EPA — Afrika tal-Punent

Daqqa t’għajn lejn

L-UE tat bidu għal Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika ma’ 16 stat tal-Afrika tal-Punent; il-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent (ECOWAS) u l-Unjoni Ekonomika u Monetarja tal-Afrika tal-Punent (WAEMU). In-Niġerja hija l-uniku pajjiż fir-reġjun li għad irid jiffirma l-FSE, u huwa għalhekk li l-ftehim għadu mhux applikat.

Il-Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika (FSE) mal-Afrika tal-Punent ikopri l-prodotti u l-kooperazzjoni għall-iżvilupp. L-FSE jinkludi wkoll il-possibbiltà li fil-futur isiru aktar negozjati dwar l-iżvilupp sostenibbli, is-servizzi, l-investiment u kwistjonijiet oħra relatati mal-kummerċ.

Il-FSE se:

• tgħin lill-Afrika tal-Punent biex tintegra aħjar fis-sistema kummerċjali globali u se tappoġġa l-investiment u t-tkabbir ekonomiku fir-reġjun.
• żieda fl-esportazzjonijiet tal-Afrika tal-Punent lejn l-UE
• tistimula l-investiment u tikkontribwixxi għall-iżvilupp tal-kapaċità produttiva, b’effett pożittiv fuq l-impjiegi.

Sal-adozzjoni tal-FSE reġjonali sħiħ mal-Afrika tal-Punent, il-Ftehimiet ta’ Sħubija Ekonomika “interim” mal-Kosta tal-Avorju u l-Ghana daħlu f’applikazzjoni proviżorja fl-3 ta’ Settembru 2016 u fit-15 ta’ Diċembru 2016 rispettivament.

Dispożizzjonijiet asimmetriċi favur il-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent

Il-FSE huwa ta’ piż favur l-Afrika tal-Punent u jqis id-differenzi attwali fil-livell ta’ żvilupp bejn iż-żewġ reġjuni. Id-dispożizzjonijiet dwar l-assimetriji favur il-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent jinkludu l-esklużjoni ta’ prodotti sensittivi mil-liberalizzazzjoni, perjodi twal ta’ liberalizzazzjoni, regoli flessibbli tal-oriġini, u salvagwardji u miżuri speċjali għall-agrikoltura, is-sigurtà tal-ikel u l-protezzjoni tal-industrija li għadha tibda.

• Filwaqt li l-UE tiftaħ is-suq tagħha kompletament mill-ewwel jum, l-Afrika tal-Punent se tneħħi t-tariffi tal-importazzjoni parzjalment biss matul perjodu ta’ tranżizzjoni ta’ 20 snin. Barra minn hekk, il-produtturi ta’ 25 % tal-prodotti l-aktar sensittivi se jgawdu minn protezzjoni permanenti mill-kompetizzjoni.

Tariffi

• Minbarra l-armi u l-munizzjon, l-UE tagħti aċċess 100 % ħieles mid-dazju u mill-kwoti għall-importazzjonijiet kollha li ġejjin mill-Ghana u l-Kosta tal-Avorju, taħt l-FSE interim. L-istess se japplika għall-prodotti kollha tal-Afrika tal-Punent, mill-ewwel jum tad-dħul fis-seħħ tal-FSE reġjonali tal-Afrika tal-Punent. L-aċċess għas-suq tal-UE huwa permanenti, sħiħ u ħieles għall-prodotti kollha.
• Il-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent se jilliberalizzaw l-importazzjonijiet li ġejjin mill-UE fuq perjodu ta’ 20 sena. Skont il-kategoriji diġà stabbiliti fit-Tariffa Esterna Komuni tal-ECOWAS (CET)
  • prodotti ta’ Grupp A (prodotti soċjali essenzjali, ħtiġijiet bażiċi, komoditajiet bażiċi, oġġetti kapitali u inputs speċifiċi), li bħalissa għandhom 0 jew 5 % dazji, se jiġu liberalizzati 5 snin wara l-applikazzjoni tal-FSE
  • il-prodotti tal-Grupp B (prinċipalment inputs u prodotti intermedji), li bħalissa għandhom 0, 5 jew 10 % dazji, se jiġu liberalizzati fi żmien 10–15 snin wara l-applikazzjoni tal-FSE
  • il-prodotti tal-Grupp C (xi prodotti tal-konsum finali), li bħalissa għandhom 5, 10 jew 20 % dazji, se jiġu liberalizzati fi żmien 10–20 snin wara l-applikazzjoni tal-FSE.
• Porzjon sinifikanti tal-linji tariffarji (25 %) se jiġi eskluż għal kollox mil-liberalizzazzjoni u jibqa’ soġġett għal dazju normali. Dawn jinkludu prodotti sensittivi bħal prodotti agrikoli/tas-sajd u prodotti sensittivi ta’ konsum finali.
• Jekk l-importazzjonijiet ta’ xi oġġetti tal-UE fil-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent jiżdiedu f’daqqa u b’hekk jipperikolaw is-swieq lokali, jistgħu jintużaw salvagwardji bħall-kwoti tal-importazzjoni u d-dazji.

