EPA — Afrika tal-Punent

F’daqqa t’għajn

L-UE bdiet Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika ma’ 16 stat tal-Afrika tal-Punent; il-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent (ECOWAS) u l-Unjoni Ekonomika u Monetarja tal-Afrika tal-Punent (WAEMU). In-Niġerja hija l-uniku pajjiż fir-reġjun li għad irid jiffirma l-FSE, u huwa għalhekk li l-ftehim għadu ma ġiex applikat.

Il-Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika (FSE) mal-Afrika tal-Punent ikopri l-prodotti u l-kooperazzjoni għall-iżvilupp. Il-FSE jinkludi wkoll il-possibbiltà li jsiru aktar negozjati dwar l-iżvilupp sostenibbli, is-servizzi, l-investiment u kwistjonijiet oħra relatati mal-kummerċ fil-futur.

Il-FSE se:

• tgħin lill-Afrika tal-Punent biex tintegra aħjar fis-sistema kummerċjali globali u se tappoġġa l-investiment u t-tkabbir ekonomiku fir-reġjun.
• żieda fl-esportazzjonijiet tal-Afrika tal-Punent lejn l-UE
• jistimulaw l-investiment u jikkontribwixxu għall-iżvilupp tal-kapaċità produttiva, b’effett pożittiv fuq l-impjiegi.

Sal-adozzjoni tal-FSE reġjonali sħiħ mal-Afrika tal-Punent, il-Ftehimiet ta’ Sħubija Ekonomika “interim” mal-Kosta tal-Avorju u l-Ghana daħlu f’applikazzjoni proviżorja fit-3 ta’ Settembru 2016 u fil-15 ta’ Diċembru 2016 rispettivament.

Dispożizzjonijiet asimmetriċi favur il-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent

Il-FSE huwa ta’ piż favur l-Afrika tal-Punent u jqis id-differenzi attwali fil-livell ta’ żvilupp bejn iż-żewġ reġjuni. Id-dispożizzjonijiet dwar l-asimetriji favur il-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent jinkludu l-esklużjoni ta’ prodotti sensittivi mil-liberalizzazzjoni, perjodi twal ta’ liberalizzazzjoni, regoli flessibbli tal-oriġini, u salvagwardji u miżuri speċjali għall-agrikoltura, is-sigurtà tal-ikel u l-protezzjoni tal-industrija li għadha tibda.

• Filwaqt li l-UE tiftaħ is-suq tagħha kompletament mill-ewwel jum, l-Afrika tal-Punent se tneħħi t-tariffi tal-importazzjoni parzjalment biss fuq perjodu ta’ tranżizzjoni ta’ 20 snin. Barra minn hekk, il-produtturi ta’ 25 % tal-oġġetti l-aktar sensittivi se jgawdu minn protezzjoni permanenti mill-kompetizzjoni.

Tariffi

• Minbarra l-armi u l-munizzjon, l-UE tagħti 100 % aċċess mingħajr dazju u mingħajr kwoti għall-importazzjonijiet kollha li ġejjin mill-Ghana u l-Kosta tal-Avorju, taħt l-FSE interim. L-istess se japplika għall-prodotti kollha tal-Afrika tal-Punent, mill-ewwel jum tal-applikazzjoni tal-FSE reġjonali tal-Afrika tal-Punent. L-aċċess għas-suq tal-UE huwa permanenti, sħiħ u ħieles għall-prodotti kollha.
• Il-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent se jilliberalizzaw l-importazzjonijiet li ġejjin mill-UE fuq perjodu ta’ 20 snin. Skont il-kategoriji diġà stabbiliti fit-Tariffa Esterna Komuni (CET) tal-ECOWAS
  • prodotti ta’ Grupp A (oġġetti soċjali essenzjali, neċessitajiet bażiċi, komoditajiet bażiċi, oġġetti kapitali u inputs speċifiċi), li bħalissa għandhom dazji ta’ 0 jew 5 %, se jiġu liberalizzati 5 snin wara l-applikazzjoni tal-FSE
  • oġġetti ta’ Grupp B (prinċipalment inputs u oġġetti intermedji), li bħalissa għandhom dazji ta’ 0, 5 jew 10 %, se jiġu liberalizzati fi żmien 10–15 snin wara l-applikazzjoni tal-FSE
  • il-prodotti tal-grupp C (xi prodotti tal-konsum finali), li bħalissa għandhom dazji ta’ 5, 10 jew 20 %, se jiġu liberalizzati fi żmien 10–20 snin wara l-applikazzjoni tal-FSE.
• Porzjon sinifikanti tal-linji tariffarji (25 %) se jkun kompletament eskluż mil-liberalizzazzjoni u jibqa’ soġġett għad-dazju normali. Dawn jinkludu prodotti sensittivi bħal prodotti agrikoli/tas-sajd u prodotti sensittivi tal-konsum finali.
• Jekk l-importazzjonijiet ta’ xi prodotti tal-UE fil-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent jiżdiedu f’daqqa waħda u b’hekk jipperikolaw is-swieq lokali, jistgħu jintużaw salvagwardji bħall-kwoti tal-importazzjoni u d-dazji.

