ — ΑΜΑ