Uża l-opzjoni tat-tiftix tal-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi biex issib l-informazzjoni eżatta dwar id-dazji u t-tariffi għall-prodott speċifiku tiegħek, filwaqt li tqis il-pajjiż tal-oriġini u tad-destinazzjoni tiegħu. Jekk għandek xi dubju, ikkuntattja lill-awtoritajiet doganali tiegħek.

Regoli ta’ oriġini

Sabiex jikkwalifika għal trattament preferenzjali, il-prodott tiegħek se jkollu jissodisfa r-regoli tal-oriġini skont il-ftehim. Jekk jogħġbok iċċekkja l- “Għodda ta’ Awtovalutazzjoni tar-Regoli tal-Oriġini (ROSA)” interattiva fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi biex tivvaluta jekk il-prodott tiegħek jissodisfax ir-regoli tal-oriġini u skopri kif tħejji d-dokumenti korretti.

Informazzjoni ġenerali dwar ir-regoli tal-oriġini hija disponibbli hawn taħt.

Regoli ta’ oriġini flessibbli jippermettu lill-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent tal-FSE jesportaw prodotti b’inputs minn pajjiżi oħra, speċjalment f’setturi ewlenin — l-agrikoltura, is-sajd u t-tessuti u l-ħwejjeġ. Pereżempju, prodott tat-tessuti jista’ jidħol fl-UE mingħajr dazju jekk mill-inqas stadju wieħed fil-produzzjoni tiegħu — bħall-insiġ jew l-innittjar — ikun seħħ f’pajjiż tal-FSE.

Tolleranza

It-tolleranzi inklużi fl-EPA tal-Afrika tal-Punent huma aktar laxki minn dawk tas-soltu. Dawn jammontaw għal 15 % fil-prezz mill-fabbrika tal-prodott finali, minflok 10 % previst fil-biċċa l-kbira tal-ftehimiet tal-UE. Għat-tessuti u l-ħwejjeġ, japplikaw tolleranzi speċifiċi.

Kumulazzjoni

Id-dispożizzjonijiet tal-FSE jinkludu t-tipi ta’ kumulazzjoni li ġejjin:

• Kumulazzjoni bilaterali mal-UE
• Kumulazzjoni djagonali u sħiħa mal-PTEE u l-pajjiżi AKP, taħt ċerti kundizzjonijiet.
• Kumulazzjoni ma’ pajjiżi ġirien li qed jiżviluppaw, taħt ċerti kundizzjonijiet.

Trasport dirett

Evidenza ta’ trasport dirett għandha tinġieb lill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż importatur.

Rifużjoni tad-dazju

Tista’ tintalab rifużjoni għal dazju mħallas fuq materjali, li qabel kienu importati għal aktar ipproċessar u mbagħad esportati lejn pajjiż li ffirma FSE mal-UE.

Kundizzjonijiet tal-bastimenti

Il-ħut maqbud fl-ibħra internazzjonali u fiż-Żoni Ekonomiċi Esklussivi tal-pajjiżi tal-FSE tal-Afrika tal-Punent jista’ jitqies li joriġina f’pajjiż tal-FSE biss meta jinqabad minn bastimenti li jissodisfaw ċerti kriterji. Dawn il-kriterji jirreferu għall-post tar-reġistrazzjoni ta’ bastiment, għall-bandiera li taħtha huma “jbaħħru,” u għas-sjieda tagħhom.

Ma hemm l-ebda rekwiżit speċifiku dwar in-nazzjonalità tal-ekwipaġġ, il-kaptani jew l-uffiċjali. Dawn ir-rekwiżiti, li kienu fil-Ftehim oriġinali ta’ Cotonou, issa tneħħew biex jiffaċilitaw l-għoti tal-oriġini lill-ħut maqbud mill-pajjiżi tal-FSE.

Regoli tal-oriġini speċifiċi għall-prodott

Uża l-opzjoni tat-tiftix ta’ My Trade Assistent biex issib ir-regoli applikabbli għall-prodott speċifiku tiegħek.

Derogi

Fuq talba ta’ pajjiż tal-FSE, tista’ tingħata deroga, taħt kundizzjonijiet speċifiċi, sabiex ikunu jistgħu japplikaw regoli tal-oriġini aktar laxki għal ċerti prodotti li joriġinaw f’pajjiżi speċifiċi.