Uża l-għażla tat-tiftix tal-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi biex issib l-informazzjoni eżatta dwar id-dazji u t-tariffi għall-prodott speċifiku tiegħek, filwaqt li tqis il-pajjiż tal-oriġini u tad-destinazzjoni tiegħu. Jekk għandek xi dubju, ikkuntattja lill-awtoritajiet doganali tiegħek.

Regoli tal-oriġini

Sabiex jikkwalifika għal trattament preferenzjali, il-prodott tiegħek se jkollu jissodisfa r-regoli tal-oriġini skont il-ftehim. Jekk jogħġbok iċċekkja l- “Għodda ta’ Awtovalutazzjoni tar-Regoli tal-Oriġini (ROSA)” interattiva fl-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi biex tivvaluta jekk il-prodott tiegħek jissodisfax ir-regoli tal-oriġini u skopri kif tħejji d-dokumenti korretti.

Informazzjoni ġenerali dwar ir-regoli tal-oriġini hija disponibbli hawn taħt.

Regoli ta’ oriġini flessibbli jippermettu lill-pajjiżi EPA tal-Afrika tal-Punent jesportaw prodotti b’inputs minn pajjiżi oħra, speċjalment f’setturi ewlenin — l-agrikoltura, is-sajd u t-tessuti u l-ħwejjeġ. Pereżempju, prodott tat-tessuti jista’ jidħol fl-UE mingħajr dazju jekk mill-inqas stadju wieħed fil-produzzjoni tiegħu — bħall-insiġ jew ix-xogħol bil-labar — ikun seħħ f’pajjiż tal-FSE.

Tolleranza

It-tolleranzi inklużi fil-FSE tal-Afrika tal-Punent huma aktar laxki minn dawk tas-soltu. Dawn jammontaw għal 15 % fil-prezz mill-fabbrika tal-prodott finali, minflok 10 % previsti fil-biċċa l-kbira tal-ftehimiet tal-UE. Għat-tessuti u l-ħwejjeġ, japplikaw tolleranzi speċifiċi.

Kumulazzjoni

Id-dispożizzjonijiet tal-FSE jinkludu t-tipi ta’ akkumulazzjoni li ġejjin:

• Akkumulazzjoni bilaterali mal-UE
• Akkumulazzjoni dijagonali u sħiħa mal-PTEE u l-pajjiżi AKP, taħt ċerti kundizzjonijiet.
• Akkumulazzjoni ma’ pajjiżi ġirien li qed jiżviluppaw, taħt ċerti kundizzjonijiet.

Trasport dirett

Evidenza ta’ trasport dirett għandha tinġieb lill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż importatur.

Restituzzjoni tad-dazji

Tista’ tintalab rifużjoni għad-dazju mħallas fuq materjali, li qabel kienu importati għal aktar ipproċessar u mbagħad esportati lejn pajjiż li jkun iffirma FSE mal-UE.

Kundizzjonijiet tal-bastimenti

Ħut maqbud fl-ibħra miftuħa u fiż-Żoni Ekonomiċi Esklussivi tal-pajjiżi tal-FSE tal-Afrika tal-Punent jista’ jitqies li joriġina f’pajjiż tal-FSE biss meta jinqabad minn bastimenti li jissodisfaw ċerti kriterji. Dawn il-kriterji jirreferu għall-post tar-reġistrazzjoni ta’ bastiment, għall-bandiera li taħtha “jbaħħru,” u għas-sjieda tagħhom.

Ma hemm l-ebda rekwiżit speċifiku dwar in-nazzjonalità tal-ekwipaġġ, tal-kaptani jew tal-uffiċjali. Dawn ir-rekwiżiti, li kienu fil-Ftehim ta’ Cotonou oriġinali, issa tneħħew biex jiġi ffaċilitat l-għoti tal-oriġini lill-ħut maqbud mill-pajjiżi tal-FSE.

Regoli tal-oriġini speċifiċi għall-prodott

Uża l-għażla tat-tfittxija tal-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi biex issib ir-regoli applikabbli għall-prodott speċifiku tiegħek.

Derogi

Fuq talba ta’ pajjiż tal-FSE, tista’ tingħata deroga, taħt kundizzjonijiet speċifiċi, sabiex regoli tal-oriġini inqas stretti jkunu jistgħu japplikaw għal ċerti prodotti li joriġinaw f’pajjiżi speċifiċi.

Rekwiżiti tal-prodott

Regoli u rekwiżiti tekniċi

• Tgħallem dwar ir-rekwiżiti tekniċi, ir-regoli u l-proċeduri li l-merkanzija trid tissodisfa sabiex tiġi importata fl-Unjoni Ewropea.
• Fittex ir-regoli u r-regolamenti speċifiċi applikabbli għall-prodott tiegħek u l-pajjiż ta’ oriġini tiegħu fil-bażi tad-data tal-Assistenti Kummerċjali Tiegħi.

Rekwiżiti ta’ saħħa u sikurezza SPS

• Tgħallem dwar l-istandards ġenerali tas-saħħa, tas-sikurezza, sanitarji u fitosanitarji (SPS) li l-oġġetti jridu jissodisfaw sabiex jiġu importati fl-Unjoni Ewropea.
• Fittex ir-regoli speċifiċi dwar is-saħħa, is-sikurezza u l-SPS applikabbli għall-prodott tiegħek u l-pajjiż ta’ oriġini tiegħu fil-bażi tad-data tal-Assistenti Kummerċjali Tiegħi.

Dokumenti u proċeduri ta’ approvazzjoni doganali

 Provi tal-oriġini

• Biex issir esportatur approvat, trid tkun tista’ tipprova lill-awtoritajiet doganali tiegħek l-istatus oriġinarju tal-prodotti tiegħek, kif ukoll kwalunkwe rekwiżit ieħor li jistgħu jimponu.

L-awtoritajiet doganali jistgħu jirtiraw l-istatus ta’ esportatur approvat tiegħek f’każ ta’ użu ħażin. Biex issir taf aktar dwar il-proċeduri, ikkuntattja lill-awtoritajiet doganali tiegħek.

• Biex jikkwalifikaw għal rati ta’ dazju preferenzjali, il-prodotti li joriġinaw mill-pajjiżi tal-FSE tal-Afrika tal-Punent iridu jkunu akkumpanjati minn prova tal-oriġini. Il-prova tal-oriġini tibqa’ valida għal 10-il xahar. Dan jista’ jkun jew:
  • ċertifikat ta’ Moviment EUR.1 — maħruġ mill-awtoritajiet doganali tal-pajjiż esportatur. L-esportatur (jew ir-rappreżentant awtorizzat) li japplika għal ċertifikat irid ikun lest li jissottometti dokumenti li jagħtu prova tal-istatus oriġinarju tal-prodotti kkonċernati fuq talba u jissodisfa r-rekwiżiti l-oħra tal-Protokoll tar-regoli tal-oriġini.
  • dikjarazzjoni ta’ fattura — maħruġa minn kwalunkwe esportatur, għal kunsinni b’valur ta’ EUR 6.000 jew inqas, jew minn esportaturi approvati, għal kunsinni ta’ kwalunkwe valur. Meta timla dikjarazzjoni tal-fattura, għandek tkun lest li tissottometti dokumenti li jagħtu prova tal-istatus oriġinarju tal-prodotti tiegħek u li jissodisfaw ir-rekwiżiti l-oħra tal-Protokoll dwar ir-regoli tal-oriġini.

Dokumenti oħra

• Skopri dwar dokumenti u proċeduri ta’ approvazzjoni doganali oħra [link] meħtieġa għall-importazzjoni fl-Unjoni Ewropea.

Proprjetà Intellettwali u Indikazzjonijiet Ġeografiċi

• Sib informazzjoni speċifika dwar il-leġiżlazzjoni tal-UE għall-PI u l-IE, kif ukoll il-politika tal-UE dwar id-DPI lejn il-pajjiżi l-anqas żviluppati u dawk li qed jiżviluppaw
• Sib informazzjoni ġenerali dwar il-Proprjetà Intellettwali u l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi

Kummerċ fis-Servizzi

• Sib informazzjoni speċifika dwar is-suq tal-UE għas-Servizzi
• Sib informazzjoni ġenerali dwar ir-regoli, ir-regolamenti u l-faċilitajiet li jirregolaw il-kummerċ fis-servizzi

Akkwist Pubbliku

• Sib informazzjoni speċifika dwar is-suq tal-UE tal-akkwist pubbliku
• Sib informazzjoni ġenerali dwar il-leġiżlazzjoni dwar l-akkwist pubbliku, ir-regoli u l-aċċess għal swieq differenti

Investiment

• Sib informazzjoni speċifika dwar investimenti minn barra lejn l-UE
• Sib informazzjoni ġenerali biex tippermetti l-investiment tiegħek barra minn pajjiżek 

Oħra

Kompetizzjoni

• Mill-2014, l-UE waqqfet is-sussidji tal-esportazzjoni fuq il-prodotti kollha esportati lejn il-pajjiżi tal-FSE.
• L-UE mminimizzat il-miżuri bil-produzzjoni u d-distorsjoni tal-kummerċ
• Jekk l-industrija lokali tkun mhedda minħabba żidiet qawwija fl-importazzjoni mill-Ewropa, il-FSE jippermettu li jiġu attivati miżuri biex jiġu protetti s-setturi industrijali u l-industrija li għadha tibda.

Żvilupp sostenibbli

Il-FSE tal-Afrika tal-Punent huwa bbażat b’mod espliċitu fuq l-elementi “essenzjali u fundamentali” stabbilitifil-Ftehim ta’ Cotonou, jiġifieri d-drittijiet tal-bniedem, il-prinċipji demokratiċi, l-istat tad-dritt, u l-governanza tajba. Għalhekk, il-ftehim fih uħud mill-aktar lingwaġġ b’saħħtu dwar id-drittijiet u l-iżvilupp sostenibbli disponibbli fil-ftehimiet tal-UE.

• Il- “klawżola ta’ nuqqas ta’ eżekuzzjoni” tfisser li “miżuri xierqa” (kif stabbilit skont il-Ftehim ta’ Cotonou) jistgħu jittieħdu jekk kwalunkwe parti tonqos milli tissodisfa l-obbligi tagħha fir-rigward tal-elementi essenzjali. Dan jista’ jinkludi s-sospensjoni tal-benefiċċji kummerċjali.
• L-istituzzjonijiet konġunti tal-FSE għandhom il-kompitu li jimmonitorjaw u jivvalutaw l-impatt tal-implimentazzjoni tal-FSE fuq l-iżvilupp sostenibbli tal-Partijiet. F’konformità mal-Ftehim ta’ Cotonou, hemm rwol ċar għas-soċjetà ċivili u l-membri tal-parlament.

L-integrazzjoni reġjonali

Il-FSE tal-Afrika tal-Punent huwa dwar il-kummerċ bejn il-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent daqs kemm jirrigwarda l-kummerċ mal-UE. Hija l-ewwel Sħubija Ekonomika li tiġbor flimkien mhux biss is-16 pajjiż tar-reġjun iżda wkoll iż-żewġ organizzazzjonijiet reġjonali tagħhom: il-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent (ECOWAS) u l-Unjoni Ekonomika u Monetarja tal-Afrika tal-Punent (UEMOA).

• L-offerta ta’ aċċess għas-suq tal-Afrika tal-Punent għall-UE hija allinjata bis-sħiħ mat-Tariffa Esterna Komuni (CET) tal-ECOWAS, li tistabbilixxi l-bażi għal unjoni doganali tal-ECOWAS. L-implimentazzjoni tal-FSE u s-CET tal-ECOWAS qed jimxu id f’id u jsaħħu lil xulxin b’mod reċiproku.
• Il-FSE jinkludi dispożizzjonijiet importanti biex il-proċeduri doganali jsiru aktar faċli u effiċjenti u jipprevedi li l-pajjiżi tal-Afrika tal-Punent se jagħtu lil xulxin mill-inqas l-istess trattament li qed jagħtu lill-UE.

Tisħiħ tal-kapaċitajiet u assistenza teknika

L-UE tipprovdi għajnuna teknika Għajnuna għall-Kummerċ. Dan jgħin lill-pajjiżi jadattaw il-proċeduri doganali tagħhom u jnaqqsu l-burokrazija. Għalik, dan ifisser inqas xkiel meta tittratta mad-dwana.

Pereżempju, l-UE tipprovdi appoġġ finanzjarju u tekniku biex tgħin lill-bdiewa tal-Afrika tal-Punent jilħqu l-istandards sanitarji u fitosanitarji (SPS) tal-UE. L-UE ta’ spiss tibgħat ukoll tim ta’ esperti mid-Direttorat għall-Awditi u l-Analiżi tal-Ikel u tas-Saħħa biex jagħtu rakkomandazzjonijiet dwar kif għandhom jissolvew il-problemi tal-esportazzjoni.

Links u dokumenti utli

• Tgħallem aktar dwar ir-relazzjonijiet kummerċjali tal-UE mal-Afrika tal-Punent
• Ara t-Test sħiħ tal-FSE bejn l-UE u l-Afrika tal-Punent
• Test tal-FSE interim mal-Kosta tal-Avorju
• Test tal-FSE interim mal-Ghana
• Skeda informattiva teknika dwar il-liberalizzazzjoni fil-FSE bejn l-Afrika tal-Punent u l-UE
• Dak kollu li għandek tkun taf għall-esportazzjonijiet/importazzjonijiet speċifiċi tiegħek minn/lejn l-UE - L-Assistent tal-Kummerċ Tiegħi