Rekwiżiti tal-prodott

Regoli u rekwiżiti tekniċi

• Tgħallem dwar ir-rekwiżiti tekniċi, ir-regoli u l-proċeduri li l-merkanzija trid tissodisfa sabiex tiġi importata fl-Unjoni Ewropea.
• Fittex ir-regoli u r-regolamenti speċifiċi applikabbli għall-prodott tiegħek u l-pajjiż ta’ oriġini tiegħu fil-bażi tad-data L-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi.

Rekwiżiti ta’ saħħa u sikurezza SPS

• Tgħallem dwar l-istandards ġenerali tas-saħħa, tas-sikurezza, sanitarji u fitosanitarji (SPS) li l-oġġetti jridu jissodisfaw sabiex jiġu importati fl-Unjoni Ewropea.
• Fittex ir-regoli speċifiċi tas-saħħa, tas-sikurezza u tal-SPS applikabbli għall-prodott tiegħek u għall-pajjiż ta’ oriġini tiegħu fil-bażi tad-data L-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi.

Dokumenti u proċeduri ta’ approvazzjoni doganali

 Provi ta’ oriġini

• Biex issir esportatur approvat, trid tkun tista’ tagħti prova lill-awtoritajiet doganali tiegħek tal-istatus oriġinarju tal-prodotti tiegħek, kif ukoll kwalunkwe rekwiżit ieħor li jistgħu jimponu.

L-awtoritajiet doganali jistgħu jirtiraw l-istatus ta’ esportatur approvat tiegħek f’każ ta’ użu ħażin. Biex issir taf aktar dwar il-proċeduri, ikkuntattja lill-awtoritajiet doganali tiegħek.

• Biex jikkwalifikaw għal rati ta’ dazju preferenzjali, il-prodotti li joriġinaw mill-pajjiżi tal-FSE tal-Afrika tal-Punent iridu jkunu akkumpanjati minn prova tal-oriġini. Il-prova tal-oriġini tibqa’ valida għal 10-il xahar. Dan jista’ jkun jew:
  • ċertifikat ta’ Moviment EUR.1 — maħruġ mill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż esportatur. L-esportatur (jew ir-rappreżentant awtorizzat) li japplika għal ċertifikat irid ikun ippreparat li jissottometti dokumenti li jagħtu prova tal-istatus oriġinarju tal-prodotti kkonċernati fuq talba u li jissodisfaw ir-rekwiżiti l-oħra tal-Protokoll dwar ir-regoli tal-oriġini.
  • dikjarazzjoni ta’ fattura — maħruġa minn kwalunkwe esportatur, għal kunsinni b’valur ta’ EUR 6.000 jew inqas, jew minn esportaturi approvati, għal kunsinni ta’ kwalunkwe valur. Meta timla dikjarazzjoni ta’ fattura, għandek tkun lest li tissottometti dokumenti li jagħtu prova tal-istatus oriġinarju tal-prodotti tiegħek u li jissodisfaw ir-rekwiżiti l-oħra tal-Protokoll dwar ir-regoli tal-oriġini.

Dokumenti oħra

• Skopri dwar dokumenti u proċeduri doganali oħra [link] meħtieġa għall-importazzjoni fl-Unjoni Ewropea.

Proprjetà Intellettwali u Indikazzjonijiet Ġeografiċi

• Sib informazzjoni speċifika dwar il-leġiżlazzjoni tal-UE għall-PI u l-IE, kif ukoll il-politika tal-UE dwar l-IPR għall-pajjiżi l-anqas żviluppati u dawk li qed jiżviluppaw
• Sib informazzjoni ġenerali dwar il-Proprjetà Intellettwali u l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi

Kummerċ f’Servizzi

• Sib informazzjoni speċifika dwar is-suq tal-UE għas-Servizzi
• Sib informazzjoni ġenerali dwar ir-regoli, ir-regolamenti u l-faċilitajiet li jirregolaw il-kummerċ fis-servizzi

Akkwist Pubbliku

• Sib informazzjoni speċifika dwar is-suq tal-UE tal-akkwist pubbliku
• Sib informazzjoni ġenerali dwar il-leġiżlazzjoni dwar l-akkwist pubbliku, ir-regoli u l-aċċess għal swieq differenti

Investiment

• Sib informazzjoni speċifika dwar l-investimenti minn barra l-pajjiż lejn l-UE
• Sib informazzjoni ġenerali biex tippermetti l-investiment tiegħek barra minn pajjiżek 

Oħrajn

Kompetizzjoni

• Mill-2014, l-UE waqqfet is-sussidji tal-esportazzjoni fuq il-prodotti kollha esportati lejn il-pajjiżi tal-FSE.
• L-UE mminimizzat il-miżuri bil-produzzjoni u bid-distorsjoni tal-kummerċ
• Jekk l-industrija lokali tiġi mhedda minħabba żidiet f’daqqa fl-importazzjoni mill-Ewropa, il-FSE jippermettu li jiġu attivati miżuri biex jipproteġu s-setturi industrijali u l-industrija li għadha tibda.

Żvilupp sostenibbli

Il-FSE tal-Afrika tal-Punent huwa bbażat b’mod espliċitu fuq l-elementi “essenzjali u fundamentali” stabbilitifil-Ftehim ta’ Cotonou, jiġifieri d-drittijiet tal-bniedem, il-prinċipji demokratiċi, l-istat tad-dritt, u l-governanza tajba. Il-Ftehim għalhekk fih xi ftit mill-aktar lingwaġġ b’saħħtu dwar id-drittijiet u l-iżvilupp sostenibbli disponibbli fil-ftehimiet tal-UE.

• Il- “klawżola ta’ nuqqas ta’ eżekuzzjoni” tfisser li “miżuri xierqa” (kif stabbiliti skont il-Ftehim ta’ Cotonou) jistgħu jittieħdu jekk xi parti tonqos milli tissodisfa l-obbligi tagħha fir-rigward tal-elementi essenzjali. Dan jista’ jinkludi s-sospensjoni tal-benefiċċji kummerċjali.
• L-istituzzjonijiet konġunti tal-FSE għandhom il-kompitu li jimmonitorjaw u jivvalutaw l-impatt tal-implimentazzjoni tal-FSE fuq l-iżvilupp sostenibbli tal-Partijiet. F’konformità mal-Ftehim ta’ Cotonou, hemm rwol ċar għas-soċjetà ċivili u l-membri tal-parlament.

Integrazzjoni reġjonali

Il-FSE tal-Afrika tal-Punent jikkonċerna l-kummerċ bejn il-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent daqskemm jirrigwarda l-kummerċ mal-UE. Hija l-ewwel Sħubija Ekonomika li tiġbor flimkien mhux biss it-16 pajjiż tar-reġjun iżda wkoll iż-żewġ organizzazzjonijiet reġjonali tagħhom: il-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent (ECOWAS) u l-Unjoni Ekonomika u Monetarja tal-Afrika tal-Punent (UEMOA).

• L-offerta ta’ aċċess għas-suq tal-Afrika tal-Punent lill-UE hija allinjata bis-sħiħ mat-Tariffa Esterna Komuni (CET) tal-ECOWAS, li tistabbilixxi l-bażi għal unjoni doganali tal-ECOWAS. L-implimentazzjoni tal-FSE u s-CET tal-ECOWAS qed jimxu id f’id u jsaħħu lil xulxin b’mod reċiproku.
• Il-FSE jinkludi dispożizzjonijiet importanti biex il-proċeduri doganali jsiru aktar faċli u aktar effiċjenti u jipprevedi li l-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent se jagħtu lil xulxin mill-inqas l-istess trattament li qed jagħtu lill-UE.

Tisħiħ tal-kapaċitajiet u assistenza teknika

L-UE tipprovdi għajnuna teknika għall-Għajnuna għall-Kummerċ. Dan jgħin lill-pajjiżi jadattaw il-proċeduri doganali tagħhom u jnaqqsu l-burokrazija. Għalik, dan ifisser inqas inkonvenjent meta wieħed jittratta mad-dwana.

Pereżempju, l-UE tipprovdi appoġġ finanzjarju u tekniku biex tgħin lill-bdiewa tal-Afrika tal-Punent jilħqu l-istandards sanitarji u fitosanitarji (SPS) tal-UE. L-UE ta’ spiss tibgħat ukoll tim ta’ esperti mid-Direttorat għall-Awditi u l-Analiżi tal-Ikel u tas-Saħħa biex jagħtu rakkomandazzjonijiet dwar kif jistgħu jissolvew il-problemi tal-esportazzjoni.

Links u dokumenti utli

• Tgħallem aktar dwar ir-relazzjonijiet kummerċjali tal-UE mal-Afrika tal-Punent
• Ara t-test sħiħ tal-Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika bejn l-UE u l-Afrika tal-Punent
• Test tal-FSE interim mal-Kosta tal-Avorju
• Test tal-FSE interim mal-Gana
• Skeda informattiva teknika dwar il-liberalizzazzjoni fl-Afrika tal-Punent — FSE tal-UE
• Dak kollu li għandek tkun taf għall-esportazzjonijiet/importazzjonijiet speċifiċi tiegħek minn/lejn l-UE — L-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi